Tasznik pospolity – wygląd, właściwości, wskazania i przeciwwskazania
Tasznik pospolity to roślina, która jest chwastem, ale i surowcem zielarskim. Okazuje się bowiem, że zawiera wiele cennych składników aktywnych, a co za tym idzie także właściwości prozdrowotne. Jakie są wskazania do jej stosowania? Czy to bezpieczne?
1. Co to jest tasznik?
Tasznik pospolity (Capsella bursa pastoris) to jednoroczna lub dwuletnia roślina lecznicza z rodziny z rodziny kapustowatych (Brassicaceae). Wywodzi się najprawdopodobniej z obszaru Morza Śródziemnego. Rośnie na niezbyt wymagających glebach, głównie pastwiskach i polach. Uznaje się ją za chwast. Nazywa się ją także kaszką, torebką pasterską, tobołkiem pastuszym czy bydelnikiem.
Jak wygląda tasznik pospolity? Roślina osiąga wysokość do 60 centymetrów. Jej kwiaty są drobne i promieniste, a korona składa się z czterech białych lub różowych płatków, które są zebrane w groniasty kwiatostan.
Łodyga tasznika jest naga lub nieco owłosiona, a liście dolne są duże, ząbkowane lub pierzastodzielne, ułożone w rozetkę. Owocem jest trójkątnie sercowata łuszczynka. Ziele tasznika ma słaby zapach i słonawo-gorzkawy smak, który z czasem przechodzi w ostry.
2. Właściwości i działanie tasznika
Tasznik jest rośliną leczniczą, w składzie której znajduje się wiele substancji biologicznie aktywnych. To nie tylko witaminy A, K, C i minerały, takie jak wapń i potas, ale również aminy biogenne (m.in. cholina, histamina, acetylocholina), aminokwasy (m.in. prolina, ornityna, walina), kwasy (m.in. fumarowy, chlorogenowy i kumarowy), flawonole (m.in. rutozyd), flawony (m.in. diosmina), flawonoidy (m.in. kwercetyna, rutyna, kemferol, luteolina, hesperetyna), olejki eteryczne, alkaloidy, kardenolidy, glukozynolaty, zwłaszcza synyrgina.
Składniki aktywne obecne w taszniku sprawiają, że roślinę cechuje działanie przeciwzapalne, przeciwwrzodowe, regenerujące, oksytocynopodobne, moczopędne, neroprotekcyjne (ochraniające komórki mózgu i całego układu nerwowego), hipotensyjne (obniżające ciśnienie tętnicze krwi), wzmacniające mięśnie gładkie macicy oraz przeciwnowotworowe, antyoksydacyjne (zmniejszające negatywne działanie wolnych rodników) oraz poprawiające przepływ i krzepliwość krwi.
Surowiec zielarski stanowi ziele tasznika (łac. Bursae pastoris herba) lub ziele wraz z korzeniem (łac. Herba cum radicibus Bursae pastoris), które zbierane są w początkowym okresie kwitnienia. Zioła należy zbierać w maju i lipcu.
3. Wskazania do stosowania tasznika
Tasznik w ziołolecznictwie traktuje się jak środek przeciwkrwotoczny i przeciwzapalny, a wskazaniem są krwawienia różnego pochodzenia, tak zewnętrzne, jak i wewnętrzne. To na przykład obfite miesiączki, krwawienia z nosa, uszkodzenie skóry czy krwawienia z przewodu pokarmowego.
Według medycyny ludowej to także lek diuretyczny (zwiększający produkcję moczu) i ściągający, także środek przeciwwymiotny oraz wspomagający leczenie chorób płuc, układu nerwowego oraz nerek i dróg moczowych.
To dlatego wskazaniem do stosowania tasznika są nie tylko krwawienia, ale i:
- oparzenia, odleżyny,
- nadciśnienie tętnicze,
- stany zapalne dróg moczowych i pęcherza moczowego,
- zaburzenia miesiączkowania, takie jak obfite miesiączki, zespół napięcia przedmiesiączkowego, nieregularne cykle menstruacyjne,
- krwotoki maciczne,
- żylaki, hemoroidy,
- zapalenie gruczołu krokowego (prostaty).
4. Tasznik pospolity – dawkowanie
W lecznictwie naturalnym tasznik jest zielem przeznaczonym do stosowania wewnętrznego (w postaci naparów do picia) i zewnętrznego (w postaci naparów do przemywania skóry).
Najczęściej wykorzystuje się napar z tasznika (tasznik pospolity jest głównie dostępny w postaci suszonego ziela). Aby go przygotować, wystarczy zalać surowiec gorącą wodą (250 ml) i parzyć pod przykryciem około 10 minut. Napar z tasznika spożywa się w ilości od 2 do 4 szklanek dziennie.
Jeśli chodzi o maksymalną dozwoloną dawkę, nie wolno przekraczać jednorazowo 5 g surowca i 30 g na dobę. W przypadku wyciągów etanolowych wolno spożywać od 1 do 4 ml 3 razy dziennie. Miejscowo używa się od 3 do 5 gramów surowca na 150 ml naparu. Przetwory stosuje się zgodnie z zaleceniami producenta.
5. Przeciwwskazania i skutki uboczne
Choć tasznik jest rośliną uznawaną za niegroźną, istnieją przeciwwskazania do jego stosowania. Stanowi je okres ciąży i karmienia piersią oraz wiek poniżej 12. roku życia. Specjaliści podejrzewają, że zażywanie tasznika może ryzyko powstawania woli tarczycowych oraz wykazywać działanie poronne (ze względu na działanie oksytocynopodobne).
Nie ma danych dotyczących bezpieczeństwa stosowania rośliny u ciężarnych karmiących piersią i małych dzieci, także skutków ubocznych i interakcji z innymi lekami, suplementami czy preparatami ziołowymi oraz objawów związanych z przedawkowaniem ziela tasznika.
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.