Żywność, która zwiększa ryzyko raka. W jakich produktach jest najwięcej substancji kancerogennych?

Szacuje się, że 30 proc. nowotworów powstaje w wyniku stosowania niezdrowej diety i trybu życia. Niewłaściwy sposób odżywiania jest drugim po paleniu tytoniu czynnikiem mającym duży wpływ na ryzyko wystąpienia choroby nowotworowej. Wszystko przez substancje kancerogenne, czyli związki, które szkodliwie działają na materiał genetyczny komórki i zwiększają ryzyko nowotworu. Komórka, której DNA uległo uszkodzeniu, zaczyna namnażać się w niekontrolowany sposób, co prowadzi do rozwoju raka.

Substancje, które zwiększają ryzyko wystąpienia nowotworu to m.in.:

• pestycydy,
• antybiotyki,
• metale ciężkie,
• dioksyny,
• kantaksyny,
• bisfenol A
• aflatoksyny.

- Substancje kancerogenne to takie, które mogą inicjować powstawanie nowotworów. Występują w żywności naturalnie, mogą być wchłonięte przez rośliny z gleby lub powietrza, a także powstawać w procesach kulinarnych i obróbki technologicznej żywności. Do substancji takich zalicza się nitrozaminy, których duże stężenie znajduje się w żywności bogatej w azotany, np. peklowane produkty mięsne. To również wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, których duże ilości w roślinach są wynikiem zanieczyszczenia powietrza, ale mogą powstawać także w żywności podczas m.in. obróbki termicznej. Ich źródłem jest także palenie tytoniu – wyjaśnia w rozmowie z WP abcZdrowie Łukasz Sieńczewski, główny konsultant dietetyczny SuperMenu by Anna Lewandowska.

Jak podkreśla ekspert, do substancji kancerogennych należy zaliczyć również mykotoksyny, czyli wtórne metabolity pleśni oraz akrylamid.

- Ich największe ilości znajdują się w produktach, takich jak frytki czy chipsy. Natomiast zbilansowana dieta wpływa na prawidłowe funkcjonowanie naszego organizmu, a jej stosowanie jest jednym z czynników zmniejszających ryzyko wystąpienia nowotworów czy innych chorób cywilizacyjnych – podkreśla Sieńczewski.

Z kolei dietetyczka Kinga Głaszewska zwraca szczególną uwagę na aflatoksyny, które także zaliczane są do mykotoksyn oraz na bisfenol A. Ekspertka podkreśla, że najłatwiej o nie w zepsutej żywności i opakowaniach, w których znajdują się np. produkty konserwowe.

- Aflatoksyny znajdują się w zapleśniałej żywności, dlatego nie wystarczy zdjąć pleśni, która pojawi się na produkcie, tylko trzeba wyrzucić cały produkt. Są dowody, które potwierdzają działanie rakotwórcze pleśni. Zagrożone są przede wszystkim takie narządy jak: żołądek, wątroba, jelito grube czy nerki. Bisfenol A znajduje się zazwyczaj w produktach konserwowych, opakowaniach plastikowych, a nawet na paragonach. Warto zwracać uwagę, czy na puszkach i butelkach widnieje informacja "bpa free", czyli "wolne od bisfenolu A" – wyjaśnia w rozmowie z WP abcZdrowie Kinga Głaszewska.

Dietetyczka dodaje, że jednym z produktów, który zwiększa ryzyko rozwoju nowotworu, jest alkohol. Zwłaszcza jeśli spożywamy go w nadmiarze.

- Może wtedy sprzyjać rozwojowi nowotworu trzustki, wątroby lub jelita grubego. Wszystko przez znajdujący się w nim etanol. Substancja ta wpływa na metabolizm żeńskich hormonów płciowych estrogenów, przez co może zwiększać ryzyko nowotworu piersi – tłumaczy Głaszewska.

