Skierowanie na badania - brak wskazań, lekarz decyduje, prywatnie

Wydawać by się mogło, że z otrzymaniem skierowania od lekarza rodzinnego na podstawowe badania diagnostyczne nie powinno być problemu. Są łatwo dostępne i stosunkowo tanie. Przedstawiona przez nas historia młodej kobiety przeczy jednak tej teorii.

1. Skierowanie na badania - brak wskazań

Lekarze w swoich apelach często mówią o ogromnej roli, jaką w leczeniu odgrywa szybka diagnostyka. Rozpoznanie choroby na wczesnym etapie daje większe szanse na powrót do zdrowia, a przy tym minimalizuje koszty leczenia, jakie ponosi państwo.

Podstawowe badanie krwi oraz badanie moczu mogą dać wiele informacji o stanie zdrowia chorego i podpowiedzieć diagnoście, co może być przyczyną zgłaszanych dolegliwości. Najczęściej jednak badania te nie są wykonywane. Dlaczego? Powód jest prozaiczny. Pacjent nie otrzymuje na nie skierowania.

Zobacz film: "#dziejesienazywo: Czy warto wykonywać badania profilaktyczne?"

Gdy pojawiają się problemy zdrowotne, umawiamy się na wizytę do lekarza rodzinnego. Tak też zrobiła nasza bohaterka, która przez blisko dwa dni zmagała się z ostrym bólem zlokalizowanym pod żebrami z lewej strony.

– Gdy nie pomagały leki przeciwbólowe, a ból był coraz silniejszy (zwłaszcza przy leżeniu i kichaniu), zarejestrowałam się do lekarza w swojej przychodni. Specjalista osłuchał mnie i zadał szereg pytań, m.in. czy boli mnie brzuch, czy mam problemy ze zgagą, czy miewam zaparcia. Na wszystkie z nich odpowiedziałam przecząco – mówi pani Dominika z Warszawy.

Lekarka wręczyła kobiecie receptę na lek przeciwzapalny oraz osłonowy, i … podziękowała za wizytę. Pani Dominika zapytała, czy mogłaby otrzymać skierowanie na badanie krwi i moczu. Dawno ich nie wykonywała, a ponadto w ostatnim czasie doświadczyła poważnego urazu (stan zapalny barku), doskwierało jej ogólne zmęczenie i odczuwała ból w mięśniach.

Lekarka stanowczo odmówiła wydania skierowania na badanie, bo według niej nie istniał powód zdrowotny, dla którego miałaby takie skierowanie wystawić.

– Zgłaszane przeze mnie objawy kwalifikowały mnie jedynie do gastroskopii, ale i na to badanie nie otrzymam skierowania, bo lekarka nie widziała wskazań do jego wykonania – mówi kobieta.

Takich historii jest wiele. Pacjenci czują się zdezorientowani, niektórzy nawet zlekceważeni. W efekcie – i tak właśnie postąpiła nasza bohaterka – zmieniają lekarza rodzinnego, licząc, że trafią do takiego specjalisty, który nie będzie miał problemu z wystawianiem skierowań na badania.

2. Skierowanie na badanie - lekarz decyduje

Podstawowym aktem prawnym regulującym zasady wystawiania skierowań na badania diagnostyczne jest ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz towarzyszące jej rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 6 maja 2008 r. w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej.

Lekarze rodzinni mogą zlecić wykonanie szeregu badań, m.in. morfologii krwi obwodowej z płytkami krwi, badań biochemicznych i immunochemicznych w surowicy krwi, spirometrii, gastroskopii.

– Zgodnie z art. 32 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych pacjent ma prawo do świadczeń z zakresu badań diagnostycznych.

Warto jednak pamiętać, że o zleceniu i wykonaniu badań diagnostycznych decyduje lekarz, kierując się stanem pacjenta w rozpoczętym procesie diagnozowania i leczenia – mówi Beata Pieniążek-Osińska, główny specjalista z Biura Komunikacji Społecznej Centrali Narodowego Funduszu Zdrowia.

I dodaje: Badania diagnostyczne pozostające w zakresie zadań lekarza POZ nie są limitowane.

