Trwa ładowanie...

Szczepionki skojarzone - 4 w 1, 5 w 1, 6 w 1

Szczepienia skojarzone są nowoczesnymi szczepionkami, które chronią przed kilkoma chorobami naraz.
Szczepienia skojarzone są nowoczesnymi szczepionkami, które chronią przed kilkoma chorobami naraz. (iStock)

Szczepionki skojarzone są jednym z rodzajów szczepionek przeciw chorobom zakaźnym. Są nowoczesnymi szczepionkami, które chronią przed kilkoma chorobami naraz. Są idealnym rozwiązaniem dla najmłodszych dzieci, ponieważ zamiast kilku stresujących zastrzyków, dziecko dostaje jeden. Wielu rodziców nadal ma zastrzeżenia co do skuteczności szczepionek i ich wpływu na organizm dziecka. Czy słusznie? Na jakiej zasadzie działają i czy ochraniają tak samo skutecznie, jak pojedyncze, "zwykłe" szczepionki?

spis treści

1. Rodzaje szczepionek

Szczepionki mają na celu wzmocnić układ immunologiczny organizmu.

Składnikiem tych preparatów biologicznych są specjalnie wyselekcjonowane antygeny. Układ odpornościowy rozpoznaje i zapamiętuje owe antygeny po to, by wytworzyć przeciw nim przeciwciała.

Zobacz film: "Kary finansowe za nieszczepienie dzieci"

Organizm ludzki jest zaopatrzony w tak zwaną "pamięć immunologiczną", dzięki której układ immunologiczny może właściwie zareagować podczas kolejnego kontaktu z danym wirusem lub bakterią chorobotwórczą i nie dopuścić do rozwoju choroby.

Wśród szczepionek ochronnych można wyróżnić dwa ich rodzaje ze względu na swoistość działania: pojedyncze i skojarzone.

1.1. Szczepionki pojedyncze

Szczepionki pojedyncze (monowalentne) skupiają większość dostępnych, obowiązkowych i zalecanych szczepionek. Dają one odporność przeciw jednej chorobie zakaźnej, a konkretniej – wirusowi lub bakterii, które ją wywołują

1.2. Szczepionki skojarzone

Szczepionki skojarzone (poliwalentne) chronią przed szczepami większej ilości drobnoustrojów, zwykle trzech chorób zakaźnych. Powstały, by wzmocnić profilaktykę schorzeń u dzieci.

1.3. Szczepienia obowiązkowe

Noworodki posiadają naturalne przeciwciała, które są przekazywane dziecku podczas życia płodowego i w czasie karmienia piersi. Niestety przeciwciała te giną około 6. miesiąca życia.

W tym czasie dziecko jest za słabe, aby bronić się przed szkodliwymi patogenami. Młody układ odpornościowy trzeba wspierać szczepionkami. W pierwszych miesiącach życia dziecko przyjmuje ich najwięcej. Jest to spowodowane także tym, że tak małemu dziecku nie podaje się szczepionek w proporcjach odpowiednich dla dorosłych.

Ze względu na mniejsze dawki, szczepionki przeciw danej chorobie trzeba powtarzać. Jeśli rodzice decydują na podawanie maleństwu szczepionek pojedynczych, oznacza to liczbę 13 zastrzyków w ciągu pierwszych 18 miesięcy życia. Kiedy rodzice zdecydują się na podawanie szczepionek skojarzonych, liczba zastrzyków zmniejsza się do 4.

Kalendarz szczepień obowiązkowych jest bardzo obfity. Pomiędzy szczepieniami musi być zachowana stosowna przerwa, dlatego istniała obawa, że dzieci zdążą zachorować, zanim wytworzą przeciwciała.

Słaby jeszcze organizm dziecka nie zawsze jest zdolny poradzić sobie z groźnym wirusem. Ponadto, jedno ukłucie jest dla dziecka mniej inwazyjne niż kilkakrotne.

Wykonuje się je od chwili narodzin aż do osiągnięcia przez człowieka 19. roku życia. Większość z tych szczepionek to szczepionki monowalentne, czyli pojedyncze. Do szczepionek dla dzieci obowiązkowych należą szczepionki przeciwko:

  • błonicy
  • gruźlicy
  • polio
  • krztuścowi
  • śwince
  • odrze
  • różyczce
  • tężcowi
  • zakażeniom Hib
  • wirusowemu zapaleniu wątroby typu B

