Ruchoma nerka (łac. ren mobilis, nephroptosis) to dolegliwość, która występuje przeważnie u kobiet między 20. a 40. rokiem życia, 30 razy częściej po prawej niż po lewej stronie. W większości przypadków ta choroba nerek nie powoduje żadnych dolegliwości i jest wykrywana przy okazji innych schorzeń. Aby dokładniej zdiagnozować ruchomą nerkę, konieczne jest wykonanie badania urograficznego, scyntygrafii oraz renografii izotopowej. Operację umocowania nerki wykonuje się tylko w 20% przypadków.
1. Zmiany w nerkach spowodowane ruchomą nerką
Zmniejszenie się liczby czynnych nefronów prowadzi do przewlekłej niewydolności nerek. Innymi przyczynami takiej przypadłości są także takie czynniki...
- niewielką masę ciała;
- nagły i niekontrolowany spadek masy ciała;
- zaburzenia związane z rozwojem tkanki łącznej;
- liczne ciąże - w wyniku zwiotczenia powłok brzusznych dochodzi do obniżenia ciśnienia w jamie śródbrzusznej;
- zbyt długie naczynia nerkowe;
- długotrwałe wykonywanie ciężkiej pracy fizycznej w pozycji stojącej.
W większości przypadków ruchoma nerka nie daje żadnych objawów. Tylko niewielka ilość pacjentów zgłasza takie symptomy, jak:
- bóle w okolicy lędźwiowej i krzyżowej nasilające się w czasie wykonywania pracy fizycznej lub przyjmowania pozycji stojącej, a ustające w momencie przyjmowania pozycji leżącej;
- bóle w okolicy jamy brzusznej;
- napady bólowe wynikające z zastoju moczu wodonercze - (zastój moczu powstaje, gdy następuje zgięcie moczowodu);
- nudności, "zimne poty", zaburzenia oddychania występujące w trakcie napadów bólowych;
- krwiomocz będący wynikiem pęknięcia szyjki kielicha nerki lub spowodowany zastojem moczu.
Rozpoznanie tej choroby nerek wymaga przeprowadzenia wywiadu lekarskiego oraz kilku badań. Konieczne jest także ustalenie umiejscowienia nerki zależnego od pozycji ciała - nerka ruchoma jest łatwo wyczuwalna w pozycji stojącej i można ją przesunąć do góry. Ponadto niezbędne jest wykonanie urografii w pozycji leżącej. Badanie urograficzne pokazuje zastój moczu oraz przesunięcie nerki w kierunku kręgosłupa. Bardziej szczegółowa diagnoza tego rodzaju dolegliwości nerek może być postawiona po przeprowadzeniu renografii izotopowej i scyntygrafii, czyli badań izotopowych nerek.
2. Leczenie ruchomej nerki
Ruchoma nerka to dolegliwość, którą leczy się tylko w nielicznych przypadkach (ok. 20%). Jeśli nie powoduje ona dolegliwości bólowych i zmian anatomo-morfologicznych, chory nie jest kwalifikowany do leczenia lekarskiego. Operacje chirurgiczne są przeprowadzane wtedy, kiedy choremu grozi niewydolność nerek (trwałe zmiany w naczyniach i miąższu nerek), związana z występowaniem takich objawów, jak: nawracające bóle nerek w określonej pozycji, nawracający zastój moczu w nerce (sprzyja to rozwojowi zakażeń i kamicy nerkowej), krwiomocz, nawracające zapalenie nerek oraz zmiany patomorfologiczne i czynnościowe nerek, gdy pacjent przyjmuje pozycje siedzącą. Operacje leczenia ruchomej nerki przeprowadza się zazwyczaj trzema metodami:
- umocowanie nerki wykorzystujące szwy przechodzące przez miąższ nerki;
- przyszycie do nerki torebki włóknistej;
- umocowanie nerki wykorzystujące tkanki pobrane z jej otoczenia.
W trakcie operacji ruchomej nerki można dokonać także uwolnienia moczowodu, jeśli uprzednio doszło do zgięcia moczowodu i występowały zaburzenia w odpływie moczu. Opadająca nerka powinna być umocowana tak, aby 2/3 nerki znajdowało się powyżej łuku żebrowego. Operacja zazwyczaj przynosi oczekiwane efekty. Aż w 91% przypadkach następuje ustanie wymienionych uprzednio objawów.