Od 2008 roku obowiązuje sprawozdawczość diagnostyczna z wykonywanych badań, dzięki czemu daje się zauważyć rosnąca ich ilość.

W roku 2008 wykonano 68 milionów badań, a w roku 2015 – 106 milionów na populację 35,5 miliona zadeklarowanych pacjentów u lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej – wskazuje dr Bożena Janicka, prezes Porozumienia Pracodawców Ochrony Zdrowia.

Jeśli jednak lekarz jest w stanie postawić diagnozę bez spoglądania w wyniki badań, odmawia wypisania zlecenia. Częściej wydaje skierowanie na konsultację i to specjalista właśnie najczęściej kieruje chorego na dodatkowe badania. Na to jednak skarżą się pacjenci.

 – Liczba zgłoszeń telefonicznych dotyczących odmowy wystawienia przez lekarza pierwszego kontaktu skierowania na badania diagnostyczne od lat utrzymuje się na stałym poziomie i nie przekracza ok. 0,13 proc. w stosunku do ogólnej liczby zgłoszeń.

W 2014 r. było takich zgłoszeń 47, w ubiegłym roku 89, natomiast w pierwszym półroczu 2016 r. 71 rozmów z pacjentami dotyczyło odmowy wydania skierowania na badania diagonstyczne – podaje serwisowi WP abcZdrowie Rzecznika Praw Pacjenta Krystyna Barbara Kozłowska.

W omawianym okresie przeprowadziłam dwa postępowania dotyczące braku dostępu do przeprowadzenia badań diagnostycznych. Jedna z prowadzonych spraw zakończyła się stwierdzeniem naruszenia prawa pacjenta do świadczeń zdrowotnych udzielanych z należytą starannością, w tym odmowy wystawienia skierowania na badania diagnostyczne – mówi Rzecznik Praw Pacjenta Krystyna Barbara Kozłowska.

3. Skierowanie na badanie - prywatnie

W sytuacji, gdy lekarz pierwszego kontaktu odmawia wydania skierowania na badanie pacjent decyduje się pokryć jego koszt z własnej kieszeni. Nie zawsze go jednak na to stać.

– Moja córka zaczęła skarżyć się na różnego rodzaju dolegliwości. Była apatyczna, miała problemy z koncentracją – mówi pani Kinga, mama 9-letniej Darii.

I dodaje: Zgłaszałam to pediatrze, ale ciągle mnie zbywał. Ostatecznie wykonywałam dziecku morfologię prywatnie, bo to koszt rzędu kilku złotych. Problem zaczął się wtedy, gdy musiałam wykonać u Darii pomiar stężenia TSH.

Lekarka przez 20 minut wypytywała mnie o zdrowie córki i choć sama przyznała_, że objawy wskazują na problemy z tarczycą, zamiast zlecenia na badanie, dała mi skierowanie do endokrynologa. Na wizytę u tego specjalisty córka miała czekać cztery miesiące. Byłam zmuszona wypisać dziecko z tej przychodni.

Pani Kinga w rozmowie z WP abcZdrowie poruszyła również kwestie poczucia niesprawiedliwości. Jak inaczej bowiem nazwać sytuację, w której spora cześć jej wynagrodzenia jest przekazywana na służbę zdrowia, a kobieta i jej dziecko muszą same opłacać sobie badania?

System ten nie jest sprzyja również wczesnej diagnostyce wielu chorób.

O przedstawionym problemie najgłośniej jednak mówią pacjenci, bo to o ich zdrowiu mowa. Czują się pokrzywdzeni i lekceważeni. Lekarze z kolei sytuacji tej nie chcą komentować. Działają jednak w granicach prawa.

Należy jednak pamiętać, że pacjent ma prawo skierować skargę do dyrektora przychodni lub sekcji skarg i wniosków w Narodowym Funduszu Zdrowia. Do zgłaszania problemów zachęca również Rzecznik Praw Pacjenta. Można to zrobić telefonicznie, dzwoniąc na Ogólnopolską Bezpłatną Infolinię Rzecznika Praw Pacjenta (800-190-590).

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.