Wenografia – wskazania, przebieg badania, przeciwwskazania
Wenografia, inaczej flebografia, to radiologiczne badanie naczyń żylnych. Polega na bezpośrednim podaniu środka kontrastowego w obszarze badanych naczyń żylnych i obrazowanie go na zdjęciu rentgenowskim. Badanie wykorzystuje się w ocenie żylaków kończyn dolnych. Na czym polega wenografia? Jakie są do niej wskazania?
1. Co to jest wenografia?
Wenografia (inaczej flebografia) to inwazyjne badanie radiologiczne, które pozwala na ocenę naczyń żylnych. Polega na podaniu do żyły środka cieniującego, czyli tak zwanego kontrastu (co umożliwia uwidocznienie jej światła) i wykonaniu zdjęcia RTG.
Jest to technika obrazowania wykonywana przy pomocy aparatury wykorzystującej promieniowanie jonizujące. Badanie umożliwia specjaliście ocenę naczyń żylnych pod kątem:
- prawidłowego działania zastawek zapobiegających wstecznemu przepływowi krwi obecnych w naczyniach żylnych,
- obecności zakrzepów i zatorów,
- istnienia jakichkolwiek anomalii naczyniowych.
Flebografia jest badaniem zaliczanym do badań angiograficznych, czyli uwidaczniających naczynia. Może być składową angiografii, tomografii komputerowej (angio-TK) i jądrowego rezonansu magnetycznego (angio-MR).
2. Rodzaje wenografii
W zależności od drogi podania środka cieniującego, wyróżnia się:
- flebografię pośrednią, która polega na podaniu substancji cieniującej do tętnicy. Oznacza to, że na podstawie RTG najpierw kontrastuje się układ tętniczy, a następnie układ żylny,
- flebografię bezpośrednią - środek cieniujący podawany jest bezpośrednio do układu żylnego.
W zależności od przepływu środka kontrastującego mówi się także o:
- flebografii wstępującej - kontrast przemieszcza się zgodnie z kierunkiem przepływu krwi, często wbrew grawitacji,
- flebografii zstępującej - kontrast przemieszcza się zgodnie z grawitacją, to jest w dół od miejsca podania.
3. Na czym polega wenografia?
Badanie nie jest skomplikowane. Chory otrzymuje środek cieniujący w niskim stężeniu, dożylnie lub dotętniczo, a następnie przybiera pozycję ciała zależną od badanego obszaru i zastosowanej metody (flebografia wstępująca lub zstępująca).
Jeśli badana jest na przykład kończyna dolna, a kontrast podano w okolicę stopy, pacjent powinien przebywać w pozycji pionowej. Gdy uwidocznione mają być żyły nerkowe, chory może leżeć.
Następnie wykonuje się jedno lub kilka zdjęć RTG. W przypadku kończyn dolnych, oprócz uwidocznienia naczyń wypełnionych kontrastem, lekarz może ocenić przepływ między powierzchownym i głębokim układem żylnym, a także szybkość przepływu krwi i funkcjonowanie zastawek żylnych.
Po zakończeniu flebografii pacjent otrzymuje dożylnie roztwór soli fizjologicznej w celu przepłukania naczyń. Następnie trzeba pić dużą ilość płynów.
4. Wskazania do wenografii
Ponieważ badanie jest wykorzystywane do oceny żylaków kończyn dolnych, wskazaniem do flebografii jest ocena drożności i funkcjonalności naczyń żylnych.
Z uwagi na szerokie zastosowanie innych badań, takich jak ultrasonografia, angiografia tomografia komputerowa czy angiografia rezonansu magnetycznego, wskazania do wykonania flebografii są ograniczone.
Wenografię wykonuje się je przy podejrzeniach zakrzepów w naczyniach żył kończyn dolnych, przy żylakach podudzi, gdy:
- wyniki ultrasonografii są niejednoznaczne,
- konieczna jest operacja, a co za tym idzie, również dokładne obrazowanie układu żylnego,
- obserwuje się nawrotowe zmiany żylakowe po operacjach.
Flebografię wykonuje się u pacjentów z podejrzeniem:
- zakrzepicy żył głębokich lub powierzchownych kończyn dolnych,
- przewlekłej niewydolności żylnej,
- niedrożności dużych naczyń żylnych.
Jak przygotować się do flebografii?
Przede wszystkim należy wykonać laboratoryjne krwi oceniające wydolność nerek, układ krzepnięcia oraz stopień ewentualnego odwodnienia. Na flebografię pacjent powinien zgłosić się na badanie na czczo. Cena flebografii zależy od zakresu i obszaru, w jakim jest wykonywana.
5. Przeciwwskazania i skutki uboczne
Flebografia wiąże się z podaniem środka kontrastowego, najczęściej jodowego. To dlatego głównym powikłaniem flebografii jest reakcja alergiczna na środek kontrastowy zawierający jod.
Inne skutki uboczne wenografii to:
- stan zapalny badanych naczyń,
- bolesność podczas badania,
- nudności,
- gorączka,
- świąd skóry.
Badanie flebografii jest przeciwwskazane u kobiet w ciąży, pacjentów z guzem chromochłonnym lub niedokrwistością sierpowatą, a także ostrą i przewlekłą chorobą nerek.
Zobacz też:
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.