Testy punktowe z alergenami pokarmowymi – wskazania, przygotowanie, przebieg

Testy punktowe z alergenami pokarmowymi wykonuje się w diagnostyce alergii na pokarmy. Polegają one na nałożeniu alergenu na skórę, nakłuciu miejsca z kroplą oraz obserwacji pod kątem wystąpienia reakcji alergicznej. Są bezpieczne i proste w wykonaniu, a ich wyniki można bardzo szybko odczytać. Jaka jest skuteczność testów punktowych w diagnozowaniu alergii pokarmowej?

1. Czym są testy punktowe z alergenami pokarmowymi?

Testy punktowe (testy prick) są jedną z najprostszych i najszybszych metod, pozwalających na znalezienie przyczyny alergii. Są rodzajem testów skórnych. W odróżnieniu od testów z krwi nie są przeprowadzane z pobranego materiału w laboratorium, ale przeprowadza się je na pacjencie, podczas wizyty w poradni alergologicznej.

Mają szerokie zastosowanie w rozpoznawaniu alergii IgE-zależnej. Wykonuje się je w diagnostyce m.in. astmy alergicznej, alergicznego nieżytu nosa, uczuleniu na jady owadów, pokrzywki, czy alergii na lateks. Znajdują zastosowanie także w rozpoznawaniu alergii pokarmowej.

Zobacz film: "Podstawowe badania, jakie powinna wykonać każda kobieta"

Kiedy wykonać testy punktowe z alergenami pokarmowymi?

Testy punktowe z alergenami pokarmowymi wykonuje się u osób, które odczuwają dolegliwości po spożyciu określonych pokarmów. Mogą to być zarówno dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, obrzęki jamy ustnej, zaostrzenia chorób alergicznych, jak i problemy skórne.

Testy punktowe z alergenami pokarmowymi są bezpieczne dla większości pacjentów. Stosuje się je także bardzo często u dzieci.

2. Jakie są najczęstsze alergeny pokarmowe badane w testach punktowych?

Reakcję alergiczną może wywołać niemal każde, występujące w pożywieniu białko. Dlatego też rodzaj i liczba badanych alergenów zależą głównie od podejrzeń.

Jednak faktem jest także to, że w większości przypadków alergię wywołują te same alergeny pokarmowe, do których zalicza się przede wszystkim: mleko krowie, jaja, soję, orzechy oraz orzeszki arachidowe, pszenicę, ryby i owoce morza.

3. Przygotowanie do testów punktowych z alergenami pokarmowymi

Jakie są kroki przygotowawcze przed wykonaniem testów punktowych na alergeny pokarmowe? Plan postępowania najbezpieczniej jest omówić z lekarzem.

Zawsze jednak konieczne jest poinformowanie specjalisty o przyjmowanych lekach (zwłaszcza lekach antyhistaminowych), ale też suplementach diety i preparatach wapna. Wykonanie testów może wymagać bowiem odstawienia leków hamujących reakcję skóry, czego nie należy robić na własną rękę.

W dniu badania na skórę przedramion nie powinno się także stosować maści sterydowych, czy zawierających inhibitory kalcyneuryny. Zaleca się także, by przed planowanym badaniem nie stosować kremu i balsamu na przedramieniu. Ważne jest też, aby skóra w tym miejscu była wolna od zmian chorobowych.

Przeciwwskazaniem do wykonania punktowych testów skórnych może być m.in.:

• aktywna infekcja bakteryjna lub wirusowa,
• ciąża,
• wiek (poniżej 4. roku życia),
• reakcja anafilaktyczna na testy skórne wykonane w przeszłości,
• aktywne choroby skóry o ostrym przebiegu.

4. Przebieg testów punktowych na alergeny pokarmowe i interpretacja wyników

Badanie przeprowadzane jest na dłoniowej stronie przedramienia, gdzie umieszcza się roztwór, zawierający alergeny z danego panelu (w tym przypadku określone alergeny pokarmowe). Krople oddalone są od siebie co ok. 3 centymetry. Następnie w obrębie zaaplikowanej kropli dokonuje się delikatnego nakłucia skóry, bez powodowania krwawienia.

Oprócz roztworu alergenów na skórę pacjenta nakłada się także krople kontrolne – jedna z histaminą, druga z solą fizjologiczną.

Wyniki testów punktowych na alergeny pokarmowe

Czy wyniki testów punktowych z alergenami pokarmowymi są natychmiastowe? Lekarz odczytuje wynik badania po upływie 15-20 min od nałożenia kropli. Jeśli pacjent jest uczulony na dany alergen, w tym czasie w miejscu badania, powinna rozwinąć się miejscowa reakcja alergiczna – obrzęk, bąbel i zaczerwienienie.

Specjalista ocenia wielkość powstałej reakcji (średnicę bąbla) w odniesieniu do bąbelka kontrolnego, a następnie wyraża go za pomocą pięciostopniowej skali plusowej ("0" i "+" to brak reakcji, "++", "+++" i "++++" to wynik dodatni).

Gdzie można wykonać testy punktowe z alergenami pokarmowymi?

Testy na alergie wykonywane są w poradniach alergologicznych oraz określonych punktach świadczących specjalistyczne usługi zdrowotne.

5. Czy testy punktowe z alergenami pokarmowymi są skuteczną metodą diagnozowania alergii pokarmowej?

Tego rodzaju testy mają zarówno swoje mocne, jak i słabe strony. Zatem, jakie są korzyści wynikające z przeprowadzenia testów punktowych z alergenami pokarmowymi? Do zalet można zaliczyć przede wszystkim to, że badanie jest szybkie i łatwe w wykonaniu. Ponadto jest także bezpieczne, ogólnodostępne oraz stosunkowo tanie.

A jakie są ograniczenia i potencjalne ryzyka związane z testami punktowymi na alergie pokarmowe? Testy punktowe są badaniami pomocniczymi, nie zapewniają, więc 100 proc. skuteczności, mają ograniczoną czułość. Ich ujemny wynik nie wyklucza, więc z całą pewnością braku alergii.

Warto mieć świadomość, że dostępne są różne testy na alergię pokarmową, ich czułość także jest zróżnicowana. W celu porównania testów punktowych z innymi metodami diagnozowania alergii pokarmowej najlepiej jest skonsultować się z alergologiem.

6. Czy testy punktowe z alergenami pokarmowymi są bolesne?

Testy punktowe nie są bolesne, gdyż nakłucie ledwo przebija powierzchnię skóry. Choć samo nakłucie może powodować pewien dyskomfort, to jednak jest on odczuwany raczej jako drobne uszczypnięcie niż ból.

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.