Salbutamol – skład, działanie, preparaty i wskazania

Salbutamol to organiczny związek chemiczny i lek rozszerzający drogi oddechowe. Należy do beta–mimetyków. To wybiórczy agonista receptorów β2 w mięśniach gładkich oskrzeli, który wywołuje krótkotrwałe rozszerzenie oskrzeli i poprawę wentylacji płuc. Trwa on kilka godzin (od 4 do 6), a pojawia się około 5 minut po spożyciu substancji. Szybko działające beta–mimetyki to najskuteczniejszy lek rozszerzając oskrzela.

Salbumatol został wprowadzony na rynek w 1968 roku przez brytyjską firmę farmaceutyczną Allen & Hanburys pod nazwą handlową Ventolin. Lek został zatwierdzony w 1982 roku przez Food and Drug Administration (FDA).

Salbutamol to substancja, która przyczynia się do szybkiego i krótkotrwałego rozszerzenia oskrzeli. To dlatego wskazaniem do jego stosowania jest przede wszystkim leczenie napadów astmy (w leczeniu doraźnym i przewlekłym). Leki znajdują również zastosowanie w terapii przewlekłej obturacyjnej choroby płuc.

Salbutamol pomaga także minimalizować skutki działania cytokin, prostaglandyn i histaminy. Dzięki temu zmniejsza ryzyko pojawiania się skurczu oskrzeli, wzmożonego wydzielania śluzu, obrzęków i nacieków komórek zapalnych oraz przekrwienia błon śluzowych.

Salbutamol, podobnie jak inne szybko i krótko działające beta2–mimetyki, powinien być stosowany wyłącznie w razie potrzeby (nie stale): doraźnie w czasie napadu astmy lub zapobiegawczo, przed wysiłkiem lub przed przewidywanym kontaktem z alergenem mogącym spowodować skurcz oskrzeli.

Podanie wziewne salbutamolu - z inhalatora lub nebulizatora - w porównaniu z podaniem doustnym gwarantuje szybszy efekt działania. Po podaniu wziewnym 10–20 % dawki dociera do dolnych dróg oddechowych, a potem wchłaniane jest do krążenia ogólnego.

Dawka stosowana w leczeniu zależna jest od jednostki chorobowej, wieku, masy ciała, jak również chorób towarzyszących. Szczegółowe informacje dotyczące stosowania salbutamolu znajdują się na ulotce dołączonej do opakowania leku. Bezwzględnie należy się z nią zapoznać przed rozpoczęciem leczenia.

Preparaty na rynku polskim zawierające salbutamol to:

• Aspulmo (aerozol inhalacyjny, zawiesina),
• Buventol Easyhaler (proszek do inhalacji),
• Sabumalin (aerozol inhalacyjny, zawiesina),
• Salbutamol Hasco (Salbutamol syrop),
• Salbutamol WZF (Salbutamol tabletki),
• Salbutamol WZF (roztwór do wstrzykiwań),
• Ventolin (aerozol wziewny bezfreonowy, zawiesina),
• Ventolin (roztwór do nebulizacji),
• Ventolin Dysk (proszek do inhalacji).

Leki zawierające salbutamol wydawane są wyłącznie ze wskazań lekarskich. Salbutamol bez recepty nie jest wydawany. Cena Salbutamolu zależy od formuły leku oraz dawki.

Salbutamol podawany w każdej postaci może wywołać działania niepożądane. Najczęściej jest to:

• drżenie rąk,
• przejściowe rozszerzenie naczyń obwodowych (z następową tachykardią),
• ból głowy,
• częstoskurcz,
• objawy uczulenia,
• objawy obrzęku naczynioruchowego,
• hipokalemia,
• paradoksalny skurcz oskrzeli.

Bardzo ważne jest, by stosować najmniejszą skuteczną dawkę z najmniejszą wymaganą częstością. Ma to związek na pojawiająca się z czasem zmniejszoną odpowiedzią organizmu na dotychczasową dawkę (co wskazuje na pogorszenie kontroli astmy i zwiększa ryzyko wystąpienia jej ostrego napadu).

Zaleca się ostrożność w stosowaniu preparatów u chorych z:

• nadczynnością tarczycy,
• ostrą niewydolnością mięśnia sercowego,
• chorobą niedokrwienną serca,
• nadciśnieniem tętniczym.

Stosowanie leków zawierających salbutamol musi wymaga stosowania się do zaleceń lekarza. W przypadku braku skuteczności powtarzanych dawek salbutamolu (gdy pomimo stosowania leku utrzymuje się duszność), należy natychmiast skonsultować się ze specjalistą.

Przeciwwskazaniem do stosowania leku zawierającego salbutamol jest nie tylko uczulenie na salbutamolu siarczan lub którykolwiek z pozostałych składników leku, ale i zawał mięśnia sercowego. Stosowanie w ciąży i okresie karmienia piersią nie jest rutynowo zalecane. Oznacza to, że lekarz musi indywidualnie rozważyć, czy korzyść dla zdrowia matki jest większa niż ewentualne szkodliwe działanie na płód i noworodka.