Stres oksydacyjny – charakterystyka, przyczyny występowania, skutki, jak mu przeciwdziałać

Stres oksydacyjny – powstaje w wyniku zaburzenia równowagi polegającego na zwiększeniu w organizmie liczby wolnych rodników (utleniaczy) w stosunku do przeciwutleniaczy (antyoksydantów). Może przyczyniać się do występowania wielu chorób, w tym: miażdżycy, syndromu ciągłego zmęczenia, łuszczycy, przewlekłego zapalenia oskrzeli czy reumatoidalnego zapalenia stawów.

1. Co w organiźmie człowieka wywołuje stres oksydacyjny?

Powodują go wymienione już wyżej wolne rodniki (utleniacze). Są one cząsteczkami zawierającymi tlen (często też wodór) i posiadającymi nieparzystą liczbę elektronów. Dzięki tej nieparzystości są bardzo reaktywne i chętnie łączą się z innymi cząsteczkami w procesie utleniania. Proces ten może być dla nas pożyteczny lub szkodliwy. Przykładem pożądanego działania wolnych rodników jest zwalczanie czynników chorobotwórczych.

2. Co zmniejsza stres oksydacyjny w organiźmie człowieka?

W usuwaniu jego skutków niezbędne są antyoksydanty (przeciwutleniacze). To cząsteczki, które mogą oddać elektron wolnym rodnikom, dzięki czemu czynią je mniej aktywnymi.

3. Jak stres oksydacyjny wpływa na organizm człowieka?

Zobacz film: "Brak antyoksydantów w diecie przyspiesza proces starzenia"

Jeśli w organizmie wolnych rodników jest zbyt wiele, mogą one zacząć uszkadzać tkankę tłuszczową, DNA i białka naszego ciała. Zdarza się, że w rezultacie ich niekorzystnego działania powstają takie choroby, jak: cukrzyca, miażdżyca tętnic, stany zapalne, nadciśnienie, choroby otępienne (Alzheimera, Parkinsona) czy nowotwory. Wolne rodniki są znane również z tego, że przyspieszają procesy starzenia (co najbardziej widoczne jest w postaci zmarszczek, ale również wolniejszego gojenia się ran)

4. Co zwiększa liczbę wolnych rodników w organiźmie człowieka?

Jego głównym źródłem jest niezbędne nam oddychanie komórkowe. Nie bez znaczenia są też niektóre czynniki zewnętrzne (np. ozon, niektóre pestycydy i środki czystośc, dym papierosowy, promieniowanie, zanieczyszczenie). Do znacznego wzrostu ilości wolnych rodników w organizmie przyczyniają się także intensywne ćwiczenia fizyczne.

Ich przeważająca lub mniejsza obecność zależy też od sposobu odżywiania: dieta bogata w cukier i tłuszcz, a także wysokie spożycie alkoholu przyczyniają się do wzrostu występowania wolnych rodników w organizmie.

5. Jak organizm człowieka broni się przed wolnymi rodnikami?

Po pierwsze, stara się nie dopuścić do ich powstania. Za to odpowiedzialne są wybrane enzymy oraz białka. Po drugie, wykorzystuje substancje przeciwdziałające reaktywnym cząsteczkom tlenu, np. witaminę C, kwas moczowy, glutation, witaminę E i karotenoidy. Po trzecie, naprawia to, co wolne rodniki zdążyły już uszkodzić, np. dzięki enzymom naprawiającym DNA.

6. Jak zapobiegać wystąpieniu stresu oksydacyjnego?

Najlepiej zacząć od zmiany swoich nawyków, by zmniejszyć jego negatywny wpływ na nasze zdrowie. Po pierwsze, dobrze byłoby wzbogacić naszą dietę w przeciwutleniacze. Znajdziemy je w: owocach (jagodach, wiśniach, cytrusach, śliwkach), warzywach (brokułach, marchwi, pomidorach, oliwkach i warzywach zielonolistnych), rybach, orzechach, kurkumie, zielonej herbacie, cebuli i czosnku oraz cynamonie.

Warto również zacząć uprawiać ćwiczenia fizyczne, mimo że przyspieszają one oddychanie komórek. Aktywność fizyczna jest nam potrzebna, by utrzymać sprawność ciała. Zaleca się, by trening był regularny i niezbyt intensywny. Dzięki temu powstała po wysiłku ilość wolnych rodników nie zaburzy równowagi między nimi a antyoksydantami.

Należy również rzucić palenie i unikać wdychania dymu, gdy palą nasi znajomi lub członkowie rodziny. Powinniśmy również ostrożnie obchodzić się ze środkami czystości. Niektóre z nich są dostępne w butelkach z rozpylaczami. Jeśli to możliwe, dobrze kupić takie, z których detergent można wylać. Lepiej potem go rozprowadzić ręcznie w gumowej rękawiczce, niż intensywnie wdychać podczas domowych porządków.

W czasie upałów należy zabezpieczyć swoją skórę, stosując kremy z filtrem. Warto również ograniczyć picie alkoholu oraz wysypiać się, by nasze ciało mogło się zregenerować. Koniecznie trzeba unikać przejadania się; lepiej jeść mniej, ale częściej ( 5 razy dziennie).

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.