1.4. Szczepienia zalecane

Szczepienia zalecane chronią przed chorobami zakaźnymi, na przykład przed

  • biegunkami rotawirusowymi
  • wirusowym zapaleniem wątroby typu A, a także typu B u osób nie zaszczepionych w dzieciństwie
  • grypą
  • ospą wietrzną
  • kleszczowym zapaleniem mózgu
  • zakażeniem wywołanym przez pneumokoki
Jak złagodzić u dzieci ból podczas szczepień?
Jak złagodzić u dzieci ból podczas szczepień? [10 zdjęć]

Szczepienia są podstawą profilaktyki zdrowotnej u dzieci, gdyż pozwalają chronić je przed najbardziej

zobacz galerię

2. Szczepionki skojarzone u dzieci

Dzieci należy szczepić, ponieważ ich odporność jest zbyt słaba, aby tak mały organizm potrafił sam się obronić przed wirusami. Oprócz tego choroby zakaźne bardzo szybko rozprzestrzeniają się wśród dzieci i mają poważny przebieg, a niektóre mogą doprowadzić do śmierci. Dzięki szczepionkom można zapobiec wielu chorobom.

Dzieciom szczepionki skojarzone podawane są trzykrotnie. Pierwsza tuż po urodzeniu – w pierwszej dobie życia – przeciw gruźlicy i wirusowemu zapaleniu wątroby typu B. Przeciwciała nie zawsze podawane są równocześnie, częściej szczepionki dzieli przerwa.

Kolejne skojarzone szczepienie ma chronić dziecko przed błonicą, tężcem i krztuścem. Podawane jest w 2, 3-4, 5-6 oraz 16-18 miesiącu życia. Ostatnia, dająca odporność na odrę, świnkę i różyczkę, przypada na 10, 11 i 12 rok życia.

2.1. Szczepionki 4 w 1

Szczepionka 4 w 1 to szczepionka przeciwko:

  • odrze
  • śwince
  • różyczce
  • i ospie wietrznej

2.2. Szczepionki 5 w 1

Szczepionki skojarzone 5w1 chronią przeciwko:

  • błonicy

Jest to choroba bakteryjna, która objawia się gorączką, bólem gardła, bólem głowy oraz szybkim biciem serca. Powikłania błonicy to: problemy z przełykaniem i oddychaniem, paraliż oraz choroby serca.

  • tężcowi

Groźny dla tak małego dziecka jest tężec, znany jako szczękościsk. Choroba ta powoduje bolesne skurcze mięśni. Może wywołać problemy z oddychaniem oraz ataki padaczkowe. Tężec prowadzi do śmierci wielu chorych. Na szczęście wprowadzenie szczepionek zmniejszyło ilość przypadków tężca u dzieci.

  • krztuścowi

Szczepionka 5 w 1 chroni również przed kokluszem. Jest to choroba zakaźna, która objawia się nasilającym kaszlem oraz dusznościami. Może pojawić się również świszczący oddech. Koklusz może spowodować zapalenie płuc, niewydolność serca oraz płuc, poważne trudności w oddychaniu, a także uszkodzenia mózgu.

  • poliomyelitis

Ta infekcja wirusowa atakuje układ nerwowy i może spowodować paraliż niemowlęcia.

  • Haemophilus influenzae typu B

Hib jest infekcją bakteryjną, która może przyczynić się do posocznicy, zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenia oskrzeli oraz zapalenia ucha. Główne symptomy infekcji to: wymioty, gorączka, sztywność karku oraz bóle głowy.

2.3. Szczepionka 6 w 1

To szczepionki przeciwko:

  • błonicy
  • tężcowi
  • krztuścowi
  • poliomyelitis
  • Haemophilus influenzae typu B
  • wirusowym zapaleniom wątroby typu B

Szczepionka 6 w 1 podawana niemowlętom chroni je przed sześcioma poważnymi chorobami, które mogą doprowadzić do śmierci dziecka.

Oprócz ww. chorób szczepionka dla niemowląt e w 1 chroni je dodatkowo przed wirusowym zapaleniem wątroby typu B. Jest to infekcja wirusowa, która stanowi zagrożenie dla wątroby i może prowadzić do długotrwałego jej zapalenia. W wyniku powikłań może dojść u dziecka do niewydolności wątroby, raka lub marskości wątroby.

Dawki szczepionki 6 w 1 są podawane niemowlętom w wieku 2, 4 i 6 miesięcy. Nie należy podawać szczepionki dzieciom, które doznały reakcji alergicznej na jeden ze składników szczepionki lub na jej wcześniejszą dawkę.

3. Zalecenia po szczepieniach

Szczepionki skojarzone mają postać zastrzyku. W miejscu nakłucia na skórze dziecka może pojawić się zaczerwienienie. Możliwe jest również swędzenie oraz lekki ból. Z tego powodu niemowlak może dostać gorączki lub być rozdrażniony. Wówczas należy zaaplikować łagodny lek o działaniu przeciwbólowym przeznaczony dla małych dzieci.

