Amantadyna – wskazania, przeciwwskazania, środki ostrożności
Amantadyna organiczny związek chemiczny, który znajduje zastosowanie w leczeniu choroby Parkinsona, wykazuje również działanie wirusostatyczne. Jak działa? Czy istnieją przeciwwskazania do jej zażywania? Co warto wiedzieć?
1. Co to jest amantadyna?
Amantadyna to organiczny związek chemiczny z grupy amin. pochodna adamantanu. Została wprowadzona do lecznictwa jako lek przeciwwirusowy. Wskazaniem do jej stosowania była profilaktyka oraz leczenie infekcji wywołanych wirusem grypy typu A. Obecnie stosuje się ją w leczeniu choroby Parkinsona.
2. Amantadyna w leczeniu grypy
Amantadynę pierwotnie stosowano jako lek przeciwwirusowy w leczeniu i profilaktyce grypy typu A u dorosłych. Nie jest aktywna wobec innych typów wirusa grypy.
Substancja działa przez hamowanie uwalniania materiału genetycznego wirusa z nukleokapsydu do komórki i dalsze etapy jego replikacji. Oznacza to, że patogeny nie mogą namnażać się w organizmie gospodarza.
Ponieważ możliwe jest występowanie oporności szczepów wirusa grypy typu A na amantadynę, obecnie odchodzi się od jej stosowania w terapii infekcji. Zastąpiła ją rymantadyna.
3. Amantadyna w terapii choroby Parkinsona
Z uwagi na nasilanie przewodnictwa dopaminergicznego amantadyny używa się również w leczeniu choroby Parkinsona. Jej skuteczność w terapii tej jednostki chorobowej została odkryta przypadkowo w 1968 roku.
Choroba Parkinsona wiąże się ze spadkiem stężenia dopaminy w istocie czarnej mózgu, co skutkuje zaburzeniami motorycznymi, takimi jak spowolnienie ruchów, drżenia czy sztywność ciała. Obecność amantadyny ułatwia uwalnianie dopaminy, zmniejsza objawy jej niedoboru w chorobie Parkinsona, takich jak sztywność, drżenie, hipokinezja, akinezja.
Amantadyna nie tylko stymuluje uwalnianie dopaminy z zakończeń presynaptycznych, ale i hamuje jej wychwyt zwrotny oraz pobudza receptory dopaminergiczne. Wprowadzenie amantadyny pozwala zmniejszyć dawki lewodopy, uważanej za podstawowy i najważniejszy leki stosowany w terapii Parkinsona.
To prowadzi do zmniejszenia działań niepożądanych. Działanie substancji jest słabsze od lewodopy: zmniejsza hipokinezję, ale słabiej wpływa na zwiększone napięcie mięśni i drżenie.
Amantadynę o przedłużonym uwalnianiu stosuje się w leczeniu dyskinez, które są efektem ubocznym lewodopy. Substancja dobrze wchłania się z przewodu pokarmowego, wydalana jest w formie niezmienionej przez nerki z moczem.
W skojarzeniu z lewodopą następuje wzajemne nasilenie działania obu leków, mogą wystąpić reakcje psychotyczne. Amantadyna może być stosowana długotrwale w leczeniu objawów choroby Parkinsona, a także w zespołach parkinsonowskich, z którymi wiążą się takie objawy jak sztywność i drżenie oraz w celu znoszenia pozapiramidowych działań niepożądanych neuroleptyków.
4. Przeciwwskazania i środki ostrożności
Przeciwwskazaniem do stosowania amantadyny stanowi nadwrażliwość na którykolwiek składnik preparatu, ale również:
- bradykardia,
- padaczka,
- ciężka zastoinowa niewydolność serca,
- kardiomiopatia,
- zapalenie mięśnia sercowego,
- blok AV II–IV stopnia,
- ciężkie komorowe zaburzenia rytmu serca w wywiadzie,
- stosowanie leków wydłużających odstęp QT,
- hipokaliemia,
- hipomagnezemia,
- ciąża,
- okres karmienia piersią.
Należy zachować szczególną ostrożność przy podawaniu tego leku pacjentom z miażdżycą naczyń mózgowych. Ostrożność powinny zachować osoby cierpiące na jaskrę, rozrost prostaty i egzogenne psychozy.
Stosując amantadynę należy zachować ostrożność przy przyjmowaniu leków:
- przeciwhistaminowych,
- przeciwdepresyjnych,
- antycholinergicznych,
- przeciwdyskinetycznych,
- pochodnych fenotiazyny.
5. Działania niepożądane
Amantadyna, jak każda substancja, może wywołać działania niepożądane. Należy liczyć się z takimi skutkami ubocznymi jak:
- zawroty głowy,
- bezsenność,
- omamy i halucynacje,
- drgawki,
- obrzęki,
- zaparcia,
- suchość w jamie ustnej,
- pobudzenie psychomotoryczne,
- kłopoty z koncentracją,
- problemy z autokontrolą,
- niskie ciśnienie krwi,
- zespół Stevensa-Johnsona.
W przypadku wystąpienia kołatania serca, zawrotów głowy lub omdlenia należy przerwać podawanie leku.
6. Preparaty z amantadyną
Amantadyna występuje w postaci chlorowodorku (Viregyt K) lub siarczanu (Amantix). Leki są wydawane na receptę. Amantix to tabletki powlekane (100 mg). Opakowanie leku zawiera 30 i 100 sztuk. Lek jest pełnopłatny. Jego cena wynosi około 21 zł za mniejsze opakowanie i około 60 za opakowanie większe.
Viregyt-K to kapsułki (100 mg) dostępne w opakowaniu zawierającym 50 sztuk. To lek refundowany. Pacjent płaci za niego około 6 zł. Osoby po 75. roku życia są uprawnione do bezpłatnego wydania leku.
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.