Sztuczne metody antykoncepcji

Ludność już od ponad 2000 lat próbuje wpływać na ilość posiadanego przez siebie potomstwa. Jako pierwsze metody antykoncepcyjne służyły nam środki powszechnie występujące w przyrodzie, m.in.: tampony z nawozu zwierząt, okłady z pająków, roślinne wywary, dla mężczyzn istniały prezerwatywy z jelit zwierzęcych, jedwabiu, naoliwionego papieru, popularne były również czynności fizyczne wykonywane po stosunku jak kichanie lub skakanie. Te metody nie odniosły jednak oczekiwanego rezultatu. Współczesna medycyna oferuje bardziej skuteczne, bezpieczniejsze i liczniejsze sposoby kontrolowania ilości potomstwa.

1. Wskaźnik Pearla

Jest to wskaźnik, który w 1932 roku opracował Raymond Pearl. Wskaźnik ten określa skuteczność metod antykoncepcyjnych. Jest to stosunek niezamierzanych poczęć do liczby badanych cykli, pomnożony przez 1200, przy stosowaniu danej metody antykoncepcyjnej. Więc pokazuje on, ile ze 100 kobiet w przeciągu roku zaszło w ciążę, stosując określony środek antykoncepcyjny. Metoda jest skuteczniejsza, im wskaźnik ten jest niższy (bez stosowania jakiejkolwiek antykoncepcji wynosi on 85).

2. Hormonalne metody antykoncepcji

Metody hormonalne powodują zahamowanie wydzielania hormonów, które są odpowiedzialne za dojrzewanie komórek jajowych i owulację oraz powodują zmiany w śluzie szyjkowym, błonie śluzowej macicy i jajowodów. Rodzaje tabletek antykoncepcyjnych:

Zobacz film: "#dziejesienazywo: Czym jest ból?"

• jednoskładnikowe - zawierające gestegeny (zaliczamy tu: tabletki lub zastrzyki stosowane raz na trzy miesiące, wszczepiane implanty, plastry, wkładki wewnątrzmaciczne oraz preparaty postkoitalne - stosowane po stosunku),
• dwuskładnikowe - złożone z gestagenów i etynyloestradiolu.

Występuje też inny podział, z uwzględnieniem postaci środka antykoncepcyjnego:

• tabletki antykoncepcyjne - dwuskładnikowe, są to leki przyjmowane przez okres 21 dni codziennie o tej samej porze (maksymalne opóźnienie to 12 godzin), stosując następnie siedmiodniową przerwę, w której powinno wystąpić krwawienie. Nowe opakowanie rozpoczyna się w ósmym dniu od wzięcia ostatniej tabletki. Środki jednofazowe zawierają stałą dawkę hormonów, zaś dwu-i trójfazowe dwie lub trzy dawki zależne od fazy cyklu. Hamują one owulację i zmieniają lepkość śluzu. Tabletki jednoskładnikowe (minipigułki) stosuje się ciągle (tu maksymalne opóźnienie to 3 godziny). Ich działanie polega głównie na zmianie konsystencji śluzu. Można je stosować podczas karmienia i przy przeciwwskazaniach do przyjmowania estrogenów. Metoda ta musi zostać dobrana przez lekarza indywidualnie dla każdej kobiety. Wskaźnik Pearla w pierwszym przypadku wynosi 0,1-3, w drugim - 0,7-1. Skuteczność tej metody obniżają wymioty i biegunka.
• antykoncepcja postkoitalna (tzw. antykoncepcja po) - jest to metoda stosowana po niezabezpieczonym stosunku (głównie w przypadku gwałtu). Zawiera ona duże dawki hormonów i należy ją przyjąć do 72 godzin po współżyciu - optymalny czas to do 12 godzin. Ma ona różne działanie w zależności od fazy cyklu - przed owulacją hamuje ją, natomiast w czasie owulacji opóźnia wędrówkę komórki jajowej w jajowodzie oraz zmienia grubość błony macicy. Nie wolno jej stosować jako rutynowego środka antykoncepcyjnego, ze względu na liczne działania niepożądane.
• plastry antykoncepcyjne - zawierają estrogen i progesteron, które bezpośrednio wnikają do krwi omijając wątrobę, przez co zmniejszają jej zużycie. Należy je stosować raz w tygodniu, zawsze tego samego dnia. Czwarty tydzień jest wolny od przyklejania plastra i w tym czasie powinno wystąpić krwawienie. Środek ten przykleja się na: pośladki, podbrzusze, górną część tułowia, zewnętrzną część ramion. Nie należy tej metody stosować na skórę podrażnioną i owłosioną oraz u kobiet o wadze powyżej 90 kilogramów - możliwość odklejenia. Wskaźnik Pearla -0,2-0,8.
• wkładka domaciczna (tzw. spirala) - wyróżniamy dwa rodzaje wkladek domacicznych: hormonalne i niehormonalne - zawierające miedź. Środek ten powoduje tzw. sterylny stan zapalny, uniemożliwiający zagnieżdżenie. Jest to metoda stosowna raz na kilka lat. Wskaźnik Pearla: wkładka niehormonalna 0,2-1,5; hormonalna0 - 0,6.
• zastrzyk hormonalny - wykonywany jest raz na trzy miesiące. Powoduje on zahamowanie owulacji, zagęszczenie śluzu szyjkowego i zmiany w śluzówce macicy, uniemożliwiające zagnieżdżenie. Wskaźnik Pearla 0,3-1,2.