Po szczepionce dziecko powinno dużo pić. Nie należy ubierać niemowlaka zbyt ciepło, by nie zwiększyć jego poczucia dyskomfortu. Warto upewnić się, czy ubranka dziecka nie ocierają się o punkt na skórze, w który została wstrzyknięta szczepionka. Należy uświadomić sobie, że dyskomfort dziecka i ewentualne niepożądane objawy są tylko tymczasowe.

Poddanie dziecka szczepieniom na groźne dla jego zdrowia i życia choroby powinno być dla rodziców sprawą priorytetową. Dzięki szczepionkom takim jak ta 6 w 1 możliwe jest zapewnienie dziecku ochrony przez chorobami za sprawą zaledwie kilku zastrzyków.

4. Bezpieczeństwo szczepionek skojarzonych

W Polsce szczepionki skojarzone zyskują coraz większą popularność. Natomiast w krajach Unii Europejskiej i Stanach Zjednoczonych są stosowane powszechnie. Rodzice bardzo często obawiają się, że podanie szczepionki skojarzonej negatywnie wpływa na organizm dziecka. Tymczasem szczepionki skojarzone są nowoczesne i dokładnie przebadane pod względem skuteczności i powikłań poszczepiennych. Dzięki tym badaniom udowodniono, że szczepionki skojarzone są tak samo bezpieczne jak szczepionki tradycyjne.

Szczepienia dla niemowlat obowiązkowe w pierwszych miesiącach życia przeprowadzane pojedynczymi zastrzykami oznaczają ponad 10 ukłuć i ponad 10 wizyt u lekarza.

Każda nowa szczepionka wiąże się z ryzykiem wystąpienia rumienia, ropnia i innych niepożądanych odczynów poszczepiennych. Dla małego dziecka oznacza to stres i ból.

Szczepienia poliwalentne oznaczają tylko kilka zastrzyków i wizyt u lekarza. Szczepienie skojarzone ma bardzo uważnie dobrany skład. Przede wszystkich znajdują się w niej albo zabite bakterie albo mieszanka białek i innych związków, które są charakterystyczne dla danego drobnoustroju.

W ten sposób zmniejsza się ryzyko wystąpienia odczynów poszczepiennych, a sama szczepionka staje się bezpieczniejsza. Szczepionki skojarzone chronią również przed pominięciem jakiegoś szczepienia.

Pamiętajmy, że zalecane szczepienia dla noworodków to także szczepienia przeciw chorobom, które występują bardzo rzadko. Jednak nie można zrezygnować ze szczepionki przeciwko nim, ponieważ tylko szczepienia sprawiają, że groźne choroby zakaźne nie występują.

Zaprzestanie szczepień może spowodować pojawienie się ognisk chorobowych a nawet epidemii. W razie wątpliwości, na jakie szczepienia się zdecydować, warto skonsultować się z lekarzem pediatrą.

5. Zalety szczepionek skojarzonych

Szczepienia obowiązkowe są uciążliwe dla małego dziecka, ponieważ w ciągu swoich pierwszych 18 miesięcy musi przyjąć nawet do 13 zastrzyków. Szczepionki poliwalentne zdecydowanie ograniczają ilość wkłuć.

Oprócz oczywistych walorów szczepionek skojarzonych (zmniejszają ilość szczepień), są one tańsze niż suma szczepionek pojedynczych. Redukują też liczbę możliwych powikłań poszczepiennych i stanowią barierę dla infekcji szybciej niż w przypadku szczepień monowalentnych.

Inne zalety szczepionek skojarzonych:

  • są bezpieczne i bardzo skuteczne
  • sprawiają, że zanika ryzyko pominięcia jakiegoś szczepienia zalecanego
  • rzadziej pojawiają się odczyny poszczepienne
  • szczepionka przeciw krztuścowi, znajdująca się w składzie szczepionek aktywnych 5w1 i 6w1 zawiera bezkomórkowy składnik krztuśca, a tradycyjna szczepionka przeciwko tej chorobie zawiera całe komórki tej bakterii – szczepionki bezkomórkowe są lepiej tolerowane i bezpieczniejsze

Rodzice nie powinni obawiać się nadmiernego obciążenia organizmu dziecka, jakie rzekomo powodują szczepienia skojarzone. Prawda jest taka, że nowoczesne szczepionki są znacznie mniejszym obciążeniem dla organizmu dziecka niż szczepionki tradycyjne. Różnica wynika ze składu szczepionek: szczepionka skojarzona zawiera o wiele mniej antygenów danej choroby niż szczepionka tradycyjna.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze