Adaptogeny - czym są i jak je stosować?
Adaptogeny to substancje, których zadaniem jest przywrócenie organizmowi równowagi fizycznej i psychicznej. W obecnych czasach, kiedy stres nie opuszcza nas praktycznie ani na krok, a codzienne obowiązki wywierają ogromną presję, nasze samopoczucie może być pogorszone. Adaptogeny wydają się być rozwiązaniem na tego typu problemu. Jak działają i jak je prawidłowo stosować?
1. Czym są adaptogeny?
Adaptogeny to grupa substancji aktywnych, obecnych w niektórych roślinach. Wspomagają one organizm w dopasowywaniu się do niesprzyjających warunków zewnętrznych - między innymi budują odporność na stres. To składniki naturalnego pochodzenia, których nazwa pochodzi od właściwości adaptogennych, czyli zwiększających odporność na stres i utrzymujących równowagę w organizmie.
W naturalny, nieinwazyjny i bezpieczny sposób zmniejszają poczucie zmęczenia i chronią przed skutkami stresu - to ich najważniejsze zadanie. Co ciekawe, część adaptogenów posiada dwojakie właściwości. Z jednej strony pobudzają organizm do działania, z drugiej pomagają uspokoić nerwy i wyciszyć organizm, przywracając spokój ducha. Tak działa między innymi ashwagandha.
Adaptogeny nie posiadają właściwości leczniczych. Wspierają one jedynie organizm i pomagają zapobiegać skutkom stresu, zmęczenia czy oddziaływania negatywnych emocji. Niektóre z nich wykazują nawet podobne właściwości, co afrodyzjaki.
1.1. Najważniejsze właściwości adaptogenów
Adaptogeny wykazują właściwości antyoksydacyjne, anaboliczne oraz przeciwzapalne. Dzięki temu zyskują coraz większą popularność. Ponadto uważane są za substancje wysoce bezpieczne dla organizmu.
Adaptogeny przede wszystkim:
- stymulują układ odpornościowy
- utrzymują prawidłowy poziom cukru we krwi
- wspierają metabolizm
- chronią wątrobę
- wspomagają myślenie i percepcję
- chronią przed chorobami układu sercowo-naczyniowego
- działają antyoksydacyjnie
- posiadają właściwości antystresowe
- eliminują skutki stresu
Regularne stosowanie adaptogenów pozwala na przywrócenie pełnej równowagi fizycznej oraz psychicznej, a także na zachowanie pełnego zdrowia przez wiele lat.
2. Najpopularniejsze adaptogeny
W dzisiejszych czasach adaptogeny można dostać niemal wszędzie i w każdej postaci - tabletek, kropli, nalewek oraz proszków do rozpuszczania.
Największą popularnością cieszą się krople oraz płyny z adaptogenami - mają one największą wchłanialność i zawierają najmniej substancji dodatkowych (konserwantów, barwników, stabilizatorów). Osoby, które chcą rozpocząć swoją przygodę z adaptogenami, często sięają po produkty zamknięte w buteleczkach z wygodną pipetą, która ułatwia spożycie odpowiedniej ilości w ciągu dnia.
Ziołowe mieszanki adaptogenne zapewniają doskonałe samopoczucie, ale każda z tych substancji działa nieco inaczej. Wyróżnia się kilka najpopularniejszych adaptogenów - są one najczęściej kupowane w aptekach, zielarniach i sklepach ze zdrową żywnością.
2.1. Ashwagandha
Ashwagandha to jeden z najpopularniejszych i najczęściej stosowanych adaptogenów. Znana jest od wieków w medycynie wschodniej. Posiada szereg właściwości, które pozwalają cieszyć się energią do działania i zapomnieć o zmęczeniu. Ashwagandha, a właściwie witania ospała (withania somnifera), działa przde wszystkim uspokajająco i przeciwskurczowo. Wspiera także cały układ hormonalny, regulując pracę gruczołów dokrewnych.
Szczególnie korzystna jest dla osób zmagających się z chorobami tarczycy, a także dla kobiet wchodzących w okres menopauzalny. Ze względu na swoje holistyczne właściwości pomaga wspierać cały organizm w walce ze skutkami stresu. Zwiększa wytrzymałość na czynniki stresogenne i pozwala na zachowanie biologicznej równowagi.
Ashwagandha jest pomocna także w przypadku:
- wspomagającego leczenia depresji
- bezsenności
- neurastenii
- walki ze stanami lękowymi
- zaburzeń hormonalnych związanych z intenstwną aktywnością fizyczną
Witania ospała wykazuje także właściwości, któe mogą pomóc w profilaktyce osteoporozy, chorób metabolicznych oraz otępiennych.
2.2. Żeń-szeń
Żeń-szeń to kolejny składnik znany medycynie wchodniej i ajurwedyjskiej od wielu lat. Stosuje się go głównie do produkcji suplementów, czasem można go spotkać jako dodatek do herbat ziołowych.
