Wada zgryzu – przyczyny, rodzaje i leczenie

Wada zgryzu to morfologiczno-czynnościowe zaburzenia w obrębie narządu żucia. Dotyczą relacji między żuchwą i szczęką oraz ustawienia zębów. Jak powstają? Mogą być zarówno wrodzone, jak i nabyte. Zdarza się, że stanowią postać, w której obydwa czynniki się nakładają. Jakie są rodzaje wad zgryzu? Na czym polega ich leczenie?

1. Co to wada zgryzu?

Wada zgryzu to nieprawidłowa budowa szczęk zaburzająca czynności jamy ustnej. Jej istotą jest patologiczne ustawienie zębów oraz wzajemna relacja szczęki i żuchwy, którym często towarzyszą objawy ze strony mięśni żucia i stawów skroniowo-żuchwowych.

Oznacza to, że istnienie wady zgryzu rzutuje nie tylko na wygląd szczeki, uśmiechu i twarzy, ale i może powodować wady wymowy, trudności w oddychaniu, choroby przyzębia, próchnicę, ścieranie i kruszenie zębów.

2. Przyczyny wady zgryzu

Zobacz film: "Jak długo trwa ból pooperacyjny?"

Wady zgryzu mają różne przyczyny. Często mają charakter wrodzony. W takiej sytuacji mogą być zarówno cechą dziedziczoną, jak i być konsekwencją działania różnych czynników na etapie życia płodowego.

Gdy wada zgryzu ma charakter nabyty, odpowiadać za nią może:

• poród kleszczowy, poród twarzyczkowy,
• nieprawidłowe układanie dziecka do snu,
• nieprawidłowe karmienie piersią lub butelką,
• oddychanie przez usta (tzw. trzeci migdał),
• zgrzytanie zębami (bruksizm),
• ssanie kciuka lub nieodpowiedniego smoczka, a także warg i policzków,
• permanentne nadgryzanie różnych przedmiotów,
• ze nawyki żywieniowe (np. dziecko zbyt długo otrzymuje rozdrobnione pokarmy).

3. Rodzaje wad zgryzu

Klasyfikacja wad zgryzu bierze pod uwagę różne czynniki. Ze względu na kierunek przestrzenny rozwoju wady zgryzu wyróżnia się:

• wady poprzeczne. To zgryz krzyżowy i zgryz przewieszony.
• wady pionowe. To zgryz otwarty i zgryz głęboki.
• wady pośrodkowe. To tyłozgryz i przodozgryz.

Wada zgryzu może wynikać zarówno z nieprawidłowości w obrębie budowy i położenia względem siebie kości szczęki i żuchwy, jak i zaburzonego układu łuków zębowych.

Wyróżnia się kilka rodzajów wad zgryzu. To:

• tyłozgryz. To najczęstsza wada zgryzu. Polega na tym, że dolny łuk zębowy jest cofnięty względem górnego, przy czym zęby przednie nie stykają się,
• przodozgryz. Mówi się o nim, gdy dolny łuk zębowy zachodzi na górny, widoczne jest wysunięcie do przodu bródki i dolnej wargi,
• zgryz głęboki, który rozpoznaje się, gdy górne zęby zachodzą bardzo głęboko na zęby dolne, przykrywają 2/3 ich wysokości,
• zgryz krzyżowy, o którym mowa, gdy zęby dolne zachodzą na zęby górne na niektórych odcinkach lub w całym łuku zębowym,
• zgryz otwarty, który oznacza, że zęby nie stykają się ze sobą w ogóle. Powstaje szpara niedogryzowa,
• stłoczenia, oznaczające zbyt duże zęby w stosunku do zębodołów (zęby wyrastają w nieodpowiednich miejscach, pod niewłaściwym kątem),
• zęby odseparowane, co jest skutkiem nadmiaru miejsca w szczęce i żuchwie. Pomiędzy zębami są widoczne szpary.

4. Leczenie wad zgryzu

Leczeniem nieprawidłowego zgryzu zajmuje się ortodonta. Najczęściej w tym celu wykorzystuje się aparaty ortodontyczne stałe, które są mocowane do zębów na dwa lata oraz aparaty ruchome, zakładane na kilka godzin w ciągu dnia czy na całą noc.

Skomplikowane wady zgryzu mogą wymagać wykonania zabiegu chirurgicznego. Operacja wady zgryzu jest wykonywana przez chirurga twarzowo–szczękowego. Gdy wadom zgryzu u dorosłych towarzyszą braki zębowe, konieczna może być wizyta u specjalisty w dziedzinie protetyki stomatologicznej.

5. Nieleczona wada zgryzu – powikłania

Leczenie wady zgryzu ma na celu przywrócenie prawidłowego układu i wzajemnej relacji przestrzennej zębów szczęki i żuchwy w kontaktach zgryzowych oraz fizjologicznych warunków pracy mięśni żucia i stawów skroniowo-żuchwowych. Nieleczone wady zgryzu to kwestia estetyki, ale i zdrowia.

Wady zgryzu a wady postawy

Nieprawidłowy sposób, w jaki kontaktują się zęby, może wywoływać ból głowy, karku i ramion, a i być przyczyną lordozy odcinka szyjnego czy skoliozy.

Wady zgryzu a zaburzenia mowy

Nieprawidłowo wyrzynające się i umiejscowione zęby wpływają na sposób wymowy. W zależności od wady zgryzu i miejsca artykulacji głosek, artykułowanie poszczególnych dźwięków może być zdeformowana w różny sposób.

Wada zgryzu a wygląd twarzy

Wada zgryzu może wpływać na wygląd twarzy. Powoduje między innymi cofnięcie brody, rozchylenie warg czy wysunięcie górnej szczęki do przodu, uwypuklenie bruzdy nosowo-wargowej, zaostrzenie rysów twarzy. Na przykład:

• zgryz krzyżowy może wywoływać wrażenie asymetrii,
• zgryz otwarty sprawia, że twarz ulega wydłużeniu i uwypukleniu,
• zgryz głęboki uwidacznia się skróceniem dolnej części twarzy.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.