Amantadyna – wskazania, przeciwwskazania, środki ostrożności

Amantadyna to organiczny związek chemiczny z grupy amin. pochodna adamantanu. Została wprowadzona do lecznictwa jako lek przeciwwirusowy. Wskazaniem do jej stosowania była profilaktyka oraz leczenie infekcji wywołanych wirusem grypy typu A. Obecnie stosuje się ją w leczeniu choroby Parkinsona.

Amantadynę pierwotnie stosowano jako lek przeciwwirusowy w leczeniu i profilaktyce grypy typu A u dorosłych. Nie jest aktywna wobec innych typów wirusa grypy.

Substancja działa przez hamowanie uwalniania materiału genetycznego wirusa z nukleokapsydu do komórki i dalsze etapy jego replikacji. Oznacza to, że patogeny nie mogą namnażać się w organizmie gospodarza.

Ponieważ możliwe jest występowanie oporności szczepów wirusa grypy typu A na amantadynę, obecnie odchodzi się od jej stosowania w terapii infekcji. Zastąpiła ją rymantadyna.

Z uwagi na nasilanie przewodnictwa dopaminergicznego amantadyny używa się również w leczeniu choroby Parkinsona. Jej skuteczność w terapii tej jednostki chorobowej została odkryta przypadkowo w 1968 roku.

Choroba Parkinsona wiąże się ze spadkiem stężenia dopaminy w istocie czarnej mózgu, co skutkuje zaburzeniami motorycznymi, takimi jak spowolnienie ruchów, drżenia czy sztywność ciała. Obecność amantadyny ułatwia uwalnianie dopaminy, zmniejsza objawy jej niedoboru w chorobie Parkinsona, takich jak sztywność, drżenie, hipokinezja, akinezja.

Amantadyna nie tylko stymuluje uwalnianie dopaminy z zakończeń presynaptycznych, ale i hamuje jej wychwyt zwrotny oraz pobudza receptory dopaminergiczne. Wprowadzenie amantadyny pozwala zmniejszyć dawki lewodopy, uważanej za podstawowy i najważniejszy leki stosowany w terapii Parkinsona.

To prowadzi do zmniejszenia działań niepożądanych. Działanie substancji jest słabsze od lewodopy: zmniejsza hipokinezję, ale słabiej wpływa na zwiększone napięcie mięśni i drżenie.

Amantadynę o przedłużonym uwalnianiu stosuje się w leczeniu dyskinez, które są efektem ubocznym lewodopy. Substancja dobrze wchłania się z przewodu pokarmowego, wydalana jest w formie niezmienionej przez nerki z moczem.

W skojarzeniu z lewodopą następuje wzajemne nasilenie działania obu leków, mogą wystąpić reakcje psychotyczne. Amantadyna może być stosowana długotrwale w leczeniu objawów choroby Parkinsona, a także w zespołach parkinsonowskich, z którymi wiążą się takie objawy jak sztywność i drżenie oraz w celu znoszenia pozapiramidowych działań niepożądanych neuroleptyków.

Przeciwwskazaniem do stosowania amantadyny stanowi nadwrażliwość na którykolwiek składnik preparatu, ale również:

• bradykardia,
• padaczka,
• ciężka zastoinowa niewydolność serca,
• kardiomiopatia,
• zapalenie mięśnia sercowego,
• blok AV II–IV stopnia,
• ciężkie komorowe zaburzenia rytmu serca w wywiadzie,
• stosowanie leków wydłużających odstęp QT,
• hipokaliemia,
• hipomagnezemia,
• ciąża,
• okres karmienia piersią.

Należy zachować szczególną ostrożność przy podawaniu tego leku pacjentom z miażdżycą naczyń mózgowych. Ostrożność powinny zachować osoby cierpiące na jaskrę, rozrost prostaty i egzogenne psychozy.

Stosując amantadynę należy zachować ostrożność przy przyjmowaniu leków:

• przeciwhistaminowych,
• przeciwdepresyjnych,
• antycholinergicznych,
• przeciwdyskinetycznych,
• pochodnych fenotiazyny.

Amantadyna, jak każda substancja, może wywołać działania niepożądane. Należy liczyć się z takimi skutkami ubocznymi jak:

• zawroty głowy,
• bezsenność,
• omamy i halucynacje,
• drgawki,
• obrzęki,
• zaparcia,
• suchość w jamie ustnej,
• pobudzenie psychomotoryczne,
• kłopoty z koncentracją,
• problemy z autokontrolą,
• niskie ciśnienie krwi,
• zespół Stevensa-Johnsona.

W przypadku wystąpienia kołatania serca, zawrotów głowy lub omdlenia należy przerwać podawanie leku.

Amantadyna występuje w postaci chlorowodorku (Viregyt K) lub siarczanu (Amantix). Leki są wydawane na receptę. Amantix to tabletki powlekane (100 mg). Opakowanie leku zawiera 30 i 100 sztuk. Lek jest pełnopłatny. Jego cena wynosi około 21 zł za mniejsze opakowanie i około 60 za opakowanie większe.

Viregyt-K to kapsułki (100 mg) dostępne w opakowaniu zawierającym 50 sztuk. To lek refundowany. Pacjent płaci za niego około 6 zł. Osoby po 75. roku życia są uprawnione do bezpłatnego wydania leku.