Trwa ładowanie...

Zaparcia nawykowe - przyczyny, objawy, leczenie

 Kinga Olchowy
03.01.2023 13:13
Zaparcia nawykowe często są konsekwencją niewłaściwej diety lub stresu
Zaparcia nawykowe często są konsekwencją niewłaściwej diety lub stresu (GettyImages)

Zaparcia nawykowe to dość poważna dolegliwość, która wymaga leczenia nie tylko objawowego, ale bardzo często także psychologicznego. Przyczyn takiego stanu może być wiele, a w leczeniu kluczowa jest odpowiednia postawa i zaangażowanie chorego. Zobacz, czy to właśnie Ciebie dotyczą zaparcia nawykowe i jak sobie z tym poradzić.

spis treści

1. Zaparcia nawykowe, czyli zatrzymywanie wypróżniania

Czym jest zaparcie nawykowe? To schorzenie wynikające z nadmiernego, celowego zatrzymywania stolca i powstrzymywanie odruchu wypróżniania. W zaparciach nawykowych dochodzi do osłabienia siły ruchów perystaltycznych jelit. Zaparcia nawykowe nie są spowodowane żadną nieprawidłowością anatomiczną ani towarzyszącym zaburzeniem pracy układu pokarmowego czy trawiennego. Wynika jedynie z naszych własnych działań.

Zaparcia nawykowe różnią się od klasycznych zaparć tym, że w ich przypadku to sam chory naraża się na dolegliwości, zatrzymując naturalną perystaltykę niemal na siłę. Odwleka moment pójścia do toalety, aż w końcu wypróżnianie staje się problematyczne, czasem nawet bolesne.

1.1. Kiedy zaparcia nawykowe należy leczyć i dlaczego?

Zobacz film: "Śliwki – zbawienne dla jelit"

Jeśli zaparcia nawykowe pojawiają się sporadycznie, a organizm szybko wraca do właściwej przemiany materii i usuwania resztek z organizmu - wszystko w zasadzie jest w porządku i nie ma potrzeby leczenia dolegliwości. Jeśli jednak wstrzymywanie stolca jest notoryczne, choroba przyjmuje postać przewlekłą.

Nieleczone zaparcia nawykowe mogą prowadzić do szeregu komplikacji, takich jak zmniejszenie napięcia mięśniowego w jelicie grubym, zaburzenia trawienie i czucia w obrębie jelit, a także nadmiernym rozdęciem odbytnicy.

2. Przyczyny zaparć nawykowych

Zaparcia nawykowe dotyczą zarówno dzieci, jak i dorosłych, bez względu na wiek czy płeć. Wiadomo jednak, że częściej dotykają one małych dzieci, które niechętnie garną się do korzystania z toalety. W tej sytuacji przyczyną może być strach związany z korzystaniem z nocnika lub toalety, a także problemy w rodzinie (kłotnia rodziców, choroba u bliskiej osoby, etc.)

Więcej na temat zaparć:

Główną przyczyną nawykowych zaparć jest siedzący tryb życia i niechęć do aktywności fizycznej. W takiej sytuacji perystaltyka jelit znacznie zwalnia. Do zaparć nawykowych może także dojśc na skutek przyjmowania niektórych leków przeciwbólowych lub przeciwdepresyjnych. Bardzo często dolegliwość pojawia się w ciąży i w przypadku stosowania diety) ubogiej w błonnik.

2.1. Zaparcia nawykowe a stres

Sytuacje stresowe są bardzo silnym czynnikiem mogącym wywołać problemy z wypróżnianiem. Bardzo często dolegliwość wynika z jakiegoś problemu psychonerwicowego. Jeśli jesteśmy narażeni na długotrwały stres lub żyjemy w ciągłym biegu i nie mamy czasu na regularne wizytyw toalecie, zaparcia nawykowe są bardziej niż pewne.

Schorzenie często występuje także u osób, które z powodu strachu przed chorobami, brudem lub na skutek ogólnego obrzydzenia nie korzystają z toalet publicznych (ani w galeriach handlowych, ani w restauracjach, a nawet także i w pracy).

Spowolniona perystaltyka jelit bardzo często jest objawem nerwicy lękowej lub zespołu jelita drażliwego.

3. Objawy zaparć nawykowych

Poza kłopotami z wypróżnianiem się, osobo z zaparciaim nawykowymi towarzyszą także inne objawy. Najczęściej jest to:

  • poczucie ciężkości (chory czuje się jak wielki balon wypełniony ołowiem)
  • wzdęcie brzucha
  • nawracające tępe bóle głowy
  • uczucie pełności pomimo jedzenia małej ilości
  • senność i brak energii

Zaparcia nawykowe objawiają się także pod postacią nieprawidłowo wyglądającego stolca. Jeśli borykamy się z tą dolegliwością, kał może mieć postać tzw. bobków, być suchy i wydzielać nieprzyjemny zapach, będący wynikiem gromadzenia się bakterii w zalegającej masie kałowej.

4. Leczenie zaparć nawykowych

Leczenie jest różne w przypadku dzieci i dorosłych, ponadto zależy od przyczyny. Jeśli do kłopotów z wypróżnianiem dochodzi u maluchów, należy zachęcać je do częstych wizyt w toalecie, warto także skorzystać z pomocy psychologa dziecięcego i wspólnie z nim opracować właściwe metody, aby jeszcze bardziej nie wystraszyć dziecka. Bardzo ważne jest wsparcie emocjonalne.

U osób dorosłych najczęściej podstawą jest zmiana diety na tę bardziej bogatą w błonnik pokarmowy. Dodatkowo warto wdrożyć aktywność fizyczną - już pół godziny dziennie może przynieść pozytywne efekty w ciągu kilku tygoni.

Zaleca się także picie dużej ilości niegazowanej wody. Jeżeli jednak przyczyną zaparć nawykowych jest stres, fobie czy inne dolegliwości psychonerwicowe, warto wdrożyć psychoterapię lub przynajmniej wizyty u psychologa.

Można także wspierać się dodatkowo łagodnymi ziołowymi środkami przeczyszczającymi. Nie należy sięgać po wyroby medyczne zawierające środki farmakologiczne, ponieważ mogą one uszkodzić układ pokarmowy (stosowane w nadmiarze).

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze