Sól kamienna – właściwości, rodzaje, zastosowanie i objawy nadmiaru
Sól kamienna to skała zbudowana z minerału zwanego halitem. W starożytności pełniła rolę środka płatniczego, w średniowieczu nazywano ją białym złotem. Dziś jest najpowszechniejszą i najbardziej podstawową przyprawą, bez której nie wyobrażamy sobie życia. Choć sól to główne źródło sodu, trzeba pamiętać, że jej nadmiar w diecie szkodzi. Co warto wiedzieć?
1. Co to jest sól kamienna?
Sól kamienna z geologicznego punktu widzenia to skała zbudowana z halitu, który niemal w całości składa się z chlorku sodu (NaCl). Jest znana od trzeciego tysiąclecia p.n.e., a najstarsze wzmianki na jej temat pochodzą z dokumentów egipskich. Sól ma bogatą i barwną historię. Dziś wydobywana jest w ponad 100 krajach na świecie.
Czysta, nieprzetworzona bryła soli kamiennej zawiera chlor i sód, ale także śladowe ilości innych pierwiastków: potasu, magnezu, niekiedy siarki. Większość pozyskiwana jest w kopalniach soli. Jej podziemne złoża są zbite w jednolite skalne bryły. Surowiec może być też uzyskiwany poprzez odparowywanie wody morskiej lub innych bogatych w minerały wód.
Dzięki regularnemu rozkładowi kationów sodu i anionów chloru sól kamienna tworzy charakterystyczne kryształki. Może być biała, szarawa, pomarańczowa, różowa, a także zielona i niebieska. Ze względu na sposób i miejsce wydobywania, może mieć także różny kształt: kryształki mogą być grubsze lub drobne.
2. Rodzaje soli
To, co nazywamy solą, może być jednym z jej trzech rodzajów:
- solą kamienną,
- solą kuchenną,
- solą morską.
Sól kamienną można znaleźć na sklepowych półkach obok pozyskiwanej z niej soli kuchennej, która jest oczyszczona i bardzo przetworzona. Sól kamienna wyróżnia się grubszymi kryształami (mielona, ma różne stopnie rozdrobnienia). W przeciwieństwie do soli kuchennej nie jest poddawana procesowi ługowania.
Sól kuchenna, zmielona na biały proszek, jest zaliczana do białych trucizn (wraz z cukrem i białą mąką pszenną). Jedną z odmian soli kamiennej jest także tak zwana sól himalajska, która ma charakterystyczny, różowy kolor. Jest bardzo bogata w jod - podobnie jak sól morska. To dlatego poleca się ją osobom z niedoczynnością tarczycy.
3. Zastosowanie soli kamiennej
Sól kamienna jest najpowszechniejszym rodzajem soli. To jeden z ważniejszych surowców w przemyśle spożywczym (sól kuchenna, sól warzona) oraz chemicznym.
Stosuje się ją w kuchni w celu polepszania smaku potraw. Dodaje się ją niemal do wszystkiego, także do wypieków czy naleśników na słodko (jako nośnik smaku). W zależności od rodzaju i grubości sól można wykorzystywać również jako konserwant. To nieodzowny składnik przetworów domowej roboty, takich jak ogórki kiszone czy kiszona kapusta.
Sól kamienna może być wykorzystywana także do posypywania zimą chodników, co zapobiega ślizganiu się po oblodzonych fragmentach dróg. Jest również stosowana jako środek do rozmrażania i budowy aparatury pomiarowej.
Sól kamienna znajduje również zastosowanie w kosmetyce. Jej grube kryształki wykorzystuje się przede wszystkim do tworzenia peelingów i kąpieli solnych. Wystarczy kilka garści rozpuścić w ciepłej wodzie i położyć się w niej na około kwadrans.
Aby wykonać peeling solny, wystarczy wymieszać garść soli z olejem kokosowym lub oliwą z oliwek i dokładnie wymasować wilgotną skórę. Poprzez masaż kryształki usuwają martwe komórki naskórka i odblokowują pory, wygładzając cerę. Można również spryskać włosy wodnym roztworem soli, uzyskując efekt naturalnych fal.
Sól kamienna ma także walory zdrowotne. Jej roztwór warto wykorzystać jako płukankę do gardła, która koi bólu i łagodzi opuchlizną towarzyszącą infekcji. Przy zapaleniu zatok sprawdzą się inhalacje z soli kamiennej, a moczenie opuchniętych, bolących stóp w ciepłej wodzie z solą pozwala zredukować ich obrzęki.
4. Objawy nadmiaru soli
Sól jest w głównym źródłem sodu, składnika niezbędnego do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Trzeba jednak zawsze pamiętać, że jej nadmiar szkodzi.
Często słyszy się, że sól osłabia strukturę kości i sprzyja rozwojowi chorób serca, takich jak nadciśnienie, miażdżyca, zawał serca czy udar mózgu. To prawda, ale nie oznacza to, że należy ją wyeliminować z jadłospisu.
Wystarczy ograniczać spożywanie soli. Warto przy tym pamiętać, że niezależnie od jej rodzaju, wpływ zawartego w niej sodu na organizm jest taki sam. Oficjalne zalecenia mówią, że dorosły człowiek nie powinien jeść więcej niż 5 g soli dziennie, dziecko zaś od 2 do 3,5 g.
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.