Złamanie żebra - przyczyny, objawy, leczenie, rehabilitacja
Złamania żeber u osób starszych powstają w wyniku uderzenia lub upadku, u młodszych – jako efekt zgniecenia. Jednak uraz może nastąpić nawet na skutek długotrwałego kasłania lub niektórych chorób, na przykład nowotworów lub infekcji.łamanie może być bez powikłań lub z powikłaniami. Niekiedy uraz przyjmuje postać złamania wieloodłamowego żebra. Pojawia się ból w klatce piersiowej oraz trudności w oddychaniu. Leczenie złamania żebra zależne jest od tego, czy pojawiają się lub nie ewentualne powikłania złamania żebra. Jak sobie radzić z tym problemem?
1. Jak dochodzi do złamania żebra?
Złamanie żeber najczęściej występuje u osób w podeszłym wieku. Może być wynikiem bezpośredniego uderzenia, upadku lub ucisku na klatkę piersiową, ale także zmiażdżenia, przygniecenia czy postrzału. Bardzo często towarzyszy wypadkom komunikacyjnym.
Niekiedy do złamania żebra dochodzi przy udzielaniu pierwszej pomocy, a dokładniej podczas uciskania klatki piersiowej w czynnościach resuscytacji krążęniowo-oddechowej poszkodowanego przez niedoświadczone osoby.
Taki rodzaj złamania może powstać także w mechanizmie pośrednim, poprzez silny skurcz mięśni oddechowych, które przyczepione są do żeber. Do takiego złamania może przyczynić się nawet kichnięcie lub kaszel.
1.1. Podział złamania żeber
Złamaniu może ulec jednocześnie kilka żeber lub tylko jedno żebro. Złamania żebra możemy podzielić natomiast na:
- proste, tzn. bez powikłań – dochodzi do uszkodzenia tylko kości,
- złamanie żeber z powikłaniami – oprócz złamania kości dochodzi również do uszkodzenia sąsiadujących tkanek,
- wieloodłamowe – żebro złamane jest w kilku miejscach.
2. Objawy złamania żebra
Do objawów złamania żeber należą:
- nietypowe wybrzuszenie w okolicy klatki piersiowej,
- przebicie żebrem skóry,
- ból w klatce piersiowej nasilający się podczas oddychania,
- tkliwość w piersiach,
- trudności z oddychaniem.
Jeśli mimo leczenia, pojawią się następujące symptomy, należy bezzwłocznie skontaktować się z lekarzem:
- gorączka,
- zasinienie na klatce piersiowej,
- narastające trudności z oddychaniem i silny ból,
- kasłanie gęstą lub krwawą plwociną,
- mdłości, wymioty,
- ból żołądka,
- obrzęk i zaczerwienienie rąk i nóg.
Po kilku godzinach od złamania żebra pojawia się silny ból w miejscu złamania. Ból ten nasila się podczas oddychania. Występują również problemy z oddychaniem. W miejscu złamania pojawia się bolesność dotykowa, poszkodowany jest ograniczony ruchowo. Niekiedy dochodzi do tzw. odmy podskórkowej, tj. gromadzenia się niewielkiej ilości powietrza pod skórą, której objawem jest słyszalne trzeszczenie. Objaw ten wskazuje na uszkodzenie płuca.
3. Powikłania po złamaniu żeber
Powikłania złamania żebra mogą być różne. Odłamy kostne żebra mogą uszkodzić nerwy, naczynia krwionośne czy narządy jamy brzusznej. Najczęściej złamaniu ulegają żebra środkowe i dolne. Gdy dochodzi do złamania 6-10 żebra, może dojść do uszkodzenia wątroby lub śledziony, umiejscowionych w ich pobliżu. W wyniku tego dochodzi do silnego krwotoku zagrażającego życiu.
Przy uszkodzeniu górnych żeber może dojść do ciężkich powikłań ze strony układu oddechowego. Taki uraz może spowodować utrudnione oddychanie, krwotok z tętnicy międzyżebrowej, uszkodzić miąższ płuc, całkowicie przebić płuco i spowodować odmę opłucnową, co jest bezpośrednim zagrożeniem życia poszkodowanego. Złamaniu takiemu bardzo często towarzyszy złamanie obręczy kończyny górnej.
4. Diagnostyka i leczenie złamania żebra
Po wypadku, w którym doszło do złamania żebra należy w chore miejsce przykładać okłady z lodu, w celu zniwelowania bólu. Poszkodowanemu powinno założyć się opaskę uciskającą klatkę piersiową. Można ją wykonać z elastycznego bandażu, zakładanego w sposób okrężny na wysokości złamania.
Następnie w jak najkrótszym czasie należy zgłosić się do lekarza lub do szpitala, w celu jak najszybszego zbadania klatki piersiowej. Złamanie żebra traktowane jest jak nagły przypadek, aby zapobiec możliwości pojawienia się powikłań.
Diagnostyka złamania żeber polega na wykonaniu badania radiologicznego klatki piersiowej. Na zdjęciu rentgenowskim widoczne jest przerwanie ciągłości kości, czasem z przemieszczeniem obu jej części. Uraz żebra powoduje krwiaka opłucnej i jej uwypuklenie.
Badanie RTG klatki piersiowej wykonuje się w pozycji leżącej pacjenta oraz przy skośnym padaniu promieni rentgenowskich, ze względu na to, że w przypadku, gdy linia złamania przebiega prostopadle do linii padania promieni, takie złamanie nie jest widoczne na zdjęciu RTG. Gdy dochodzi do złamania jednego żebra, bez powstania odmy, przepisywane są środki przeciwbólowe, przeciwkaszlowe oraz zalecane jest noszenie opaski uciskowej.
Gdy pojawia się odma i krwawienie do klatki piersiowej, wykonywane jest specjalistyczne leczenie, najczęściej drenaż klatki piersiowej oraz sztuczna wentylacja.
5. Postępowanie przy złamaniu żeber
Gdy płuca i naczynia międzyżebrowe nie są uszkodzone, stosuje się środki przeciwbólowe, nie bandażuje się klatki. Większość złamań goi się w ciągu 4-6 tygodni. Złamanie żeber u osób obłożnie chorych wymaga dodatkowo leżenia w pozycji półsiedzącej ze stosowaniem kilka razy dziennie gimnastyki oddechowej.
Gdy jednak płuca są uszkodzone, pojawić się może ból w miejscu złamania, który nasila się przy oddychaniu. Stan ten wymaga leczenia szpitalnego i drenażu klatki piersiowej. Jeśli pojawi się odma skórna, trzeszczenia, które świadczą o uszkodzeniu płuca i gromadzeniu się powietrza pod skórą, chory musi znaleźć się w szpitalu.
Po przybyciu do szpitala wykonuje się serię badań. Są to:
Prześwietlenie jest wykonywane w rzutach skośnych, ponieważ w innej pozycji zmiany związane ze złamaniem mogłyby być niewidoczne na zdjęciach.
Prognoza dla pacjenta zależy od tego, jak poważne jest złamanie i czy doszło do uszkodzenia narządów wewnętrznych. Jeśli nie nastąpił poważny uraz, złamanie żeber zwykle przebiega bez powikłań. Jednak w niektórych przypadkach zdrowie pacjenta jest zagrożone. Uszkodzenie miąższu płuc i odma to stany, których nie wolno lekceważyć.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.