Walina - właściwości, działanie, występowanie waliny

Walina to organiczny związek chemiczny należący do grupy aminokwasów egzogennych. Jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania, jednak organizm nie jest w stanie samodzielnie go wyprodukować. Oznacza to, że konieczne jest dostarczanie go wraz z pożywieniem lub suplementami diety. Ma to kluczowe znaczenie dla sportowców. Co warto wiedzieć o walinie?

1. Czym jest walina?

Walina to organiczny związek chemiczny zaliczany do grupy aminokwasów egzogennych, zwanych także niezbędnymi, esencjonalnymi lub EAA (z ang. essencial amino acids). Oznacza to, że choć jest konieczny do prawidłowego funkcjonowania organizmu, nie jest w nim syntetyzowany. Niezbędne jest dostarczanie go razem z pożywieniem.

1.1. Co warto wiedzieć o aminokwasach?

Aminokwasy to związki będące materiałem budulcowym wszystkich białek w organizmie. Warto pamiętać, że aminokwasy egzogenne są przeciwieństwem aminokwasów endogennych.

Zobacz film: "Czy stosując dietę odsłonimy mięśnie. Dietetyk rozwiewa wątpliwości"

Do aminokwasów egzogennych, czyli takich, które są niezbędne, ale organizm nie jest w stanie sam ich wytworzyć, należy:

• walina,
• lizyna,
• metionina,
• histydyna,
• leucyna,
• izoleucyna,
• fenyloalanina,
• treonina,
• tryptofan.

Z kolei do aminokwasów endogennych, które nie są niezbędne, a organizm sam je wytwarza, należy:

• kwas asparaginowy,
• asparagina,
• alanina,
• kwas glutaminowy,
• seryna.

2. Właściwości i działanie waliny

Walina bierze udział w syntezie białek mięśniowych, zapobiega utracie tkanki mięśniowej, wpływa także na prawidłowy przebieg wielu procesów biochemicznych. Wykazuje działanie antykataboliczne - hamuje procesy degradacji budującego mięśnie białka. Jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania układu immunologicznego i nerwowego, a także do syntezy kwasu pantotenowego, czyli witaminy B5. Wpływa na hormon wzrostu.

Walina pełni ważną rolę w wytwarzaniu energii. Stanowi jej dodatkowe źródło podczas intensywnych treningów, stąd ma duże znaczenie dla sportowców. Związek bierze udział w procesie glukoneogenezy. W trakcie zwiększonego zapotrzebowania na glukozę, kiedy jej poziom we krwi spada, a zasoby glikogenu są na wyczerpaniu, organizm pobiera walinę wraz z leucyną i izoleucyną z mięśni, po czym zamienia w nią walinę. To hamuje czerpanie energii z glikogenu w mięśniach i pozwala na szybsze budowanie tkanki mięśniowej.

Światło na działanie i właściwości waliny rzuca jej nazwa, która wywodzi się od łacińskiego słowa validus, co oznacza „siłę”. Okazuje się, że związek sprzyja szybszemu budowaniu tkanki mięśniowej, dostarcza energii, wpływa na redukcję masy ciała, sprzyja zwiększeniu wydajności sportowej. Zapobiega rozpadowi mięśni podczas wysiłku fizycznego, promuje zwiększenie wytrzymałości, ale i uprawnia powysiłkową odnowę biologiczną organizmu.

3. Gdzie występuje walina?

Dobowe zapotrzebowanie organizmu dorosłej osoby na walinę wynosi średnio 19 mg na kilogram masy ciała. Warto jednak wziąć pod uwagę, że wzmożona i forsująca aktywność fizyczna przekłada się na zwiększone zapotrzebowanie organizmu na walinę.

Walina jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Ponieważ nie jest w nim syntetyzowana, konieczne jest jej dostarczanie razem z pożywieniem lub suplementami diety, odżywkami białkowymi czy białkowo-węglowodanowymi.

Walina pochodzi z rozpadu białek dostarczanych wraz z pokarmem. Można ją znaleźć w wielu produktach takich jak:

• mleko oraz przetwory mleczne (jogurty, twaróg, sery),
• mięso: wołowina, wieprzowina, drób,
• ryby: tuńczyk, sardynki, łosoś,
• dynia, fasola, soczewica,
• soja, ryż,
• pestki dyni i słonecznika, siemię lniane, pistacje, migdały, orzechy.

Przy wzmożonej aktywności fizycznej można się posiłkować suplementami diety zawierającymi walinę.

4. Niedobór i nadmiar waliny

Odpowiednia ilość waliny w diecie wpływa na kondycję, tężyznę fizyczną oraz zdrowie. Zarówno niedobór, jak i nadmiar waliny, choć zdarzają się rzadko, są zjawiskami niepożądanymi.

Niedobór waliny może wywoływać różne nieprzyjemne dolegliwości, zwłaszcza w obrębie układu mięśniowego, nerwowego, pokarmowego i immunologicznego. Typowa jest bezsenność, zaburzenia koncentracji, a także drżenie mięśni czy nadwrażliwość na dotyk, jak również brak łaknienia, spadek masy ciała i anemia.

Nadmiar waliny oznacza zwykle niedocukrzenie, zaburzenie pracy nerek i wątroby, ale również halucynacje czy omamy oraz mrowienie skóry. Aby uniknąć dyskomfortu wywołanego nadmiarem czy niedoborem waliny, warto przestrzegać zasad zbilansowanej, racjonalnej i zróżnicowanej diety.

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.