Obniżone i wzmożone napięcie mięśniowe - przyczyny, objawy, leczenie
Obniżone napięcie mięśniowe, czyli hipotonia mięśniowa, występuje u dziecka, jeżeli jego mięśnie są "zbyt luźne". Dzieci z obniżonym napięciem mięśniowym często mają opóźnione zdolności ruchowe, osłabione mięśnie lub problemy z koordynacją, co może być wynkiem szeregu chorób i zaburzeń na tle neurologicznym. Wzmożone napięcie mięśniowe, czyli hipertonia mięśniowa, również budzi niepokój rodziców.
Obniżone napięcie mięśniowe może wystąpić u dzieci z zespołem Downa.
Obniżone napięcie mięśniowe
Przyczyny
Obniżone napięcie mięśniowe najczęściej występuje u niemowląt i dzieci i może być spowodowane przez wiele chorób, w tym:
- niedoczynność tarczycy
- zespół Downa
- syndrom Marfana
- chorobę Krabbe'a
- syndrom Retta
- sepsę
- zaburzenia metaboliczne
- choroby neurologiczne - może być związane z mózgowym porażeniem dziecięcym.
Życie z zespołem Downa
Obniżone napięcie mięśniowe może być też związane z zespołem Aspergera.
Hipotonia mięśniowa może być także następstwem zatrucia rtęcią w okresie dzieciństwa lub zaburzeń autoimmunologicznych.
Objawy
Rodzice często zauważają, że dzieci są bardziej elastyczne, wiotkie niż ich rówieśnicy. Dzieje się tak dlatego, że mięśnie, które zwykle zapobiegają przesuwaniu się szkieletu, nie wykonują swojej pracy w odpowiedni sposób.
W rezultacie dzieci z łatwością wyślizgują się rodzicom z rąk i nie są w stanie utrzymywać napięcia więzadeł. Charakterystyczna dla hipotonii jest także zdolność dzieci z obniżonym napięciem mięśniowym do rozciągnięcia więzadeł ponad normę.
Ruch głową jest niekontrolowany, a małe dzieci często mają trudności podczas jedzenia. Zwykle później uczą się mówić.
Inne zauważalne objawy choroby to ból lub parestezje.
Powikłania związane z osłabieniem mięśni to zanik mięśni i przykurcze.
Rozpoznanie
Gdy lekarz pediatra podejrzewa u dziecka obniżone napięcie mięśniowe, kieruje je do neurologa. Lekarz wykonuje różne testy - czuciowe i ruchowe, na równowagę i refleks.
Lekarz może zlecić także badanie krwi, nakłucie lędźwiowe, badanie moczu i badania obrazowe, takie jak badanie RTG, tomografia komputerowa i MRI.
U małych dzieci, u których ciemiączko jeszcze nie zdążyło skostnieć, wykonuje się USG przezciemiączkowe.
Badania mogą również obejmować elektromiografię (EMG), czyli testy na aktywność elektryczną mięśni, jak również badanie przewodnictwa nerwowego. To ostatnie może zostać zlecone w celu pomiaru zdolności nerwów do wysyłania sygnałów elektrycznych.
Leczenie
Dzieci hipotoniczne często mają jednocześnie inne rozpoznanie, które należy wziąć pod uwagę. Mięśnie można wzmocnić poprzez ćwiczenia. Jednak to może nie wystarczyć.
Niskie napięcie mięśni musi być leczone za pomocą bardzo specjalistycznych zabiegów fizjoterapeutycznych. Im wcześniej rozpocznie się leczenie, tym lepiej dla pacjenta.
Wzmożone napięcie mięśniowe
Przyczyny
Dzieci do trzeciego miesiąca życia mają z natury wzmożone napięcie mięśniowe. Dolegliwość wzmaga się podczas płaczu, gdy malec jest zestresowany, a także, gdy jest mu zimno – wtedy napina całe ciało. Często ten stan mylony jest z zaburzeniami neurologicznymi.
Jednak w niektórych przypadkach wzmożone napięcie mięśniowe może być spowodowane przez
- mózgowe porażenie dziecięce
- nowotwory rozwijające się w obrębie układu nerwowego
- urazy głowy
- urazy rdzenia kręgowego
- zatrucia metalami ciężkimi
Objawy
Objawami wzmożonego napięcia mięśniowego są:
- mocno zaciśnięte piąstki u dzieci – niemowlak nie chce otworzyć piąstek nawet podczas kąpieli czy zabawy
- bardzo napięta jedna strona ciała malca – prawa lub lewa
- odginanie główki do tyłu w pozycji na plecach lub na boku
- podczas leżenia na plecach kształt ciała przypomina literę C
- maluch ma stale skrzyżowane nóżki
Rozpoznanie
Rozpoznanie wygląda podobnie jak w przypadku obniżonego napięcia mięśniowego.
Leczenie
Wzmożone napięcie mięśniowe można wyrównać fizjoterapią. Należy ją rozpocząć jak najszybciej, aby umożliwić dziecku prawidłowy rozwój i nie dopuścić do powstania przykurczy mięśniowych. Istnieją dwie metody leczenia:
- metoda Bobathów – ćwiczenie tych pozycji i ruchów, które są oczekiwane od dziecka na danym etapie rozwoju: siadanie, wstawanie itd.
- metoda Vojty – uciskanie różnych punktów ciała, aby pobudzić mózg do prawidłowej pracy; niestety metoda ta nie zawsze przynosi pożądany efekt, jest bolesna i dziecko napina się
Obie metody można ze sobą łączyć i wybierać z nich te elementy, które najbardziej się sprawdzają. Wbrew pozorom, to jednak od rodziców będzie najwięcej zależało. Profesjonaliści dają tylko rady, jak zajmować się dzieckiem 24 godziny/dobę. I to właśnie opieka mamy i taty jest kluczowa.
Przy dobrych chęciach i zaangażowaniu, wraz ze skuteczną pomocą specjalistów, dziecko jest w stanie szybko pokonać swoje problemy z napięciem mięśniowym. Jeśli wszystko się uda, maluch błyskawicznie zacznie nadrabiać stracony czas, swobodnie siadać, raczkować, stawać i chodzić. Po prostu będzie rozwijać się prawidłowo.
Źródła
- Dodatkowy skrining selektywny
- Jankowski A. Kompendium pediatrii praktycznej, Cornetis, Wrocław 2010, ISBN 978-83-61415-06-0
- Milanowski A. (red.), Pediatria, Urban & Partner, Wrocław 2009, ISBN 978-83-7609-098-6
- Kawalec W., Kubicka K. Pediatria, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2006, ISBN 83-200-3253-9
Treści w naszych serwisach służą celom informacyjno-edukacyjnym i nie zastępują konsultacji lekarskiej. Przed podjęciem decyzji zdrowotnych skonsultuj się ze specjalistą.
