Polacy przyjmują go bez kontroli. Może uszkodzić serce i nerki, zwiększa ryzyko zgonu
Lekarze alarmują, że substancje zawarte w wielu lekach przeciwbólowych mogą nie tylko uszkadzać narządy, lecz także zwiększać ryzyko zgonu. Uważać trzeba np. na dikofenak. - To substancja, która jest dostępna w wielu lekach przeciwbólowych. Małe dawki są tak samo szkodliwe jak duże – ostrzega dr Michał Chudzik.
1. Czym jest dikofenak?
Diklofenak to niesteroidowy lek przeciwzapalny (NLPZ) stosowany głównie w leczeniu bólu, stanów zapalnych i gorączki. Działa poprzez hamowanie enzymu cyklooksygenazy, co prowadzi do zmniejszenia produkcji prostaglandyn, które są substancjami wywołującymi ból, stan zapalny i gorączkę.
Ze względu na budowę chemiczną, zaliczany jest obok aceklofenaku do pochodnych kwasu fenylooctowego.
"Diklofenak to substancja, która jest dostępna w wielu lekach przeciwbólowych. Małe dawki są tak samo szkodliwe jak duże. Wielu pacjentów przyjmuje bez kontroli OTC, często dodatkowo z lekami przeciwbólowymi, bez świadomości o ich szkodliwości. Nie zapominajmy o szkodliwości tych leków dla nerek i serca. To nie tylko powikłania, ale większe ryzyko zgonu" – ostrzega na Twitterze dr Michał Chudzik, kardiolog.
Substancja, która jest dostępna w licznych suplementach i lekach p/bólowych. Małe dawki tak samo szkodliwe jak duże. Ilu pacjentów przyjmuje bez kontroli OTC, często dodatkowo z lekami p/bólowymi, bez świadomości o ich szkodliwości. https://t.co/oRAeu5JgYF
— Michał Chudzik (@Mi_Chudzik) March 26, 2023
Substancja diklofenak jest bardzo popularna w Polsce i najczęściej jest stosowana w leczeniu różnych chorób reumatycznych, takich jak zapalenie stawów, rwa kulszowa, łuszczycowe zapalenie stawów, choroba zwyrodnieniowa stawów, a także w leczeniu bólu menstruacyjnego, bólów głowy i zębów.
Jak wyjaśnia farmaceutka Angelika Talar-Śpionek, diklofenak może być dostępny w postaci tabletek, kapsułek, aerozoli, czopków doodbytniczych, żeli lub plastrów transdermalnych.
- Diklofenak jest także dostępny w postaci kropli do oczu. Wskazany jest w bólach i stanach zapalnych oka, a także w trakcie i po operacji zaćmy. Występuje także w formie płynu do płukania, i jest stosowany w stanach zapalnych błony śluzowej jamy ustnej i gardła, po zabiegach stomatologicznych – mówi w rozmowie z WP abcZdrowie Angelika Talar-Śpionek z portalu GdziePoLek.
To nie tylko powikłania, ale większe ryzyko zgonu. Nie zapominajmy o szkodliwości tych leków dla nerek - przez lata "nic nie boli". To jeszcze większy problem leków p/bólowych, niż powikłania kardiologiczne.
— Michał Chudzik (@Mi_Chudzik) March 26, 2023
2. Może szkodzić sercu, nerkom i żołądkowi
Diklofenak, podobnie jak wiele innych niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ), może powodować niekorzystne działania na serce i nerki.
Przykładowo, z przytoczonych przez dr. Michała Chudzika badań opublikowanych na łamach czasopisma "European Heart Journal - Cardiovascular Pharmacotherapy", które przeprowadzili duńscy naukowcy, wynika, że diklofenak może zwiększać ryzyko wystąpienia zawału serca, udaru mózgu oraz innych chorób sercowo-naczyniowych. Niezależnie od przyjmowanej dawki.
"U osób przyjmujących duże i małe dawki diklofenaku zaobserwowano porównywalnie zwiększone ryzyko sercowo-naczyniowe. Odkrycie to dostarcza dowodów przeciwko założeniu, że małe dawki diklofenaku są neutralne pod względem ryzyka" – piszą we wnioskach naukowcy.
- Uważa się, że ryzyko to jest zwiększone zwłaszcza u osób z wcześniejszymi chorobami serca lub ryzykiem chorób sercowych tzn. z nadciśnieniem, cukrzycą czy u palaczy tytoniu. Takie osoby powinny raczej sięgać po paracetamol – zauważa Talar-Śpionek.
Ponadto jak podkreśla dr Chudzik, długotrwałe stosowanie tej substancji lub przyjmowanie jej w dużych dawkach może uszkadzać nerki, szczególnie u osób z już istniejącymi problemami nerkowymi lub u osób starszych.
