Zakrzepica żyły wrotnej – przyczyny, objawy i leczenie
Zakrzepica żyły wrotnej jest definiowana jako wytworzenie się zakrzepu w pniu żyły wrotnej i jej odgałęzieniach wewnątrzwątrobowych. Choć schorzenie może mieć poważne konsekwencje dla zdrowia, często nie wywołuje żadnych objawów. To dlatego należy zachować czujność, a w razie pojawienia się niepokojących symptomów poddać się diagnostyce. Na czym polega rozpoznanie i leczenie?
1. Co to jest zakrzepica żyły wrotnej?
Zakrzepica żyły wrotnej (łac. thrombosis venae portae, ang. portal vein thrombosis, PVT), to zwężenie żyły wrotnej wskutek wytworzenia się zakrzepu. To konglomerat płytek krwi, fibrynogenu oraz innych czynników krzepnięcia, który powstaje w obrębie naczynia krwionośnego wskutek zaburzenia przepływu krwi, zwiększonej krzepliwości krwi i zmian w strukturze naczynia.
Żyła wrotna jest naczyniem, które zbiera krew spływającą z narządów jamy brzusznej i transportuje ją do wątroby. Patologia może obejmować różne odcinki układu wrotnego: żyłę krezkową górną, żyłę śledzionową, pień żyły wrotnej oraz gałęzie wewnątrzwątrobowe.
Wyróżnia się kilka postaci zakrzepicy żyły wrotnej. To:
- bezobjawowa zakrzepica żyły wrotnej,
- ostra zakrzepica żyły wrotnej,
- podostra zakrzepica żyły wrotnej,
- przewlekła zakrzepica żyły wrotnej.
2. Przyczyny zakrzepicy żyły wrotnej
Przyczyny PVT można podzielić na lokalne, układowe i zakrzepicę towarzyszącą marskości wątroby (PVT występuje nawet u 50% chorych z marskością wątroby). Przyczyny układowe obejmują choroby krwi, które wiążą się z nadkrzepliwością. W przypadku przyczyn lokalnych istota choroby tkwi w tkankach i narządach znajdujących się w dorzeczu układu wrotnego.
Do czynników lokalnych zalicza się:
- procesy zapalne w obrębie jamy brzusznej, takie jak: zapalenie wyrostka robaczkowego, zapalenie uchyłków jelitowych, ostre zapalenie trzustki, ropne zapalenie dróg żółciowych i ropień wątroby,
- przewlekłe choroby zapalne, takie jak choroba Behçeta, choroba Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego lub choroba trzewna,
- zabiegi i urazy jamy brzusznej,
- ucisk żyły wrotnej przez sąsiadujące narządy,
- nowotwory wątroby.
W wielu przypadkach nie udaje się ustalić podłoża problemu, czyli powstania zakrzepu.
3. Objawy zakrzepicy żyły wrotnej
Gdy w obrębie żyły wrotnej dochodzi do wytworzenia zakrzepu, przepływ krwi jest utrudniony, a czasem niemożliwy. To skutkuje przekrwieniem narządów, z których odbierana jest krew, co wpływa na pogorszenie ich funkcjonowania.
Zakrzepica żyły wrotnej jest chorobą, w przebiegu której objawy są bardzo różne: zarówno skąpe, jak i burzliwe, a także widoczne jedynie w badaniach obrazowych. Zdarza się, że nie pojawiają się żadne symptomy patologii.
W przypadku PVT, ponieważ upośledzony odpływ krwi dotyczy narządów jamy brzusznej, u pacjentów objawowych w obrazie choroby dominują symptomy związane z nadciśnieniem wrotnym, którego najczęstszą manifestacją są krwawienia z żylaków przełyku i żołądka, wodobrzusze i encefalopatia.
Typowe są bóle w górnej części brzucha, którym mogą towarzyszyć nudności i powiększenie wątroby lub śledziony oraz wodobrzusze (brzuch może być wypełniony płynem).
Ponieważ w zakrzepicy żyły wrotnej w postaci ostrej jest nagłe upośledzenie dopływu krwi żylnej do wątroby, wzrostu ciśnienia wrotnego oraz niedokrwienia jelit, jej najczęstszym objawem jest rozpierający ból brzucha. Przewlekła postać PVT poza konsekwencjami nadciśnienia wrotnego najczęściej nie wywołuje objawów klinicznych.
4. Rozpoznanie i leczenie
Diagnostyka zakrzepicy żyły wrotnej wymaga przeprowadzania badania przedmiotowego i podmiotowego. Kluczowe są jednak badania obrazowe. W diagnostyce obrazowej w przypadku zmian naczyniowych największe znaczenie ma określenie przepływu krwi z użyciem Dopplera (wynik badania doplerowskiego wskazuje na zupełny lub częściowy brak przepływu krwi w żyle wrotnej). W diagnostyce PVT wykorzystuje się także ultrasonografię, tomografię komputerową, rezonans magnetyczny i metody angiografii.
Pomocne są także wyniki badań laboratoryjnych. Konsekwencją zakrzepicy może być wydłużenie czasu protrombinowego i spadek stężenia innych czynników krzepnięcia oraz wzrost stężenia D-dimerów.
Leczenie zakrzepicy żyły wrotnej zależy od dynamiki i stopnia zaawansowania zmian, jak również lokalizacji, rozległości i czasu trwania zakrzepicy oraz od czynnika ją wywołującego. O doborze leczenia decyduje lekarz. Zwykle stosuje się leki zmniejszające krzepliwość krwi, leczenie polegające na rozpuszczaniu zakrzepu, czasem konieczne jest leczenie operacyjne.
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.