Rozmaryn lekarski - właściwości lecznicze i zastosowanie

Rozmaryn lekarski (Rosmarinus officinalis L. cineoliferum) to krzew z rodziny wargowych. Pochodzi z górzystych wybrzeży Morza Śródziemnego. Rośnie na glebach suchych i bogatych w wapń. Uprawia się go niemal na całym świecie.

Rosnący w warunkach naturalnych rozmaryn osiąga dwa do trzech metrów wysokości. Ma drobne, ciemnozielone, błyszczące liście, które kształtem przypominają igły oraz białe lub niebieskawo-fioletowe kwiaty, które są zebrane w niewielkie groniaste kwiatostany na skróconych pędach. Jego starsze pędy są zdrewniałe, młode - zielone. Roślina roztacza intensywny, charakterystyczny zapachu.

Rozmaryn lekarski – zastosowanie

Grecy i Rzymianie układali gałązki rozmarynu wokół wizerunków swoich bogów. Obecnie roślina odnajduje się zarówno w kuchni, jak i medycynie oraz kosmetyce.

Rozmaryn zawiera wiele związków biologicznie czynnych. To między innymi:

• garbniki,
• flawonoidy (luteolina, genkwanina, diosmetyna i ich glikozydy),
• difenole diterpenowe,
• kwas karnozolowy,
• terpeny,
• witaminy (A, B6, C),
• minerały (wapń, żelazo, magnez, mangan, cynk, selen).

Rozmaryn lekarski przynosi wiele korzyści dla zdrowia. Okazuje się, że:

• działa bakteriobójczo, zwłaszcza na paciorkowce i gronkowce,
• ma właściwości żółciopędne i żółciotwórcze, wspomaga pracę wątroby,
• pobudza czynność wydzielniczą żołądka, poprawia trawienia, łagodzi dolegliwości żołądkowe,
• działa moczopędnie, wspomaga pracę układu moczowego, tonuje zapalenie pęcherza oraz dróg moczowych,
• oczyszcza organizm z toksyn,
• posiada działanie rozgrzewające,
• łagodzi skurcze naczyń krwionośnych,
• wzmacnia, poprawia sprawność fizyczną, tak u osób starszych, jak i rekonwalescentów,
• pozytywnie na nastrój, redukuje stres i poprawia pamięć.
• wspomaga wydzielanie insuliny i obniża poziom glukozy we krwi.

Z kolei olejek rozmarynowy, wykorzystywany w aromaterapii, ma działanie bakteriobójcze i grzybobójcze, przeciwzapalne, antyseptyczne, wykrztuśne i przeciwreumatyczne. Poza tym rozrzedza śluz w oskrzelach, ułatwia oddychanie i trawienie.

Olejek z rozmarynu stosuje się przy:

• przeziębieniu i innych w infekcjach górnych dróg oddechowych,
• infekcjach wywołanych przez gronkowce lub paciorkowce,
• zapaleniu stawów, reumatyzmie,
• zapaleniu pęcherza moczowego,
• osłabieniu, wyczerpaniu fizycznym, po chorobie,
• żylakach,
• rozstępach,
• cukrzycy,
• przy bólach i skurczach mięśni,
• stwardnieniu rozsianym.

Rozmaryn wykazuje różne właściwości lecznicze. By skorzystać z jego walorów, można sięgać po suszone zioło, preparat ze świeżych lub suszonych liści (herbatka, nalewka alkoholowa, ekstrakt), suszony i sproszkowany ekstrakt w kapsułkach oraz olejek eteryczny otrzymywany przez destylację kwitnących wierzchołków rozmarynu. Olej rozmarynowy można wcierać w skórę, rozpylać na ciało i w powietrzu lub przyjmować doustnie.

Rozmaryn, z uwagi na właściwości, można także znaleźć w wielu kosmetykach. To zarówno balsamy do ciała czy odżywki do włosów, jak i szampony czy żele pod prysznic. Dużym uznaniem cieszy się hydrolat rozmarynowy. Jest szczególnie polecany dla osób o cerze trądzikowej i tłustej.

Roślina ma różne właściwości pielęgnacyjne, między innymi antyseptyczne i ujędrniające skórę. Ponadto kosmetyki z rozmarynem spowalniają procesy starzenia się skóry, stanowi silny przeciwutleniacz o właściwościach odmładzających. Ponieważ poprawiają krążenie krwi, mają pozytywny wpływ na wygląd skóry i redukcję cellulitu.

Rozmaryn lekarski jest również popularnym ziołem i dodatkiem do wielu potraw. Surowcem leczniczym są jego gałązki. Można je stosować, gdy są świeże lub w postaci suszonej. Rozmaryn podkreśla smak:

• zup i sosów,
• dań jednogarnkowych, zapiekanek warzywnych i makaronowych, kaszotto, risotto,
• sałatek,
• ryb gotowanych, pieczonych grillowanych i duszonych,
• mięs, zwłaszcza wieprzowiny, wołowiny, dziczyzny,
• warzyw gotowanych i duszonych,
• marynat do ryb czy mięs (to naturalny środek konserwujący).

Przeciwwskazania do stosowania rozmarynu

Przeciwwskazania dotyczą oleju rozmarynowego, który nierozcieńczony może wywołać podrażnienie skóry. Nie należy go stosować u małych dzieci, kobiet w pierwszym trymestrze ciąży, osób zmagających się z nadciśnieniem, wrzodami żołądka i wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego.

Rozmaryn można kupić lub hodować w ogrodzie bądź na balkonie, a nawet na kuchennym parapecie. Aby pozyskać roślinę, można kupić sadzonkę w doniczce, ale i rozmnożyć go przez wysiew z nasion oraz przez sadzonki zielne, pozyskane z roślin matecznych. Warto pamiętać, że roślina wyróżnia się dużą odpornością na środowisko suche, ale i niską wytrzymałość na mróz.