Mechanizm, który leży u podstaw tego działania, wiąże się z hamowaniem przez diklofenak enzymu zwanego cyklooksygenazą (COX). Jest on kluczowym enzymem w procesie syntezy prostaglandyn, które są ważnymi czynnikami regulującymi przepływ krwi przez nerki.
Hamowanie działania COX przez diklofenak powoduje zmniejszenie ilości wytwarzanych prostaglandyn, w tym prostaglandyn z grupy PGE2, które wpływają na przepływ krwi przez nerki. Zmniejszenie syntezy prostaglandyn przez diklofenak powoduje zwężenie tętnic nerkowych, co zmniejsza ilość krwi dopływającej do nerki i pogarsza funkcję nerek.
Ponadto substancja diklofenak może powodować bezpośrednie uszkodzenie komórek nerkowych i wpływać na procesy oczyszczania krwi przez nerki.
Co prawda chore nerki bardzo długo nie dają żadnych objawów, jednak wymienia się kilka dolegliwości, które mogą wskazywać na ich uszkodzenie. To m.in.
- bóle brzucha,
- zmniejszona ilość moczu,
- obrzęki kończyn,
- problemy z oddawaniem moczu.
- Jako że diklofenak należy do NLPZ, to faktycznie przyjmowany często lub w dużych dawkach może mieć potencjał uszkadzający nerki. NLPZ mogą wpływać na równowagę elektrolitową organizmu, co może prowadzić do zaburzeń elektrolitowych i nieprawidłowego funkcjonowania nerek. Mogą także zwiększać ciśnienie krwi, co jest jednym z czynników ryzyka uszkodzenia nerek – wyjaśnia Talar-Śpionek.
Ponadto leki z grupy NLPZ mogą wpływać na układ odprowadzania moczu, co może prowadzić do powstawania kamieni nerkowych lub zapalenia dróg moczowych.
Jeżeli chodzi o częstotliwość występowania działań niepożądanych po zastosowaniu diklofenaku, to wyróżniamy:
- częste skutki uboczne (występujące rzadziej niż u jednego na 10 pacjentów), są to wysypka, ból i zawroty głowy, objawy ze strony układu pokarmowego, jak wymioty, biegunka, ból brzucha oraz zwiększenie aktywności aminotransferaz (nieprawidłowe wyniki prób wątrobowych wykazane w badaniu laboratoryjnym);
- niezbyt częste skutki uboczne (występują rzadziej niż u jednego na 100 pacjentów), to przede wszystkim problemy kardiologiczne - kołatanie serca, ból w klatce piersiowej, a nawet zawał mięśnia sercowego;
- rzadkie skutki uboczne (rzadziej niż u jednego na 1000 pacjentów): reakcja anafilaktyczna, astma, senność, zapalenie błony śluzowej żołądka, krwawienia z przewodu pokarmowego, wrzody, zapalenie wątroby, żółtaczka;
- bardzo rzadkie skutki uboczne (dotykają jednego na 10 000 pacjentów): ostra niewydolność nerek, zapalenie trzustki lub okrężnicy, depresja, zaburzenia pamięci, parestezje (uczucie mrowienia lub drętwienia rąk lub stóp), drgawki, zaburzenia smaku, udar mózgu, zaburzenia widzenia, zespół Stevensa-Johnsona, choroba Schönleina i Henocha – zwana plamicą alergiczną.
3. Jakich leków nie łączyć z diklofenakiem?
Ponadto istnieje szereg leków, których nie powinno się stosować jednocześnie z diklofenakiem, ponieważ mogą prowadzić do poważnych interakcji lekowych.
- Przede wszystkim nie powinno się łączyć diklofenaku z innymi niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi, ponieważ łączenie dwóch NLPZ może zwiększać ryzyko poważnych skutków ubocznych, takich jak krwawienia z przewodu pokarmowego, uszkodzenie nerek czy choroba wrzodowa.
- Odradzane jest także łączenie go z glikozydami nasercowymi. Diklofenak może zwiększać ryzyko toksyczności glikozydów nasercowych, co może prowadzić do zaburzeń rytmu serca. Jak również może zmniejszać skuteczność inhibitorów ACE, które są stosowane w leczeniu nadciśnienia tętniczego i niewydolności serca – tłumaczy farmaceutka.
Lek może zmniejszać również skuteczność diuretyków oszczędzających potas, co może prowadzić do zatrzymywania wody w organizmie i zaburzeń elektrolitowych.
- Tych połączeń jest mnóstwo, dlatego nie sposób wymienić wszystkie. Warto jednak wyodrębnić najważniejsze z nich, czyli leki stosowane w schizofrenii, sterydy, leki przeciwzakrzepowe czy doustne leki przeciwcukrzycowe. Takie połączenia zwiększają ryzyko nefrotoksyczności, wrzodów żołądka, a także krwawień z żołądka lub jelit – wyjaśnia Talar-Śpionek.
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.
