Kaliciwirusy u ludzi - drogi zakażenia, objawy, rozpoznanie, leczenie
Kaliciwirusy są główną przyczyną wirusowego zapalenia żołądka i jelit. Głównie rozpoznawane jest zakażenie wirusem Norwalk, ale istnieje wiele odmian patogenu. Chorzy skarżą się na nudności, wymioty, ból mięśni i biegunkę. U większości przypadków objawy ustępują samoistnie po upływie 2-3 dni. Co warto wiedzieć o kaliciwirusach?
1. Czym są kaliciwirusy?
Kaliciwirusy to bezosłonkowe wirusy o ikosaedralnej symetrii kapsydu i genomie RNA o dodatniej polarności. Ich średnica wynosi średnio 27-40 nm, a na powierzchni występują 32 zagłębienia w kształcie kielicha.
Do rodziny kaliciwirusów należą różne rodzaje wirusów, które zostały nazwane według miejsc, w których pojawiły się zachorowania. Do norowirusów należy między innymi:
- Norwalk,
- Southampton,
- Havaii,
- Mexico,
- Toronto,
- Lordsdale.
Do sapowirusów zalicza się:
- Sapporo,
- Manchester,
- England,
- Parkville.
Namnożenie patogenów w laboratorium jest bardzo trudne, obecnie testy są wykonywane na ochotnikach ze względu na brak odpowiednika zwierzęcego.
2. Jak dochodzi do zakażenia kaliciwirusami?
Kaliciwirusy są w głównej mierze rozpoznawane u gadów, płazów, bydła, kur i delfinów. Zdarzają się także przypadki chorych ludzi, pierwsze z nich pojawiły się w 1970 roku w Norwalk, gdzie panowało ostre zapalenie żołądka i jelit.
Według danych w trakcie epidemii niebakteryjnych biegunek około 40-50% przypadków wywołują kaliciwirusy, a w szczególności wirus Norwalk (ponad 90%). Kaliciwirusy rozprzestrzeniają się drogą fekalno-oralną lub drogą kropelkową. Ryzyko zakażenia zwiększa:
- picie zanieczyszczonej wody,
- jedzenie surowych lub niedogotowanych owoców morza,
- spożywanie zakażonego pokarmu,
- kąpiel w zanieczyszczonych basenach.
Epidemie Norwalk występują przez cały czas, głównie dotyczą dzieci w wieku szkolnym i dorosłych. Z kolei sapowirusy atakują niemowlęta i małe dzieci, są odpowiedzialne za 2-5% przypadków biegunki w żłobkach i przedszkolach.
3. Objawy zakażenia kaliciwirusami
Dolegliwości występują po 2-dniach inkubacji i trwają przez 3 dni:
- nudności,
- wymioty,
- ból mięśni,
- ból głowy,
- stan podgorączkowy lub gorączka (zwykle u dzieci),
- umiarkowana biegunka.
Wymioty częściej zdarzają się u dzieci, natomiast biegunka u dorosłych (zwykle jest to od kilku do kilkunastu wodnistych stolców na dobę).
4. Rozpoznanie zakażenia kaliciwirusami
Diagnostyka w kierunku kaliciwirusów nie jest często stosowana. Jedynie w czasie epidemii zleca się badanie kału w celu wykrycia obecności wirusa Norwalk, kilkukrotnie oznacza się również poziom swoistych przeciwciał w surowicy. Z kolei testy z użyciem techniki RT-PCR lub hybrydyzacji kwasów nukleinowych wykonuje się głównie w celach naukowych.
5. Leczenie zakażenia kaliciwirusami
Choroba u większości osób ma łagodny przebieg, a leczenie ma na celu zniwelowanie objawów oraz uzupełnienie płynów. Dolegliwości zwykle ustępują samoistnie w ciągu 2-3 dni, niekiedy trwają do tygodnia.
Pacjenci z immunosupresją niekiedy potrzebują hospitalizacji i nawodnienia dożylnego. Osoby zakażone zyskują przeciwciała, które przez 2-4 lata chronią przed ponownym zachorowaniem.
6. Profilaktyka zakażenia
Nie istnieje szczepionka, chroniąca przed zachorowaniem na kaliciwirusy. Zapobieganie polega głównie na zachowywaniu podstawowych zasad higieny osobistej.
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.