3. Mechaniczne metody antykoncepcyjne

Polegają na stosowaniu izolujących błon gumowych, które zapobiegają dostaniu się plemników do macicy i zapłodnieniu. Należy je stosować bezpośrednio przed stosunkiem. Zmniejszają ryzyko zakażenia niektórymi chorobami przenoszonymi drogą płciową, można je stosować razem z metodami chemicznymi. Do tej grupy środków zaliczamy:

• prezerwatywy - jest to metoda stosowana przez mężczyzn. Polega na założeniu prezerwatywy na penisa bezpośrednio przed stosunkiem. Wskaźnik Pearla 2-15.
• prezerwatywa dla kobiet - jest ona podobna do tej stosownej przez mężczyzn. Długość ok. 17 cm, zakończona na obu końcach pierścieniami. Wskaźnik Pearla 5-21.
• diafragma (błona dopochwowa) - ta metoda antykoncepcji jest dobierana przez lekarza, który też umieszcza błonę w pochwie. Powoduje ona szczelne oddzielenie górnej części pochwy. Tę metodę zawsze należy stosować ze środkami chemicznymi. Błonę usuwa się z pochwy po 6-8 godzin po stosunku. Wskaźnik Pearla 3-15.

4. Chemiczne metody antykoncepcji

Metody te polegają na stosowaniu środków plemnikobójczych (spermicydy) lub takich, które pozbawiają plemniki zdolności ruchu. Preparaty te stosuje się bezpośrednio przed stosunkiem, wprowadzając je do pochwy. Występują w postaci kremów, pianek, globulek, żelów, maści. Obecnie są rzadko stosowane pojedynczo, jednak po dołączeniu do nich metod mechanicznych zwiększają swoją skuteczność. Wskaźnik Pearla 18-29.

5. Sterylizacja jako metoda antykoncepcyjna

Zabieg ten można przeprowadzić zarówno u kobiet (podcięcie lub podwiązanie jajowodów), jak i u mężczyzn (podwiązanie nasieniowodów). Mimo dużej skuteczności - wskaźnik Pearla dla kobiet - 0,5 i dla mężczyzn - 0,1 - metoda ta może być zawodna, gdyż czasami dochodzi do samoistnego udrożnienia przewodów. Największą wadą tej metody jest niska odwracalność (70%). Obecnie w Polsce ta metoda nie jest dopuszczona przez prawo.

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.