Trwa ładowanie...
Artykuł zweryfikowany przez eksperta: Mgr Kamila Drozd

Stres pozytywny

Avatar placeholder
15.07.2015 18:00
Stres pozytywny
Stres pozytywny (Grafika / Shutterstock)

Stres pozytywny – czy to w ogóle możliwe? Przecież stres wiąże się z lękiem, niepokojem, napięciem emocjonalnym i obniżonym samopoczuciem. W potocznym rozumieniu stres kojarzy się z sytuacją trudną, chorobą, zmartwieniem, przykrym przeżyciem i konfliktem. W literaturze i mediach podkreśla się destrukcyjny wpływ stresu na funkcjonowanie i zdrowie człowieka. Jak zatem można mówić, że stres jest pozytywny? Co decyduje o tym, by można było uznać stres za mobilizujący i motywujący do działania? Jakie wyróżnia się rodzaje stresu? I co można uczynić w ramach profilaktyki stresu?

spis treści

1. Pozytywne skutki stresu

Za „ojca stresu” uznaje się kanadyjskiego fizjologa, Hansa Selye’go. Wyróżnił on dwa rodzaje stresu:

  • dystres (zły stres) – paraliżujący, niosący cierpienie i dezintegrację psychiczną,
  • eustres (dobry stres) – motywujący do wysiłku i osiągnięć życiowych.
Zobacz film: "Poważne dla zdrowia skutki działania stresu"

W psychologii wymienia się stres destrukcyjny o wyraźnie negatywnym charakterze dla funkcjonowania człowieka i jego zdrowia, który wywołuje często reakcje ucieczkowe i stres konstruktywny, prowadzący do zmian pozytywnych. Kiedy stres jest stresem pozytywnym? Oto kilka wyznaczników, kiedy można uznać sytuację trudną za tzw. „dobry stres”:

  • stres motywuje do działania,
  • stres podnosi poziom energii,
  • stres mobilizuje siły organizmu do walki,
  • stres umożliwia koncentrację na problemie,
  • stres staje się bodźcem do podejmowania wyzwań,
  • dzięki stresowi człowiek stawia czoła przeciwnościom życiowym,
  • umiarkowany stres jest czynnikiem rozwoju i towarzyszy każdej zmianie w życiu,
  • stres wpływa na realizację ambitnych celów,
  • stres sprzyja zdrowej rywalizacji.

Jak widać, stres nie jest wyzuty z pozytywnych konotacji i może mieć pozytywny wydźwięk. To, czy dane wydarzenie będzie dla nas potencjalnym zagrożeniem, niebezpieczeństwem, sytuacją bez wyjścia, zależy tylko od naszej percepcji (oceny poznawczej). Jeżeli widzisz rzeczywistość jako trudną, ale nie beznadziejną, szukasz sposobów na rozwiązanie problemu. Jeżeli nie widzisz szans poradzenia sobie z trudnością, uciekasz, nie próbując nawet zawalczyć o swoje. Poddajesz się w przedbiegach, przegrywasz walkowerem.

2. Kiedy stres mobilizuje do działania?

Długotrwały i zbyt intensywny stres ma niewątpliwie negatywny wpływ na człowieka. Kiedy natomiast jego natężenie jest umiarkowane, a po wysiłku człowiek otrzymuje nagrodę, np. w postaci dobrej oceny w szkole, gratyfikacji pieniężnej od szefa czy wygranej w konkursie, stres ma charakter pozytywny i mobilizuje do dalszej pracy. Wiele osób lubi dreszczyk emocji towarzyszący różnym wyzwaniom, np. zawodom sportowym, rywalizacji uczniów w szkole, walce o status najlepszego pracownika w firmie. Zdrowa konkurencja i stres wyzwalają dodatkowe pokłady energii. Stres urozmaica życie, czyni je ciekawszym, np. im większe napięcie przed trudnym egzaminem, tym większa satysfakcja z jego zaliczenia.

Są osoby, które wręcz nie potrafią żyć bez stresu i adrenaliny. Najlepiej funkcjonują pod presją czasu, z napiętym harmonogramem dnia i poczuciem ryzyka w podejmowaniu decyzji. Należy pamiętać, że każda zmiana w życiu implikuje stres. Psychologowie, T. Holmes i R. Rahe, opracowali skalę sytuacji stresowych. Obliczyli oni natężenie stresu wywołanego przez ważne wydarzenia życiowe i przyporządkowali każdemu z nich wartość liczbową. Ocenia się, że osoby, których wynik wynosi ponad 30 punktów, ponoszą ryzyko zapadnięcia na poważną chorobę w ciągu najbliższych dwóch lat.

Najbardziej stresujące doświadczenia życiowe, to: śmierć współmałżonka, rozwód, separacja, odsiadka w więzieniu czy utrata pracy. Jednak wśród stresogennych wydarzeń, są też te o charakterze pozytywnym, jak, np. ślub czy wakacje. Każda zmiana, nawet na lepsze, stawia wymagania i wymusza na człowieku konieczność adaptacji do nowych warunków.

3. Metody na stres

Warto pamiętać, by zachować zdrowy dystans do wydarzeń. Na pewne sytuacje ma się wpływ, natomiast innych nie da się kontrolować. Pozostaje wówczas konieczność zaakceptowania rzeczywistości taką, jaka jest. Zamartwianie się czy ucieczka od problemu nie rozwiąże trudności. Alkohol czy narkotyki nie poprawią sytuacji. Najlepiej dokonać konstruktywnej konfrontacji z problemem. Poczucie kontroli nad własnym życiem chroni człowieka przed załamaniem psychicznym w sytuacji stresu.

Styl radzenia sobie oparty na unikaniu czy na emocjach nie jest najlepszym rozwiązaniem. Fantazjowanie, koncentracja na negatywnych uczuciach, lęku, niepokoju i obawie nie służą skutecznej walce ze stresem. W sytuacjach kryzysowych (np. w przypadku śmierci kogoś bliskiego, kalectwa, choroby) warto mieć wsparcie w rodzinie i przyjaciołach. Do walki z codziennymi trudnościami w życiu można wykorzystać różnego rodzaju techniki oddechowe, wizualizacyjne i relaksacyjne, np. trening autogenny Schultza.

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze