Schorzenia, które nasilają się zimą. Te dolegliwości wracają, gdy spada temperatura

Dla osób z przewlekłą obturacyjną chorobą płuc (POChP) i chorobami sercowo-naczyniowymi zima potrafi być naprawdę niebezpieczna. Niska temperatura powoduje skurcz naczyń krwionośnych i oskrzeli, co może utrudniać oddychanie i zwiększać obciążenie serca.

Badania pokazują, że w miesiącach zimowych rośnie liczba hospitalizacji z powodu zaostrzeń POChP oraz zawałów serca i udarów mózgu. Analizy europejskie i amerykańskie wskazują, że spadek temperatury o kilka stopni może być związany ze wzrostem śmiertelności sercowo-naczyniowej, zwłaszcza u osób starszych i przewlekle chorych.

- Statystyki i badania naukowe jasno pokazują, że w sezonie jesienno-zimowym zdarzeń kardiologicznych jest więcej. Zaliczamy do nich nie tylko zawały, ale także napadowe zaburzenia rytmu, zaostrzenia niewydolności serca czy nawet zatrzymania krążenia. Gdy na dworze panują niskie lub ujemne temperatury, może dochodzić do zwężenia naczyń krwionośnych. Natomiast to prowadzi do wzrostu ciśnienia tętniczego krwi, co jest znanym czynnikiem ryzyka zdarzeń sercowo-naczyniowych – ostrzegał w rozmowie z portalem WP abcZdrowie prof. dr hab. n. med. Łukasz Małek, kardiolog z Poradni Kardiologii Sportowej Centrum Kardiologii Klinicznej Szpitala MSWiA i AWF w Warszawie.

U pacjentów z POChP chłodne, suche powietrze nasila skurcz oskrzeli i kaszel, a infekcje wirusowe (których zimą jest więcej) łatwo wywołują zaostrzenia choroby, czasem wymagające leczenia szpitalnego. Dlatego lekarze zalecają:

• unikanie gwałtownych zmian temperatury (np. wyjścia z bardzo ciepłego mieszkania prosto na mróz),

• osłanianie ust i nosa szalikiem lub kominem,

• aktualne szczepienia przeciw grypie i COVID-19 oraz przeciw pneumokokom.

Zobacz także: Objaw nasila się zimą. Towarzyszy wielu schorzeniom i powoduje ból

U osób z astmą mroźne, suche powietrze jest jednym z najczęstszych zimowych wyzwalaczy napadów duszności. Podczas wdechu powietrze gwałtownie schładza i wysusza błonę śluzową dróg oddechowych, co może wywołać skurcz oskrzeli, świszczący oddech i napady kaszlu.

Badania pokazują, że u wielu pacjentów liczba zaostrzeń astmy rośnie w miesiącach jesienno-zimowych, co wiąże się zarówno z zimnem, jak i częstszymi infekcjami wirusowymi oraz przebywaniem w zamkniętych, słabo wietrzonych pomieszczeniach.

Pomaga:

• używanie inhalatora zgodnie z planem leczenia (w tym leków kontrolujących, nie tylko doraźnych),

• osłanianie ust i nosa na zewnątrz,

• unikanie intensywnego wysiłku na mrozie, szczególnie przy silnym wietrze.

Nie wszystkie choroby "zimowe" widać gołym okiem. Sezonowe zaburzenie afektywne (SAD) to forma depresji, która pojawia się cyklicznie jesienią i zimą, a ustępuje zwykle wiosną.

Zmniejszona ekspozycja na światło dzienne zaburza rytm dobowy i wpływa na produkcję melatoniny i serotoniny – hormonów odpowiedzialnych m.in. za sen, energię i nastrój. Badania pokazują, że u osób z SAD częściej obserwuje się: obniżony nastrój, nadmierną senność, spadek motywacji, większą ochotę na słodycze i węglowodany oraz trudności z koncentracją.

Reumatoidalne zapalenie stawów i inne choroby reumatyczne często nasilają się zimą. Chłód, wilgoć i wahania ciśnienia mogą zwiększać sztywność stawów i natężenie bólu. Pacjenci skarżą się, że rano "rozruszanie się" trwa znacznie dłużej niż latem.

- Niskie temperatury mogą nasilać dolegliwości bólowe pacjentów z chorobami stawów, obserwujemy, że pacjenci z reumatoidalnym zapaleniem stawów, ale też z niezapalnymi chorobami stawów częściej skarżą się na ból i zaostrzenie objawów. Ciężej znoszą chorobę w sezonie jesienno-zimowym niż wiosenno-letnim – zauważył w rozmowie z WP abcZdrowie dr Bartosz Fiałek, specjalista w dziedzinie reumatologii.

Dodatkowym problemem jest mniejsza aktywność fizyczna – krótkie dni i zła pogoda sprzyjają siedzeniu w domu. To z kolei pogarsza ukrwienie tkanek, zwiększa sztywność mięśni i stawów oraz przyczynia się do spadku kondycji. Mniejsza ilość światła słonecznego oznacza też niższą syntezę witaminy D, ważnej dla kości, mięśni i układu odpornościowego.

Dlatego lekarze podkreślają znaczenie:

• umiarkowanego, regularnego ruchu (spacery, basen, ćwiczenia w domu),

• dbania o prawidłową masę ciała,

• kontroli poziomu witaminy D i ewentualnej suplementacji po konsultacji z lekarzem.

U wielu osób z łuszczycą i atopowym zapaleniem skóry zima to najgorszy okres w roku. Skóra reaguje na:

• suche powietrze na zewnątrz,

• ogrzewanie w pomieszczeniach,

• częste, gorące kąpiele,

• warstwowe, często syntetyczne ubrania.

Niska wilgotność i nagłe zmiany temperatury niszczą barierę ochronną naskórka, co powoduje pękanie, świąd, zaczerwienienie i większą skłonność do stanów zapalnych. U chorych na łuszczycę dodatkowo dochodzi brak korzystnego działania promieni UV, które u wielu osób łagodzą przebieg choroby.

Dermatolodzy zimą zwykle zalecają intensywne natłuszczanie i nawilżanie skóry, delikatne środki myjące bez silnych detergentów oraz unikanie bardzo gorących kąpieli i długiego moczenia skóry.

Choć alergie kojarzą się zwykle z pyłkami, w przypadku roztoczy szczyt objawów przypada właśnie na sezon grzewczy. Ogrzewane, rzadziej wietrzone mieszkania to idealne środowisko dla tych pajęczaków, które uwielbiają ciepło i wilgoć pochodzącą m.in. z naszego oddechu i potu.

Więcej czasu spędzanego w domu oznacza większy kontakt z alergenami obecnymi w pościeli, dywanach, materacach i tapicerowanych meblach. Pomóc może częste wietrzenie, pranie pościeli w wysokiej temperaturze, odkurzanie z filtrem HEPA oraz ograniczanie "kurzołapaczy” (grube zasłony, nadmiar dywanów).

Dominika Najda, dziennikarka Wirtualnej Polski

Źródła

1. WP abcZdrowie