Świąd a białaczka
Białaczka to groźna choroba nowotworowa, która daje liczne objawy od ogólnych, takich jak gorączka czy zmęczenie, po miejscowe, takie jak przerost dziąseł czy powiększenie węzłów chłonnych. Dodatkowo białaczki powodują świąd. Swędzenie może wynikać z różnych mechanizmów, przy czym stanowi bardzo nieprzyjemną i uciążliwą dolegliwość.
1. Co to jest białaczka?
Przebywamy w środowisku pełnym życia. Otaczają nas ptaki, ssaki, gady i płazy oraz znacznie mniejsze organizmy jak owady. Jednak większość żywych organizmów znajduje się poza zasięgiem ludzkiego wzroku - to drobnoustroje, takie jak bakterie, grzyby, wirusy i pasożyty, stanowią największe bogactwo w świecie żywych istot. Niestety z punktu widzenia tych stworzeń jesteśmy tylko pożywieniem i miękkim, ciepłym miejscem, gdzie można żyć i się rozmnażać. Dlatego organizm ludzki cały czas musi bronić się przed różnymi mikroorganizmami, które chciałyby wedrzeć się do naszego ciała.
W tym celu nasz ustrój wytwarza całą gamę obrońców:
- limfocyty B, które produkują przeciwciała - drobne cząsteczki niszczące bakterie i wirusy, nawet w najdalszych zakamarkach ciała,
- limfocyty T, które uszkadzają komórki zainfekowane przez wirusy,
- limfocyty NK - niszczące wszystkie podejrzane komórki,
- neutrofile - będące ekspertami w walce z bakteriami,
- makrofagi - pożerające wszystko, co groźne.
Wszystkie powyższe komórki to białe krwinki (leukocyty), powstające w szpiku i broniące nasz organizm. Niestety czasem zdarza się, że jedna z tych komórek ulegnie mutacji, zmieniającej ją w nowotwór. Białaczka to nowotwór wywodzący się z leukocytów. Jeśli jedna z białych krwinek zaczyna się niepohamowanie dzielić w wyniku mutacji, zaczyna niszczyć organizm człowieka. Taki stan nazywamy białaczką.
2. Czym są cytokiny?
Ponieważ białaczka wywodzi się z białych krwinek, jej komórki nadal mają wiele odziedziczonych po nich umiejętności. Na przykład komórki białaczkowe potrafią przemieszczać się po całym organizmie i wciskać we wszystkie zakamarki, ale w przeciwieństwie do zdrowych odpowiedników, nie zwalczają tam drobnoustrojów.
Nowotworowe białe krwinki potrafią również wydzielać substancje zwane cytokinami. Są to cząsteczki sygnałowe, których zdrowe białe krwinki używają do komunikacji. Każda cytokina niesie ze soba pewien sygnał, na przykład:
- „konieczne wywołanie gorączki”,
- „potrzebuję pomocy innych komórek”,
- „wyślij przeciwciała”,
- „zabij tą komórkę”
- „wywołaj swędzenie skóry",
- oraz wiele innych.
Podobnie jak żołnierze na polu walki, białe krwinki potrafią się porozumiewać. Niestety komórki białaczkowe robią to w taki sposób, że szkodzą organizmowi. Niektóre białaczki wywołują wysoką gorączkę, większość przyspiesza metabolizm. Inne powodują bardzo uciążliwy świąd skóry. Ten ostatni objaw białaczki może być tak silny, że znane są przypadki popełnienia samobójstwa z powodu świądu skóry u osoby chorej.
3. Naciek w skórze
Jednak cytokiny to nie wszystko. Zdrowe białe krwinki muszą walczyć z infekcją. Dlatego zostały obdarzone umiejętnością przemieszczania się po całym organizmie. Dodatkowo mają zdolność naciekania, czyli przeciskania się i napływania w dużej ilości w wybrany obszar. Jeżeli na przykład skaleczymy skórę, białe krwinki napływają w to miejsce sprawiając, że brzegi rany są nabrzmiałe. Dzięki temu wdzierające się przez ranę zarazki od razu trafiają na silny mur obronny złożony z białych krwinek.
Niestety nowotworowe białe krwinki, czyli komórki białaczki, wykorzystują tą zdolność do naciekania wszystkich narządów. Naciekają płuca, powodując duszność, naciekają serce i wątrobę, nierzadko prowadząc do ich uszkodzenia. Naciekają też skórę, wywołując plamisto-grudkową wysypkę, która na dodatek bardzo uporczywie swędzi. Zwykle drapanie takiego miejsca nie przynosi ulgi, aż do powstania przeczosów (rany po drapaniu do krwi). Dlatego w takim przypadku konieczne jest przyjmowanie leków przeciwświądowych takich jak np. hydroksyzyna.
4. Inne choroby powodujące świąd
Nie tylko białaczki mogą prowadzić do świądu. Jest wiele innych chorób wywołujących podobne objawy. Dlatego bardzo ważne jest odróżnienie, czy mamy do czynienia z białaczką, która jest potencjalnie śmiertelna, czy z inną, czasami błahą, chorobą. Silny świąd powodują takie schorzenia jak:
- świerzb,
- grzybica,
- celiakia.
Ta ostatnia prowadzi do szczególnie przykrego zespołu Duhringa, w którym świąd jest tak nasilony, że chorzy nie mogą przestać się drapać. Również niewydolność wątroby skutkuje silnym świądem, ze względu na gromadzenie się bilirubiny w skórze. Wysypka i świąd są nieodłącznym elementem alergii. Zmiany alergiczne o typie wyprysku kontaktowego, czy pokrzywki również intensywnie swędzą. Wszystkie te choroby są rozpoznawane znacznie częściej niż białaczka. Jednak trzeba mieć w pamięci, że świąd może być pierwszym objawem białaczki.
5. Chłoniaki i zespół Sezarego
Chłoniaki to również choroby nowotworowe wywodzące się z układu odpornościowego. Podobnie jak w białaczkach, także w chłoniakach komórki w wyniku mutacji zaczynają się dzielić w sposób niekontrolowany. Główną różnicą między białaczkami a chłoniakami jest rodzaj mutacji w białej krwince oraz miejsce, w którym powstała. Odmienność mutacji sprawia, że białaczki zwykle wywodzą się ze szpiku, a chłoniaki z węzłów chłonnych lub innych obwodowych narządów limfatycznych, takich jak migdałki.
Chłoniak, zwany ziarniniakiem grzybiastym, zwykle zajmuje skórę w sposób miejscowy lub uogólniony (zespół Sezarego). To właśnie ten chłoniak wywołuje bardzo nasilony świąd skóry. Zmiany w skórze zajętej ziarniniakiem są czerwone, łuszczące się i bardzo mocno swędzą. Takie zmiany leczy się chemioterapią lub terapią celową.
Świąd skóry (zaraz po duszności) jest najbardziej nieprzyjemnym objawem chorobowym. Mówi się, że silne swędzenie jest znacznie gorsze od bólu. Potwierdzają to przypadki samobójstw popełnionych z powodu świądu. Dlatego każde dłużej trwające swędzenie należy zgłosić lekarzowi. Może to pomóc w wykryciu groźnej choroby, jaką jest białaczka.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.