Próba Valsalvy a badania serca i jąder. Jak wykonać manewr Valsalvy?
Próba Valsalvy to bardzo stara metoda, która dawniej wykorzystywana była głównie w celu udrożnienia ucha środkowego. Jednak obecnie manewr ten znajduje zastosowanie w wielu innych specjalnościach medycznych. Test Valsalvy wpływa bowiem na układ oddechowy, sercowo-naczyniowy i autonomiczny. Na czym dokładnie polega ten manewr? W jakich sytuacjach znajduje zastosowanie? Jak prawidłowo wykonać próbę Valsalvy?
1. Na czym polega próba Valsalvy?
Próba Valsalvy (Valsalva manoeuvre, VM) to technika oddechowa, która po raz pierwszy została wykorzystana przez Antonio Valsalva do udrożnienia trąbki Eustachiusza u chorych z zablokowanym odpływem z ucha środkowego. To właśnie od jego nazwiska pochodzi nazwa próby.
Próba Valsalvy jest łatwa w przeprowadzeniu oraz ma nieinwazyjny charakter, dlatego też cały czas jest powszechnie stosowana w medycynie. Na czym dokładnie polega próba Valsalvy?
Otóż manewr ten polega na wykonaniu intensywnego wydechu przy zamkniętej głośni. Doprowadza to do wzrostu ciśnienia wewnątrz klatki piersiowej, co w konsekwencji wiąże się ze wzrostem tętna oraz ciśnienia krwi.
2. Jak wykonać próbę Valsalvy?
Test Valsalvy nie jest zbyt skomplikowany w wykonaniu. Żeby go wykonać wystarczy wziąć głęboki wdech, a potem próbować wydychać powietrze z zatkanym nosem i zamkniętymi ustami. Próbę zaleca się przeprowadzać na siedząco w lekko pochylonej pozycji. Czas próby to ok. 10-15 sekund. W tym czasie następują zmiany hemodynamiczne.
Zachodzące w czasie próby zmiany dzieli się na cztery fazy:
- W fazie I następuje krótkotrwały wzrost ciśnienia tętniczego przy jednoczesnym zwolnieniu rytmu serca.
- Faza II dzieli się na dwie części – w pierwszej spada ciśnienie krwi, wzrasta częstość skurczów serca. W drugiej następuje niewielkie przyspieszenie rytmu serca.
- W fazie III obserwuje się dynamiczny spadek ciśnienia tętniczego skurczowego i rozkurczowego oraz małe ciśnienie tętna. Praca serca ulega dalszemu przyspieszeniu.
- W fazie IV, czyli tuż po zakończeniu natężonego wydechu, ciśnienie osiąga wyższą wartość, spowalnia się praca serca. Na koniec następuje normalizacja wszystkich parametrów.
Co ciekawe próba Valsalvy wykonywana jest także fizjologicznie, np. podczas bardzo dużego wysiłku siłowego, ale także w czasie parcia porodowego, czy przy dmuchaniu w instrumenty dęte.
3. Wykorzystanie próby Valsalvy
Próba Valsalvy: serce
Metoda ta wykorzystywana jest w kardiologii. Próba Valsalvy pozwala na ocenę pracy serca oraz ciśnienia tętniczego. Jest pomocna w różnicowaniu szmerów wewnątrzsercowych.
Manewr ten jest podstawowym niefarmakologicznym zabiegiem, który wykorzystuje się w diagnostyce i leczeniu częstoskurczów. Próba Valsalvy pozwala diagnozować i leczyć częstoskurcze pochodzenia nadkomorowego.
Próba Valsalvy: jądra
Próbę wykorzystuje się także w trakcie badania USG jąder. Wówczas lekarz w czasie badania prosi pacjenta, by ten wstał i wykonał próbę Valsalvy, która to zwykle jest potrzebna do diagnozy I stopnia żylaków powrózka nasiennego.
Próba Valsalvy: uszy
Próba Valsalvy pozwala ocenić drożność trąbki słuchowej. Ponadto wykorzystywana jest także w celu udrożnienia kanału trąbki oraz wyrównania ciśnienia w uchu środkowym.
Metoda ta czasem jest pomocna także w czasie fizjoterapii. Test Valsalvy pozwala bowiem ocenić pracę serca. Ponadto wykorzystuje się go w neurologii. Próba Valsalvy wykorzystywana jest w celu wykrywania neuropatii autonomicznych i oceny stopnia ich zaawansowania.
Niekiedy próba Valsalvy wykorzystywana jest także w stomatologii. Stosują ją niektórzy stomatolodzy, żeby sprawdzić, czy nie nastąpiło otwarcie zatoki szczękowej. Jeśli w czasie manewru Valsalvy słychać charakterystyczny świst lub też pojawiają się bąbelki krwi w zębodole, wówczas uznaje się, że nastąpiło otwarcie.
4. Przeciwwskazania do wykonania próby Valsalvy
Choć próba Valsalvy jest metodą nieinwazyjną, to jednak nie każdy może ją wykonać. Dla kogo ta metoda nie jest wskazana?
Przeciwwskazania do próby Valsalvy:
- żylaki przełyku,
- ostry zawał serca,
- niestabilna dławica piersiowa,
- tętniaki rozwarstwiające aorty,
- operacje z otwarciem klatki piersiowej.
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.