Głównym zadaniem żeń-szenia jest poprawa pamięci i koncentracji. Ze względu na swoje oczyszczające właściwości opóźnia procesy starzenia organizmu oraz chroni przed wysokim poziomem cukru i cholesterolu.
Pomaga także likwidować zmęczenie i wspiera funkcje poznawcze. Z tego powodu często sięgają po niego osoby starsze. Żeń-szenia powinny jednak unikać osoby z nadciśnieniem tętniczym.
Stosowany jest także powszechnie jako środek pobudzający. Niektóre badania wskazują nawet, że żeń-szeń syberyjski może pomóc w profilaktyce nowotworów.
2.3. Lukrecja
Lukrecja jest znanym składnikiem roślinnym, który jest pomocny przy wielu dolegliwościach. Jednak to jej korzeń ma bardzo silne właściwości adaptogenne i wieki temu stosowany był w starożytnej medycynie egipskiej i rzymskiej.
Korzeń lukrecji działa przede wszystkim:
- moczopędnie
- przeciwalergicznie
- antyoksydacyjnie
- łagodząco
- przeciwbakteryjnie
- przeciwłojotokowo
- przeciwzapalnie
- przeciwwirusowo
- przeciwobrzękowo
Dodatkowo pomaga redukować obrzęki oraz może działać wykrztuśnie w przypadku uporczywego kaszlu.
2.4. Różeniec górski
Roślina ta znana jest ze swoich właściwości uspokajających. Często wykorzystywana jest do produkcji kropel nasercowych. Jednocześnie jest adaptogenem, który świetnie wspiera organizm z walce z psychicznym i fizycznym zmęczeniem.
Doskonale radzi sobie także z migreną i wspiera układ nerwowy. Pobudza do działania, poprawia refleks oraz zwiększa ogólną wydolność umysłową.
Dodatkowo może pomóc w walce z depresją i przewlekłym stresem. Wspiera także organizm w walce z cukrzycą, chorobami układu pokarmowego i wątroby.
2.5. Wąkrotka azjatycka (gotu kola)
Gotu kola, czyki wąkrotka azjatycka, to kolejny adaptogen, który od wielu lat wykorzystywany jest w medycynie wschodniej. Wykazuje działanie podobne do ashwagandhy: działa przeciwlękowo i przeciwdepresyjnie, wspiera też pamięć i koncentrację.
Dodatkowo wspomaga walkę z procesami starzenia, zwiększa elastyczność skóry i przyspiesza procesy regeneracyjne. Z tego powodu często wykorzystywana jest jako składnik kremów do twarz.
Wąkrotka wzmacnia także naczynia krwionośne i chroni przed chorobami układu krążenia, a także żylakami czy pękającymi naczynkami na skórze.
3. Dla kogo są adaptogeny?
Adaptogeny uważane są za świetny i naturalny sposób na zachowanie pełni zdrowia fizycznego i psychicznego. Preparaty na bazie adaptogenów będą doskonale działać u osób, które żyją w ciągłym biegu, borykają się z chronicznym zmęczeniem, stresem i wypaleniem psychicznym.
To także doskonały sposób na profilaktykę wielu schorzeń i zachowanie energii do działania od rana do wieczora. Są dodatkowo świetną alteratywą dla środków pobudzających, takich jak kawa, napoje energetyczne, etc. W przeciwieństwie do nich, adaptogeny nie powodują szybkiego, krótkotrwałego pobudzenia, ale pozwalają długofalowo walczyć ze zmęczeniem. Dodatkowo nie uzależniają i są bezpieczne niemal dla wszystkich.
4. Kiedy nie stosować adaptogenów?
Adaptogeny, choć wyjątkowo bezpieczne, są substancjami leczniczymi i mogą wywoływać pewne skutki uboczne u niektórych grup. Z tego powodu ich stosowanie nie jest zalecane bez uprzedniej konsultacji z lekarzem.
Przeciwwskazania mogą być różne w zależności od rodzaju adaptogenu. W niektórych przypadkach nie powinny ich stosować osoby z nadciśnieniem tętniczym lub cukrzycą. Większości adaptogenów powinny unikać kobiety w ciąży i karmiące piersią, ponieważ nie zbadano jeszcze wystarczająco ich wpływu na zdrowie dziecka.
Niektóre adaptogeny mogą wchodzić w niepożądane reakcje z innymi lekami, szczególnie preparatami hormonalnymi i przeciwdepresyjnymi, dlatego należy zawsze konsultować z lekarzem chęć sięgnięcia po tego typu środki.
Treści w naszych serwisach służą celom informacyjno-edukacyjnym i nie zastępują konsultacji lekarskiej. Przed podjęciem decyzji zdrowotnych skonsultuj się ze specjalistą.
