Psychogeriatria - czym się zajmuje? Psychologia osób starszych
Psychogeriatria w Polsce nie jest wyszczególniona jako osobna dziedzina nauki, ale zaliczana do grupy nauk psychiatrycznych. Z wielu przyczyn zaburzenia psychiczne częściej pojawiają się w wieku starszym. Wiąże się z tym nadmierna samotność, poczucie bezradności i lęk przed śmiercią. Czym zajmuje się psychogeriatra i kiedy warto się do niego zgłosić?
1. Czym jest psychogeriatria?
Psychogeriatria to dziedzina medycyny, która w centrum swojego zainteresowania stawia zaburzenia psychiczne dotyczące osób w podesłym wieku - po 65. roku życia. Psychogeriatra jest osobą, która łączy w sobie kompetencje psychologa, psychiatry oraz ma doświadczenie w pracy z osobami starszymi.
Psychogeriatria nie jest w Polsce samodzielną dziedziną medycyny, ale współistnieje z psychologią kliniczną i psychiatrią. Została jednak wyodrębniona, ponieważ osoby starsze bardzo często czują niepokój związany z wizytą u specjalisty z zakresu zaburzeń psychicznych, dodatkowo przebieg choroby może u nich być inny, niż u osób młodszych.
2. Czym zajmuje się psychogeriatra?
Psychogeriatra to lekarz, którego zadaniem jest pomoc seniorom, którzy borykają się z problemami emocjonalnymi, psychicznymi i psychonerwicowymi. U osób starszych wiele chorób psychicznych pozostaje niezauważona lub zbagatelizowana, czasem także błędnie zdiagnozowana.
Nieprawidłowe jest myślenie, że nie ma potrzeby leczyć osób w podeszłym wieku, ponieważ zaburzenia emocjonalne są naturalną konsekwencją starzenia. Lęk przed śmiercią, depresja związana z samotnością czy obsesyjna tęsknota za zmarłym małżonkiem nie powinny być ignorowane na żadnym etapie życia seniora.
Psychogeriatria zajmuje się przede wszystkim zaburzeniami związanymi z otępieniem, stanami depresyjnymi, ale także pomaga w przypadku tzw. zespołu objawów psychotycznych.
2.1. Otępienie starcze
Najczęściej pojawiającym się problemem u osób starszych jest otępienie. Z wiekiem pogarsza się sprawność intelektualna, dlatego seniorzy mają z czasem coraz więcej problemów z prawidłową percepcją, borykają się z zaburzeniami pamięci czy ogólnym roztargnieniem. Może się to okazać niebezpieczne dla życia seniora (jeśli np. nie wyłączy kuchenki gazowej), dlatego w takiej sytuacji bardzo ważne jest wsparcie bliskich i stała opieka.
Najczęściej przyczyną otępienia jest choroba Alzheimera. W takiej sytuacji można podawać tzw. inhibitory cholinoesterazy, które pomogą złagodzić objawy i zahamować rozwój choroby.
2.2. Depresja u osób starszych
Seniorzy często czują się samotni (zwłaszcza, kiedy mieszkają sami), dodatkowo mają wrażenie, że jako starsze osoby są niepotrzebne i sprawiają innym kłopoty. Z tego powodu może rozwinąć się u nich depresja. Podstawą jej zdiagnozowania jest szczegółowy wywiad lekarski i rozmowa lekarza z kimś z rodziny pacjenta.
Objawy depresji u osób starszych mogą być niespecyficzne i wcale nie dotyczyć sfery emocjonalnej w sposób oczywisty. Seniorzy mogą z jej powodu borykać się z zaparciami, nudnościami, bezsennością i ogólnymi bólami. Dodatkowo mogą znacznie szybciej się męczyć, tracić na wadze albo mieć trudności ze skupieniem uwagi.
W takiej sytuacji warto odwiedzić specjalistę, który oceni, czy dolegliwości wynikają z problemów fizycznych, czy z zaburzeń emocjonalnych.
2.3. Zaburzenia psychotyczne u seniorów
Choć większość zaburzeń psychotycznych pojawia się w młodym wieku, seniorzy również są na nie narażeni. Podstawą do postawienia prawidłowej diagnozy jest w takiej sytuacji stwierdzenie wystąpienia objawów, takich jak:
- omamy wzrokowe i słuchowe, które nie wynikają z zaburzeń funkcjonowania danego zmysłu
- majaczenie
- naprzemiennie występujące zaburzenia nastroju
- trudności interpersonalne.
Nie należy ignorować niepokojących objawów, ponieważ mogą wskazywać na schizofrenię lub różne postaci psychozy.
3. Psychogeriatria na pomoc seniorom
U osób starszych bardzo trudno zauważyć pierwsze objawy chorób psychicznych. Bardzo łatwo niepokojące sygnały zbagatelizować i zrzucić je na karb starzenia się. Tymczasem osoby starsze bardzo często borykają się ze schorzeniami emocjonalnymi, wynikającymi z poczucia bezustannej samotności, wycofania społecznego, a także lęku przed zbliżającą się śmiercią.
Takim osobom potrzebne jest nie tylko leczenie farmakologiczne, ale przede wszystkim szczera rozmowa z terapeutą, a także wsparcie ze strony najbliższych.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.
