Samobójstwa wśród dzieci i młodzieży. Jakie są znaki ostrzegawcze?
Dane z raportów policyjnych wskazują, że liczba samobójstw rośnie z roku na rok. W 2020 roku życie odebrało sobie 12 013 osób. Zjawisko samobójstw dotyczy nawet grupy wiekowej 7-12 lat. Co się dzieje u dzieci i młodzieży, że decydują się na odebranie sobie życia? Na co zwracać szczególną uwagę, kogo powiadomić, gdzie szukać pomocy i wsparcia?
1. Rośnie liczba samobójstw
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) wskazuje, że większość samobójstw popełnianych przez młode osoby wykonywana jest w stanie depresyjnym, a jego objawy można rozpoznać i podjąć działania mające na celu pomoc.
Zaburzenia depresyjne zarówno u dorosłych jak i u dzieci i młodzieży objawiają się głównie:
- obniżeniem nastroju, smutkiem, przygnębieniem,
- niską samooceną, małą wiarą w swoje możliwości,
- poczuciem winy,
- pesymizmem i widzeniem przyszłości w czarnych barwach,
- u części pacjentów myślami rezygnacyjnymi i samobójczymi,
- niezdolnością do przeżywania przyjemności (anhedonia),
- spowolnieniem psychoruchowym,
- zaburzeniem rytmu dobowego (bezsenność lub nadmierna senność),
- zmniejszeniem apetytu.
Do depresji z jaką mogą zmagać się dzieci i młodzi dorośli dodajmy jeszcze ich codzienność, czyli wiele dynamicznie przebiegającymi zmian:
- hormonalnych,
- funkcji poznawczych,
- zmiennych kontaktów społecznych,
- nowych ról społecznych, a często także
- zwiększeniem samodzielności.
Zmiany te, wymagają od dziecka uruchomienia wszystkich zasobów i zdolności adaptacyjnych, mogą wywoływać obawy i wahania emocji i nastrojów. Doświadczane w tym okresie trudności i porażki przyczyniają się niekiedy do wytworzenia się zniekształconego, zaburzonego obrazu własnej osoby: "Jestem głupszy od innych", "Do niczego się nie nadaję", "Jestem brzydka, gruba - nikt mnie nie lubi".
Rolą rodzica, opiekuna dziecka jest jego obserwacja, wparcie, towarzyszenie wszelkim wyzwaniom dnia codziennego. Uczestnicząc w życiu dziecka nie będziemy w stanie pominąć żadnego sygnału, nawet tego który może być alarmem.
2. Przewlekły stres jednym z czynników
Według danych WHO 90proc. samobójstw dokonują osoby w nastroju lub stanie depresyjnym.
Może to być depresja intoksykacyjna wywołana środkami psychoaktywnymi (alkohol, narkotyki, leki), depresja w przebiegu choroby afektywnej lub reakcja depresyjna spowodowana traumatycznymi wydarzeniami i doświadczeniami lub przewlekłym stresem.
3. Na co zwracać uwagę?
Samobójstwa mało, kiedy występują nagle, tylko są rezultatem dłuższego procesu. Im dłuższy czas działania czynników ryzyka, tym większe jest zagrożenie samobójstwem. Młody człowiek w trudnych, kryzysowych sytuacjach doświadcza silnych emocji – złości, smutku, wstydu – które, przekraczają jego zasoby i po pewnym czasie doprowadzają do stanu przeciążenia emocjonalnego (dekompensacji) i rozwoju zaburzeń psychicznych.
Mniej niż bezpośrednie myśli o śmierci pojawiają się myśli rezygnacyjne, czyli rozważania na temat bezsensu życia, wyobrażanie sobie śmierci na skutek nieuleczalnej choroby lub wypadku.
Częściej to właśnie myśli rezygnacyjne są bezpośrednio manifestowane otoczeniu, nie można ich bagatelizować i unieważniać mówiąc – nic się nie dzieje.
Dorastanie w dobie social mediów, wymagającego ideału piękna, hejtu w szkole i w internecie to trudne środowisko dla młodzieży. Socjolodzy po wieloletnich badaniach doszli do wniosku, że winę za rosnącą ciągle liczbę samobójstw w środowiskach młodzieżowych ponoszą wartości współczesnego świata takie jak:
- zwiększające się tempo życia,
- presja mediów społecznościowych,
- nacisk wywierany na młodzież,
- rosnące oczekiwania wobec młodych ludzi,
- przymus szybkiego podejmowania decyzji,
- gwałtowne zmiany w życiu.
Samobójstwo staje się jednym ze sposobów rozwiązywania problemów dzieci i młodzieży. Zacznijmy od rozmowy, obecności, by wspierać młodzież w osiąganiu dojrzałości emocjonalnej i doświadczaniu świata. Pamiętajmy o psychoedukacji i roli psychologa w dorastaniu dzieci i młodzieży. Każdy problem dziecka i młodzieży zasługuje na uwagę.
Jeśli szukasz pomocy, znajdziesz ją TUTAJ.
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.