Żmija - występowanie, ukąszenie przez żmiję, pierwsza pomoc

W Polsce jedynym jadowitym wężem jest żmija zygzakowata, objęta ochroną gatunkową. Rana po jej ukąszeniu jest niewielka, czasem nawet niezauważalna. Z czasem jednak zaczyna puchnąć i boleć, co nasuwa podejrzenie ukąszenia. Co wówczas należy zrobić? Gdzie można spotkać żmiję?

Żmija - występowanie, ukąszenie przez żmiję, pierwsza pomocŻmija - występowanie, ukąszenie przez żmiję, pierwsza pomoc
Źródło zdjęć: © 123RF
Agnieszka Gotówka

Żmija – występowanie

Żmija zygzakowata występuje niemal w całej Polsce w kilku odmianach. Najczęściej w lasach nad Wisłą żyją: żmija zygzakowata jasna, szara i czarna (zwana też żmiją piekielną, spotkać ją można przede wszystkim w Górach Świętokrzyskich).

Znakiem charakterystycznym ich wszystkich jest, zgodnie z nazwą, czarny zygzak wzdłuż całego grzbietu (u czarnych osobników niewidoczny). Oczy gad ma czerwone z pionową źrenicą, zęby jadowe usadzone w górnej szczęce.

Wbrew pozorom żmije atakują tylko w sytuacji, gdy same czują się zagrożone. Gdy wyczuwają niebezpieczeństwo, skrywają się w swojej norze. Najczęściej spotkać je można na polanach, łąkach, w podmokłych lasach.

Pierwsza pomoc po ataku żmii

Żmija lubi też skrywać się w stosach kamieni i pniach drzew, stąd siadając na nich, trzeba wziąć pod uwagę, że może znajdować się w nich gad.

O wiele łatwiej jest spotkać żmiję w okresie godowym, a więc na przełomie kwietnia i maja. Wówczas samce toczą walki, oplatając się wokół siebie i unosząc przednie części ciała. Wygrywa ten osobnik, który szybciej przygniecie przeciwnika do ziemi.

Z roku na rok notuje się coraz większą liczbę żmij zygzakowatych, czemu sprzyjają łagodne zimy.

Żmija - ukąszenie przez żmiję

Rana po ukąszeniu żmii przypomina niewielkie otarcie naskórka. Jest zaczerwienione, obolałe. Z czasem puchnie, a u osób wrażliwych pojawić się mogą objawy uogólnione, np. duszności.

W takiej sytuacji też trzeba jak najszybciej zgłosić się po pomoc, by podana została surowica. Zaznaczyć jednak trzeba, że ukąszenie przez żmiję zygzakowatą bardzo rzadko prowadzi do zgonu.

Jad żmii może być niebezpieczny dla dzieci oraz osób, które znajdują się pod wpływem alkoholu. Jest to mieszanka wielu toksyn, które m.in. zmniejszają krzepliwość krwi, powodują martwicę tkanek oraz uszkadzają układ nerwowy.

Pojawić się mogą objawy takie jak: ból głowy, nudności, wymioty, biegunka, zaburzenia świadomości.

Ukąszenie przez żmiję – pierwsza pomoc

Gdy ukąsi nas żmija, przede wszystkim należy zachować spokój. Jeśli jest to możliwe, należy samodzielnie i jak najszybciej pojechać do szpitala.

W sytuacji, gdy ukąszone zostało dziecko lub osoba uczulona na jad żmii, powinno się zadzwonić po karetkę. Powiadomieni o zdarzeniu ratownicy będą mieć najpewniej przy sobie surowicę, którą podadzą pacjentowi na miejscu.

Jadu nie wolno próbować „wysysać”, a miejsca ukąszenia – smarować ani nacinać. Ranę można jedynie przemyć zimną wodą, ewentualnie unieruchomić ukąszoną kończynę.

W sytuacji, gdy ukąsi na żmija, należy zachować spokój. Wzrost poziomu adrenaliny spowoduje szybszą pracę serca i sprawi, że toksyny zaczną szybciej rozprzestrzeniać się w organizmie.

Ukąszenie przez żmiję - jak go uniknąć?

Żmija nie atakuje człowieka bez powodu. Robi to wówczas, gdy czuje się zagrożona. Gdy na swojej drodze zauważymy gada, należy spokojnie go ominąć, nie wykonując gwałtownych ruchów. Węża nie wolno niczym rzucać ani atakować, powinien sam uciec.

Wybierając się do lasu, warto też zadbać o właściwy ubiór. Najlepiej jest założyć kalosze lub wysokie buty oraz długie spodnie. Trzeba tez ostrożnie siadać na pniach i kamieniach (warto dobrze obejrzeć to miejsce).

Treści w naszych serwisach służą celom informacyjno-edukacyjnym i nie zastępują konsultacji lekarskiej. Przed podjęciem decyzji zdrowotnych skonsultuj się ze specjalistą.

Wybrane dla Ciebie
WHO ostrzega przed groźnym wirusem. Polacy stracili odporność populacyjną
WHO ostrzega przed groźnym wirusem. Polacy stracili odporność populacyjną
Zmiany od 24 grudnia 2025 r. Co grozi pracodawcom za błędy?
Zmiany od 24 grudnia 2025 r. Co grozi pracodawcom za błędy?
Gwiazdor apeluje o badania. Mówi, jak u niego objawił się rak jelita grubego
Gwiazdor apeluje o badania. Mówi, jak u niego objawił się rak jelita grubego
Urolog wskazuje dwa najgorsze napoje dla pęcherza. Mówi, co najlepiej pić
Urolog wskazuje dwa najgorsze napoje dla pęcherza. Mówi, co najlepiej pić
PET w roli surowca premium. Może pomóc w produkcji leków przeciwnowotworowych
PET w roli surowca premium. Może pomóc w produkcji leków przeciwnowotworowych
Suplement na czarnej liście MZ. Miał wspomagać zasypianie, a może zniszczyć wątrobę
Suplement na czarnej liście MZ. Miał wspomagać zasypianie, a może zniszczyć wątrobę
Lawinowo rośnie liczba L4. Ten problem dotknie nawet co drugiego z nas
Lawinowo rośnie liczba L4. Ten problem dotknie nawet co drugiego z nas
Problem ma nawet 12 mln Polaków. Naukowcy odkryli nową przyczynę
Problem ma nawet 12 mln Polaków. Naukowcy odkryli nową przyczynę
Przyspiesza starzenie serca i skraca życie. "Narastające obciążenie"
Przyspiesza starzenie serca i skraca życie. "Narastające obciążenie"
W tym województwie jest już dwa razy więcej grypy. "Chorują całe szkoły"
W tym województwie jest już dwa razy więcej grypy. "Chorują całe szkoły"
Powszechny na świątecznym stole. "Dramatycznie obciąża trzustkę"
Powszechny na świątecznym stole. "Dramatycznie obciąża trzustkę"
Badali zdrowie kości przez 10 lat. Ten napój jest dla nich najlepszy
Badali zdrowie kości przez 10 lat. Ten napój jest dla nich najlepszy