Psychoza maniakalno-depresyjna
Psychozę maniakalno-depresyjną uznaje się za jeden z rodzajów depresji. Nie jest to jednak do końca prawidłowa nazwa tej jednostki nozologicznej. Zaburzenie maniakalno-depresyjne lepiej określić jako cyklofrenia albo choroba afektywna dwubiegunowa. Zaburzenie afektywne dwubiegunowe jest bardzo ciężkie nie tylko ze względu na to, co dzieje się z człowiekiem, ale także z powodu reakcji otoczenia. Bliscy chorego często nie rozumieją, dlaczego ich dawny przyjaciel zachowuje się tak dziwnie i opuszczają go. To najgorsze, co może się przydarzyć, bo aby wygrać z depresją, potrzebne jest wsparcie innych.
1. Charakterystyka choroby afektywnej dwubiegunowej
Zaburzenie afektywne dwubiegunowe (cyklofrenia lub, potocznie i błędnie, depresja dwubiegunowa) to zaburzenie psychiczne, dla którego charakterystyczne jest cykliczne powracanie naprzemiennych epizodów depresji, hipomanii, manii, stanów mieszanych i stanu pozornego zdrowia psychicznego. Choroba jest bardzo ciężka. Najczęściej chory nie jest w stanie pracować i normalnie funkcjonować. Psują się też jego relacje z bliskimi, nierzadko dochodzi również do nadużywania alkoholu. Wśród osób z zaburzeniem afektywnym dwubiegunowym notuje się bardzo wysoki wskaźnik samobójstw i prób samobójczych.
Choroba afektywna dwubiegunowa powstaje na skutek wystąpienia i oddziaływania kilku czynników. Jednym z nich jest uwarunkowanie genetyczne, które istotnie zwiększa ryzyko wystąpienia choroby, jeżeli chorowali na nią rodzice lub dziadkowie. Poza czynnikami biologicznymi z całą pewnością istotną rolę mogą odgrywać czynniki środowiskowe. Do wystąpienia epizodów – zarówno depresyjnych, jak i maniakalnych – może przyczynić się długotrwały stres, chroniczna bezsenność, brak organizacji rytmu dobowego, brak efektywnych strategii radzenia sobie z trudnymi emocjami.
Fazę manii można rozpoznać po wzmożonej aktywności psychoruchowej, bezsenności, szale twórczym, gonitwie myśli, urojeniach, zawyżonej samoocenie. Zwykle chorzy są także wtedy przekonani, że zupełnie nic im nie jest i mogą być agresywni w stosunku do osób, które próbują im wytłumaczyć, że jest inaczej. Faza depresji wygląda jak zwykła depresja, tyle że jej przebieg jest zwykle znacznie cięższy. Pojawia się skrajna anhedonia, obniżenie nastroju i samooceny, brak apetytu, spadek energii, zaburzenia rytmów okołodobowych, a także halucynacje i urojenia (w przypadku zaburzenia z objawami psychotycznymi).
2. Przyczyny zaburzeń afektywnych dwubiegunowych
Ta choroba powstaje na skutek złego funkcjonowania mózgu i nie ma związku z zewnętrznymi uwarunkowaniami. Mogą one jednak pobudzić chorobę, ponieważ między psychiką człowieka a funkcjonowaniem centralnego układu nerwowego następuje pełne dwukierunkowe sprzężenie zwrotne.
Oznacza to, że osoba cierpiąca na chorobę afektywną dwubiegunową może wpaść w stan długotrwałej depresji z powodu silnych negatywnych bodźców, np. śmierci kogoś bliskiego, utraty pracy czy partnera życiowego. W taki stan mogą ją także wprowadzić substancje psychoaktywne (alkohol, narkotyki, leki). Z kolei pozytywne emocje, jak chociażby sukcesy zawodowe, miłość, nowa szkoła mogą wprowadzić chorego w stan hipomanii czy manii.
3. Leczenie choroby afektywnej dwubiegunowej
Leczenie zaburzenia afektywnego dwubiegunowego oparte jest na lekach przeciwdepresyjnych i przeciwpsychotycznych. Aby nie następowały nawroty, stosuje się profilaktycznie leki stabilizujące nastrój, np. sole litu (w Polsce węglan litu), walproiniany, karbamazepinę i lamotryginę. Podniecenie maniakalne pozwalają opanować benzodiazepiny. Niestety, w wielu przypadkach konieczna jest także hospitalizacja. Czasami w terapii zaburzeń dwubiegunowych stosuje się także elektrowstrząsy – mogą one jednak zwiększać ryzyko epizodu manii.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.