Tomografia płuc – rodzaje, wskazania, przygotowanie

Tomografia płuc (TK płuc, CT płuc), a dokładnie tomografia klatki piersiowej, to nieinwazyjne badanie obrazowe i rodzaj badania z użyciem promieni rentgenowskich, które służy do oceny miąższu narządu.

TK wykonuje się zarówno przy podejrzeniu poważnych schorzeń układu oddechowego, jak i w sytuacji, gdy lekarz chce sprawdzić postępy w leczeniu pacjenta. Badanie pozwala ocenić kondycję organu podczas trwającej terapii lub sprawdzić, czy choroba nie postępuje.

Co wykrywa tomografia komputerowa? TK płuc umożliwia wykrycie zmian zapalnych oraz nowotworowych (zarówno pierwotnych, jak i przerzutowych). Za jej pomocą bada się nie tylko płuca, ale też inne elementy układu oddechowego.

Badanie tomografii płuc zaleca się wielu osobom. Wskazaniem jest:

• pylica,
• nowotwór płuc (rak płuc),
• sarkoidoza,
• stan zapalny miąższu płuc,
• rozedma,
• zatorowość płucna (angio-TK),
• zwłóknienie płuc,
• przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP).

Tomografia płuc jest badaniem zalecanym nałogowym palaczom, u których zmiany w płucach na obrazie RTG są słabo widoczne (tradycyjny rentgen nie daje tak wyraźnego obrazu jak aparat tomografu). W odróżnieniu od rentgena, którego obraz powstaje przez zrobienie jednego zdjęcia, podczas tomografii badane miejsce jest prześwietlane wielokrotnie i pod różnymi kątami.

Istnieją różne rodzaje tomografii komputerowej, co oznacza, że można ją wykonać na kilka sposobów.

Tomografia HRCT (high resolution computer tomography) to badanie wysokiej rozdzielczości, które nie wymaga podania środka kontrastowego. Umożliwia bardzo dokładną ocenę miąższu. Zaleca się je w chorobach śródmiąższowych płuc, alergicznym zapaleniu pęcherzyków płucnych, rozedmie, kłopotach z oskrzelami lub sarkoidozie oraz u chorych na POChP.

Tomografia komputerowa z podaniem środka cieniującego jest wykorzystywana w ocenie zmian naciekowych, guzów, struktur kostnych klatki piersiowej oraz wykrywania powiększonych węzłów chłonnych. Jest wykorzystywana do diagnostyki zmian podejrzanych o charakter nowotworowy lub zapalenia płuc.

Środek cieniujący to podawana dożylnie substancja, która wraz z krwią dostaje się do płuc, zwiększając wysycenie unaczynionych struktur w klatce piersiowej. Ponieważ pochłania promieniowanie rentgenowskie, pozwala na dokładniejsze odróżnienie i ocenę widocznych w badaniu zmian.

Tomografia komputerowa w algorytmie zatorowości płucnej wymaga podania środka cieniującego i jest wykorzystywana w celu wykrywania zatorowości płucnej.

Tomografia niskodawkowa (NDTK) pokazuje obraz płuc wraz z potencjalnymi zmianami w strukturze miąższu, zaleca się ją palaczom. Badanie cechuje niska dawka promieniowania.

Do tomografii płuc nie trzeba się specjalnie przygotowywać wyłącznie w sytuacji, gdy badanie przebiega bez kontrastu. Gdy wykonywana jest tomografia z kontrastem, konieczne jest oznaczenie stężenia TSH i poziomu kreatyniny w organizmie.

Ponadto na 6 godzin przed badaniem należy powstrzymać się od spożywania pokarmów, a i poinformować lekarza o przebytych chorobach. Gdy badanie wykonuje się bez dożylnego podania środka cieniującego, można przyjmować wszelkie pokarmy i napoje.

Przeciwwskazaniem do podania kontrastu jest przebyta reakcja anafilaktyczna na środek kontrastowy.

Wprawdzie w czasie trwania badania TK ciało przyjmuje sporą dawkę promieniowania rentgenowskiego, jest ona jednak bezpieczna. Badanie nie powinno być jednak powtarzane często. To dlatego, choć tomografia płuc jest badaniem nieinwazyjnym i bezpiecznym, wykonuje się ją wyłącznie na podstawie skierowania od lekarza.

A kontrast? Środki kontrastujące nie są szkodliwe dla organizmu i są stosunkowo szybko wydalane. Mogą jednak wywołać reakcję alergiczną. Najczęstszym objawem niepożądanym są zmiany skórne o różnym stopniu nasilenia, ból głowy i uczucie gorąca. Ciężkie reakcje występują zwykle do 1 godziny po podaniu środka. Wydalenie środków kontrastowych z organizmu ma miejsce w ciągu kilkunastu godzin. Cały proces można wesprzeć poprzez spożywanie dużej ilości płynów.

Jak długo trwa tomografia płuc? Badanie trwa od kilku do kilkunastu minut, jednak czas, przez który pacjent jest narażony na działanie promieniowania, zwykle wynosi kilkanaście sekund. Badanie wymaga opisania przez radiologa. Zwykle na wynik oczekuje się 2–3 dni.