Czy ekożywność chroni przed rakiem? Jak nie dać się nabrać i wybrać to, co najlepsze?
Moda na dbanie o siebie i szczupłą sylwetkę towarzyszy nam od wielu lat. Systematycznie wzrasta też spożycie produktów ekologicznych, którym coraz częściej przypisuje się właściwości chroniące przed nowotworami. Ekożywność korzystnie wpływa na nasze zdrowie i zostało to potwierdzone przez naukowców. Sprawdź, jak wybrać najlepsze jedzenie i nie dać się nabić w butelkę.
1. Biznes rośnie w siłę
Rynek produktów ekologicznych to najbardziej rozwijający się sektor produkcji żywności na świecie. Nieprzerwanie od 20 lat, coraz częściej sięgamy po jedzenie z certyfikatem ekologicznym. Co ciekawe od końca lat dziewięćdziesiątych, obrót biożywnością wzrósł już ponad pięciokrotnie i choć największy rynek tych wyrobów znajdziemy w Stanach Zjednoczonych, także w Europie rozwija się on systematycznie.
Mimo że w naszym kraju ma nadal stosunkowo niewielki udział w ogólnym przemyśle spożywczym, co roku wzrasta liczba nowych polskich biokonsumentów. Już 52 proc. z nas sięga po produkty organiczne co najmniej raz w miesiącu i jak pokazują badania, kupujemy certyfikowane jedzenie przede wszystkim ze względu na przekonanie, że wpływa pozytywnie na nasze zdrowie i zawiera mniej szkodliwych substancji chemicznych.
2. Ekologiczny, czyli jaki?
"Ekologiczny” to termin, który odnosi się do żywności "produkowanej” bez użycia nawozów sztucznych, pestycydów, hormonów, antybiotyków i modyfikacji genetycznych.
Zwierzęta muszą być hodowane w warunkach zbliżonych do ich naturalnego otoczenia, przebywając na powietrzu, zjadając trawę lub ekologiczne pasze.
Organicznie uprawiane rośliny nawożone są m.in. obornikiem czy kompostem, a szkodniki zwalczane są nieinwazyjnymi metodami. Co ważne, stosowana technologia ma sprawiać, że rolnictwo ekologiczne poprawia jakość gleby, a do tego zmniejsza zanieczyszczenie środowiska i jest bardziej przyjazne m.in. dla ptaków oraz owadów.
W przeciwieństwie do produktów "tradycyjnych", w których dopuszcza się 316 substancji dodatkowych, a część z nich stanowią konserwanty, sztuczne barwniki czy substancje spulchniające, w ekożywności może być ich zaledwie 5 proc., w tym m.in. 48 naturalnych barwników, wzmacniaczy poprawiających smak i zapach.
3. Etykieta powie wszystko
Choć na opakowaniu wielu produktów mogą znaleźć się napisy, które sugerują, że kupujesz żywność "bio” czy "organic”, nie daj się zwieść, bowiem za taką może zostać uznana tylko ta posiadająca specjalny certyfikat, a tym samym podlegająca przepisom o żywności ekologicznej. Musi zawierać także odpowiednie oznakowanie w formie białego listka stworzonego z dwunastu gwiazdek. Najczęściej spotkasz go na zielonym tle, ale dopuszczone zostały również inne barwy, w tym żółta, niebieska, czerwona czy czarna.
Na etykiecie spodziewaj się ponadto nazwy producenta, ale także informacji o ekologicznym sposobie produkcji oraz nazwę i numer identyfikacyjny jednostki, która przyznaje certyfikat. Jest ich w Polsce 12 i kontrolują jakość produktów organicznych raz do roku, także w celu przedłużenia bioatestu, jaki otrzymuje dany artykuł spożywczy. Pamiętaj, że ekopożywienie wymaga również odpowiedniego opakowania, np. folii celulozowej, ekotacki, a do tego specjalnego sposobu przechowywania, który zapewnia jej świeżość i daje ci pewność, że jedzenie jest najwyższej jakości.
4. Statystyki alarmują
Liczba zachorowań na raka w Polsce stale rośnie, a w ciągu ostatnich 30 lat wzrosła ponad dwukrotnie, stanowiąc drugą przyczynę zgonów w naszym kraju. Bardzo ważne jest wczesne wykrycie zmian nowotworowych.Naukowcy przekonują, że wiele zależy od naszych nawyków i stylu życia, w tym m.in. palenia papierosów, picia alkoholu, nadwagi i otyłości, ale także nawyków żywieniowych, które jak pokazują badania, mają ogromny wpływ na stan organizmu każdego z nas.
Co możesz zrobić?
Jak rekomenduje American Cancer Society, dieta chroniąca przed rakiem, powinna być bogata w warzywa i owoce, a ograniczać ilość przetworzonych produktów mięsnych. Zalecenia dotyczą także redukcji picia alkoholu, rzucenia palenia i wprowadzenia do trybu życia regularnej aktywności fizycznej. Badania pokazują, że spożywanie do tego produktów ekologicznych może pomóc zmniejszyć ryzyko wielu chorób, w tym także nowotworowych.