Od wielu lat wiadomo, że tytoń zwiększa ryzyko raka i to niemal każdego narządu wewnętrznego. Już w latach 80. Międzynarodowa Agencja ds. Badań nad Rakiem (IARC) ogłosiła, że palenie papierosów powoduje nie tylko raka płuca, ale także raka układu oddechowego, raka trzustki i dolnej części układu moczowego. W 2004 r. oficjalna lista chorób wywoływanych przez tytoń zawierała 14 różnych nowotworów.

- Tytoń zawiera ok. 40 substancji o potwierdzonym działaniu rakotwórczym, w tym benzopiren czy formaldehyd – dodaje dietetyczka.

Nauka nie pozostawia złudzeń, regularne spożywanie czerwonego i przetworzonego mięsa jest związane z większą częstością zachorowania na nowotwory złośliwe. Najbardziej narażone są osoby, które codziennie spożywają wędliny czy smażone mięso.

- Przetworzone mięso to takie, które zostało poddane obróbce termicznej (np. przedłużonemu smażeniu, tradycyjnemu grillowaniu, wędzeniu), soleniu, peklowaniu, marynowaniu, fermentacji (dojrzewaniu) lub innym procesom polepszającym smak lub wydłużającym okres przydatności do spożycia. W tego typu mięsie często obecne są azotany, które później przetwarzają się w nitrozoaminy, co zwiększa ryzyko nowotworzenia. Dlatego też lepiej kupować mięso nieprzetworzone i mieć kontrolę nad jego obróbką – tłumaczy Głaszewska.

Dietetycy odradzają także zbyt częste spożywanie mięsa czerwonego, które pochodzi od zwierząt rzeźnych (wieprzowina, wołowina, cielęcina, baranina, jagnięcina, konina, koźlina, dziczyzna) i charakteryzuje się wysoką zawartością żelaza hemowego. To z kolei zwiększa ryzyko rozwoju nowotworu jelita grubego.

Światowa Fundacja Badań nad Rakiem (WCRF, World Cancer Research Found) rekomenduje, aby nie przekraczać ilości 500 gramów czerwonego mięsa na tydzień (750 gramów przed przygotowaniem).

Do wzrostu ryzyka zachorowania na nowotwór przyczynia się także zbyt duża ilość soli w diecie. Sól kuchenna powoduje mikrouszkodzenia błony śluzowej przełyku i żołądka. A to naraża na wystąpienie zmian nowotworowych. - Sól warto ograniczać i zastępować ją ziołami, które wzmacniają smak potraw – radzi Kinga Głaszewska.

Zbyt częste spożywanie niektórych gatunków ryb także może przyczynić się do powstania nowotworu. W mięsach niektórych ryb gromadzą rtęć i inne metale ciężkie. Wysokie stężenie rtęci uszkadza układ nerwowy, może też doprowadzić do zmian w procesach krążenia.

Istnieją również badania, które dowodzą, że formy organiczne, jak i nieorganiczne w podwzgórzu, tarczycy, nadnerczach, jajnikach, jądrach i przysadce prowadzą do zaburzeń hormonalnych oraz wykazują negatywny wpływ na funkcje rozrodcze zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn.

- Do głównych rodzajów toksyn obecnych w rybach zalicza się dioksyny i polichlorowane bifenyle. Należy unikać spożywania gatunków hodowlanych ze względu na obecność w ich mięsie antybiotyków, pestycydów i innych chemikaliów. Fakt, że ryby zaleca się spożywać dwa razy w tygodniu, ma duży sens, ponieważ jest to dawka, która jest dla nas bezpieczna i nie zwiększa ryzyka raka – tłumaczy Głaszewska.

Do najbardziej zanieczyszczonych gatunków ryb zalicza się m.in.

• łososia hodowlanego,
• tuńczyka,
• rybę maślaną,
• tilapię,
• makrelę,
• mięso rekina.

- Warto pamiętać, że tylko dawka sprawia, że dana substancja nie jest trucizną. Dlatego zachowujmy w diecie umiar, starajmy się, aby była zbilansowana. Zdrowy i przemyślany sposób odżywiania może zmniejszyć ryzyko zachorowania na nowotwór – podsumowuje Kinga Głaszewska.

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl