Torbiele w zatoce szczękowej – przyczyny, objawy i leczenie
Torbiele w zatoce szczękowej to patologiczne zmiany, które powstają wskutek przerostu błony śluzowej wyściełającej zatoki przynosowe i jamę nosową. Są związane z przewlekłym stanem zapalnym. Leczy się je wyłącznie operacyjnie metodą endoskopową bądź klasyczną. Kiedy jest to konieczne? Czy torbiel w zatoce szczękowej jest groźna?
1. Co to są torbiele w zatoce szczękowej?
Torbiele w zatoce szczękowej to jedno lub wielokomorowa przestrzeń wypełniona treścią płynną, półpłynną lub gazową. Są miękkie i niebolesne. Te patologiczne struktury łączą się z błoną śluzową poprzez krótką szypułę.
Zatoki szczękowe są największe spośród wszystkich zatok przynosowych. Znajdują się na styku jamy ustnej i nosowej. Tak jak i inne zatoki nosowe są naturalnymi, powietrznymi przestrzeniami w kościach twarzoczaszki połączonymi naturalnymi ujściami z jamą nosową. W ciele człowieka występują cztery pary zatok przynosowych: czołowe, klinowe, szczękowe oraz komórki sitowe.
2. Przyczyny torbieli w zatoce szczękowej
Torbiel w zatoce szczękowej może mieć etiologię rozwojową, jednak najczęściej jest to konsekwencja stanu zapalnego błony śluzowej nosa i zatok, za co mogą odpowiadać anomalie anatomiczne (takie jak skrzywienia przegrody nosowej, przerost migdałków podniebiennych bądź migdałka gardłowego), także alergie (alergiczny nieżyt nosa) i astma bądź infekcje, zarówno wirusowe, jak i bakteryjne (częste, nawracające i przewlekłe).
Kiedy pojawia się obrzęk śluzówki i występuje nadprodukcja wydzieliny z nosa, dochodzi do zamknięcia połączenia zatok z jamą nosową. Nagromadzenie i zastój gęstej wydzieliny oraz utrudniony jej odpływ przez niedrożne ujścia do jamy nosowej, a także podciśnienie, które sprzyja wnikaniu do ich wnętrza patogenów z nosa sprawia, że pojawiają się nie tylko torbiele, ale i polipy.
Inną przyczyną powstania torbieli w zatoce szczękowej jest zębopochodne i długotrwałe zapalenie zatok szczękowych, co ma związek z obecnością w szczęce kości gąbczastej, przez którą drobnoustroje mogą wnikać do zatok oraz bliskością położenia zatok szczękowych i wierzchołków oraz korzeni zębów trzonowych i przedtrzonowych.
Jeszcze innym powodem powstawania torbieli w zatokach szczękowych może być przewlekłe zapalenie zatok wywołane zaawansowaną próchnicą zębów, nieprawidłowo przeprowadzonym leczeniem endodontycznym czy źle wykonaną ekstrakcją zębów.
3. Objawy torbieli zatoki szczękowej
Zwykle niewielka torbiel w zatoce szczękowej nie wywołuje żadnych dolegliwości, jej obecności nie towarzyszą niepokojące objawy. To dlatego najczęściej jest wykrywana przypadkiem, podczas wykonywania badań obrazowych, takich jak tomografia komputerowa, badanie RTG czy punkcja zatok.
Nieleczona torbiel zatoki szczękowej rośnie, a gdy staje się dosyć duża, zaczyna dawać o sobie znać.
Najczęściej wymieniane objawy torbieli w zatoce szczękowej:
- ból zębów,
- niedrożność nosa,
- wyciek z nosa oraz spływanie wydzieliny nosowej do gardła,
- uczucie ucisku lub rozpierania w twarzoczaszce,
- ból głowy przy pochylaniu,
- utrata węchu,
- ból uszu,
- uczucie ciśnienia w uszach,
- gorączka,
- złe samopoczucie, osłabienie, zmęczenie, senność.
4. Diagnostyka i leczenie
Torbiele w zatokach szczękowych są zwykle wykrywane w 4. dekadzie życia. Częściej u mężczyzn niż kobiet. Rozpoznanie patologii ustala się na podstawie wywiadu, badania laryngologicznego oraz badań obrazowych. Najważniejszym z nich jest tomografia komputerowa (TK twarzoczaszki), pozwalająca na ustalenie stosunków anatomicznych między strukturami kostnymi i powietrznymi.
Torbiele, które nie są duże, wymagają jedynie obserwacji. Usunięcie zmian jest konieczne, gdy wypełniają ponad połowę jamy zatoki szczękowej.
Domowe sposoby leczenia nie są możliwe. Torbiele są usuwane chirurgicznie, zarówno metodą endoskopową, jak i klasyczną (z dostępu Caldwell-Luca w znieczuleniu ogólnym dotchawiczym). Technika zależy w dużej mierze od lokalizacji i rozmiaru usuwanej torbieli.
Z uwagi na częste zębopochodne pochodzenie zmian wywołujących torbiel w zatoce szczękowej, konieczna jest współpraca laryngologa, stomatologa oraz chirurga szczękowo-twarzowego. Zabiegi wykonuje się na oddziałach laryngologicznych oraz chirurgii szczękowo-twarzowej.
Czy torbiel w zatoce szczękowej może się wchłonąć? Taka możliwość nie istnieje. Zmiana nie zniknie. Usunięcie jej jest konieczne, choć nie pilne (torbiel w zatoce szczękowej to nie rak wymagający zdecydowanego działania).
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.