5. Ekologiczny, czyli przeciwnowotworowy?
Wiele analiz wskazuje, że żywność ekologiczna ogranicza ekspozycję na pestycydy, a te coraz częściej wiąże się ze wzrostem ryzyka zachorowania na nowotwory. Co ważne, w produktach uprawianych konwencjonalnie częstość ich występowania może być średnio 4 razy większa niż w tych z "zielonych" gospodarstw.
Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) znalazł pozostałości jednego lub kilku pestycydów w 44 proc. próbkach testowanej przez nich żywności, wyprodukowanej w sposób nieorganiczny. W przypadku pokarmów ekologicznych, jedynie 6,5 proc. próbek było nimi obciążonych.
Polskie badania ekożywności pokazują, że biowarzywa i owoce mogą mieć od około 20 do prawie 70 proc. więcej flawonoidów, kwasów fenolowych, antocyjanów i witaminy C, które chronią organizm przed rozwojem nowotworów, a ponadto nawet o 30 proc. mniej pozostałości azotanów, które coraz częściej obwinia się za zwiększenie ryzyka rozwoju raka. Jak sugerują naukowcy, to również mniejsza o prawie 50 proc. dawka kadmu, któremu już wykazano rakotwórcze działanie.
Ekoplantacje, gdzie produkty zbierane są ręcznie, minimalizują ponadto ryzyko pojawienia się zepsutych, w tym zagrzybionych produktów, które mogą zawierać pronowotworowe związki.
6. Naukowcy sugerują, że biożywność jest zdrowsza
Jedno z badań, przeprowadzone w 2014 roku w Wielkiej Brytanii, sugeruje, że żywność organiczna może zmniejszać zagrożenie rozwoju raka w grupie chłoniaków nieziarnistych średnio o 21 proc.
Inne, realizowane przez Francuski Narodowy Instytut Zdrowia i Badań Medycznych, w latach 2009-2016, na grupie prawie 69 tysięcy dorosłych, wskazuje, że osoby, które jadły najwięcej produktów ekologicznych, w tym także mięso i nabiał, miały średnio o 25 proc. mniejsze ryzyko zachorowania na nowotwór złośliwy.
Obserwacje wykazały, że najistotniejszy związek wystąpił u kobiet w okresie pomenopauzalnym, spożywających pokarm pochodzenia naturalnego i dotyczył o 34 proc. mniejszej zapadalności na raka piersi.
Jednocześnie zaobserwowano, że u osób wybierających chętniej ekologiczną żywność, styl życia polegał na częstszej aktywności fizycznej czy unikaniu palenia papierosów, a to potwierdza już zdanie wielu naukowców, iż spożywanie pokarmów organicznych to niejedyny czynnik, który zmniejsza niebezpieczeństwo zachorowania na raka. Jak twierdzą uczeni z Harvardu, związek między zjadaniem biożywności, a obniżonym ryzykiem rozwoju nowotworów jest nadal niejasny, choć to obiecująca strategia chroniąca przed rakiem.
7. Co jeszcze może dać ci ekojedzenie?
Według badań przeprowadzonych w 2007 r. na Uniwersytecie w Newcastle w Wielkiej Brytanii, produkty ekologiczne mają średnio do 40 proc. wyższy poziom składników odżywczych. Organiczne mleko i jego produkty mogą zawierać większe ilości żelaza, witaminy E czy niektórych karotenoidów.
Przegląd około 70 badań wykazał również, że biomięso może zawierać więcej kwasów z rodziny omega-3, które korzystnie wpływają na serce, wspierają odporność i sprawność umysłową. Podobnie jak mleko i jego przetwory, w których może być ich nawet o 50 proc. więcej niż w wyrobach produkowanych nieekologicznymi metodami.
8. Od czego zacząć?
Wielu naukowców sugeruje, aby rozpocząć ekologiczną przygodę od wprowadzenia do jadłospisu organicznych jajek, mięsa i produktów mlecznych, a także tych pokarmów, które spożywane są często.
Kryterium niech stanie się także zawartość pestycydów. Dzięki liście najbardziej zanieczyszczonych warzyw i owoców, która co roku publikowana jest przez amerykańską organizację pozarządową Environmental Working Group (EWG), możesz sprawdzić, jaki produkt będzie chłonął ich najwięcej i który lepiej kupić ze źródeł certyfikowanych ekologicznym listkiem.
W 2019 roku na wierzchołku listy znalazły się m.in. truskawki, szpinak, jarmuż, nektarynki i jabłka. Poniżej odnaleźć można również pomidory, winogrona, gruszki, ziemniaki czy paprykę. Co ważne, w spisie EWG zapoznasz się dodatkowo z tymi pokarmami, które są najbardziej odporne na działanie pestycydów, a tym samym stwarzają dla organizmu mniejsze ryzyko. W tym roku znalazły się w nim m.in. awokado, kukurydza, groszek, cebula, kalafior i kapusta.
Pamiętaj, że jakość prozdrowotna ekologicznej żywności uzależniona jest od surowca, sposobu jego przechowywania i przetwarzania. Wybieraj produkty, które nie zostały wcześniej poddaneobróbce termicznej, w biodegradowalnym opakowaniu i z krótkim terminem ważności, sugerującym, że towar ze sklepowej biopółki jest rzeczywiście naturalny.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.