Rwa udowa – przyczyny, leczenie

Rwa udowa, obok rwy kulszowej i ramiennej, zaliczana jest do tzw. zespołów korzeniowych. Jest ona konsekwencją podrażnienia korzeni nerwowych w okolicy pnia nerwu udowego (L2-L4). W wyniku drażnienia struktur nerwowych i ucisku pojawiają się nieprzyjemne dolegliwości.

Rwa udowa manifestuje się bólem, umiejscowionym w odcinku lędźwiowym kręgosłupa, promieniującym do pośladka, uda, a przy większej sile nacisku – nawet do łydki. W zależności od stopnia zmian, dolegliwości te mogą mieć różnorodne nasilenie.

Objawy i nasilenie rwy udowej mogą być zróżnicowane, zależą bowiem od siły ucisku i czynnika powodującego drażnienie struktur nerwowych. Najczęściej u pacjentów obserwuje się ból w przedniej części uda, kolana i wewnętrznej strony łydki. Zwykle jest on zlokalizowany po jednej stronie. Jest też dość silny i zaburza normalne funkcjonowanie.

Inne objawy, które mogą pojawić się u chorych to:

• napięcie mięśni przykręgosłupowych,
• zaburzenia czucia, niedowład nogi,
• osłabienie lub całkowity brak odruchu kolanowego,
• objaw Mackiewicza,
• zaburzenia mikcji i defekacji,
• przykurcze, sztywność kończyny, drętwienie.

Ze względu na stopień zaawansowania można wyróżnić dwa rodzaje rwy udowej – rwa udowa o przebiegu ostrym i przewlekłym.

• Rwa udowa ostra – typowa dla urazów nagłych, pojawia się gwałtownie i nieoczekiwanie. Charakteryzuje się bardzo silnym bólem, który uniemożliwia wykonanie ruchu kończyną dolną.
• Rwa udowa przewlekła – rozwija się w wolniejszym tempie, narasta stopniowo, jest wynikiem powolnych zmian. Wraz z jej postępem obserwuje się utrwalanie zaburzeń chodu i postawy.

W przypadku zaobserwowania silnych, narastających dolegliwości, wskazujących na rwę udową, konieczny jest niezwłoczny kontakt ze specjalistą. Należy zgłosić się do lekarza, który zajmuje się chorobami kręgosłupa, najlepiej ortopedy lub neurologa.

Lekarz rozpoznaje chorobę na podstawie szczegółowego wywiadu oraz badania podmiotowego, w którym następuje ocena czucia korzeni nerwowych i siły mięśniowej. Ponadto bada też odruchy w dolnej połowie ciała.

Test rozciągowy w rozpoznawaniu rwy udowej

Test rozciągowy (potocznie test Mackiewicza) to ważny element badania. Objaw Mackiewicza jest bowiem jednym z najbardziej charakterystycznych sygnałów schorzenia. Jeśli pacjent, leżąc na brzuchu lub boku, czuje ból podczas biernego zginania nogi w stawie kolanowym, wynik testu jest dodatni. Z kolei charakterystyczny dla rwy kulszowej objaw Lasegue’a pozostaje negatywny (wskazujący na kompresję nerwu kulszowego).

Ból w udzie, będący objawem rwy udowej zwykle wymaga też potwierdzenia badaniami obrazowymi.

Rozpoznanie rwy udowej potwierdza się specjalistycznymi badaniami, takimi jak:

• badanie RTG,
• elektromiografia,
• rezonans magnetyczny kręgosłupa,
• tomografia komputerowa.

Jakie czynniki wpływają na to, że pojawia się rwa udowa? Do najczęstszych przyczyn, które wywołują dolegliwość, należą przede wszystkim zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa, zespoły korzeniowe czy dyskopatie. Tego typu dolegliwością mogą skutkować też wszystkie infekcje w kręgosłupie i stany zapalne.

Nerw udowy uszkodzony może zostać także w następstwie cukrzycy. Rwa udowa występuje też w pewnych chorobach zakaźnych i w niektórych rodzajach nowotworów. Tego typu dolegliwość może się również uaktywnić przy intensywnym wysiłku fizycznym.

Rwa udowa to także objaw przepukliny udowej, tętniaka tętnicy udowej, ale też ropnia mięśnia lędźwiowo-udowego. Korzenie nerwu udowego podrażnić może też uraz mechaniczny.

• Rwa barkowa
• Rodzaje bólu kręgosłupa
• Leczenie rwy kulszowej
• Zapalenie korzonków

Rwa udowa wymaga leczenia zachowawczego, które jest związane przede wszystkim z fizjoterapią, odpowiednio dobranymi ćwiczeniami i zabiegami. Najczęściej w pierwszej kolejności zaleca się terapię manualną, masaż klasyczny i przede wszystkim rozluźnianie mięśni. Osoba, u której wystąpiła rwa udowa, powinna systematycznie wykonywać ćwiczenia funkcjonalne i ruchowe.

Zabiegi fizjoterapeutyczne, które są wykonywane przy tej dolegliwości to:

• fizykoterapia,
• krioterapia,
• laseroterapia,
• elektroterapia,
• magnetoterapia.

Pacjentom, u których ból jest szczególnie silny, przepisuje się specjalistyczne leki. Na rwę udową rekomenduje się leki przeciwbólowe, przeciwzapalne i rozluźniające. Ważne jest też leczenie domowe rwy udowej, które sprowadza się głównie do wykonywania odpowiednio dobranych zestawów ćwiczeń.

Rwa udowa czasem nie cofa się nawet po serii zabiegów fizjoterapeutycznych. Dlatego lekarz prowadzący może zdecydować o zabiegu chirurgicznym. Najczęściej operacja wykonywana jest, kiedy zostanie stwierdzony deficyt neurologiczny.

Jak długo trwa leczenie?

Ile trwa rwa udowa? Wiele zależy od czynnika, który odpowiada za drażnienie struktur nerwowych. W niektórych przypadkach może upłynąć nawet kilka miesięcy od pierwszych objawów rwy udowej (ból w pachwinie, przedniej części uda, kolana, łydki) do całkowitego ustąpienia dolegliwości.

Tak jak w przypadku rwy kulszowej, ćwiczenia na rwę udową powinny stanowić ważny element terapii. Pozwalają nie tylko szybciej zakończyć leczenie, ale też minimalizują ryzyko ponownego wystąpienia schorzenia.

Ważne jest przede wszystkim wzmacnianie mięśni głębokich brzucha i pleców. Należy również dbać o elastyczność pozostałych mięśni (stretching). Istotne są też ćwiczenia ogólnokondycyjne, czy ćwiczenia w wodzie. Ważne jest też, by ograniczać obciążający mięśnie wysiłek fizyczny, zwłaszcza dźwiganie.

Bardzo istotna jest prawidłowa postawa w trakcie codziennych czynności, trzeba unikać i kontrolować nagłe pochylenia czy skręty ciała.