Trwa ładowanie...

Badanie piersi - kliniczne, obrazowe, genetyczne, markery nowotworowe, cytologiczne

Avatar placeholder
08.04.2021 15:48
Regularnie wykonywane badanie piersi pozwala na wczesne wykrycie raka piersi
Regularnie wykonywane badanie piersi pozwala na wczesne wykrycie raka piersi (Zdjęcie badania mammograficznego / Shutterstock)

Badanie piersi umożliwia zarówno wczesne zdiagnozowanie raka piersi, szybkie wdrożenie leczenia, jak i podjęcie odpowiedniej profilaktyki. Rak piersi jest – według badań – najczęstszym nowotworem złośliwym diagnozowanym u kobiet. Każdego roku odnotowuje się kilkanaście tysięcy przypadków nowych zachorowań i około 5 tysięcy zgonów z jego powodu. Właściwe i możliwie wczesne wykrywanie raka piersi daje szanse na zupełne wyleczenie. Wyróżnia się trzy typy badań w diagnostyce raka piersi – kliniczne, obrazowe oraz mikroskopowe.

spis treści

1. Badanie piersi - kliniczne

Najprostszym i najbardziej podstawowym jest badanie kliniczne obejmujące wywiad, czyli badanie podmiotowe oraz badanie przedmiotowe, tj. obserwację i palpacyjne badanie piersi. Czynności te są wykonywane rutynowo podczas każdej konsultacji ginekologicznej, natomiast ocena wizualna i dotykowa powinna być również przedmiotem comiesięcznej samokontroli piersi u każdej kobiety, która ukończyła 25 rok życia.

W wywiadzie, pacjentka powinna udzielić lekarzowi szczegółowych informacji na temat daty pierwszej i ostatniej miesiączki, liczby porodów oraz wieku, w którym miał miejsce pierwszy. Należy również zgłosić stosowanie środków hormonalnych, przebyte choroby piersi i innych narządów, a w szczególności powiadomić o ewentualnych zachorowaniach na nowotwory w rodzinie.

Zobacz film: "Czy rak boi się noża?"

Obserwacja piersi powinna koncentrować się na ocenie symetrii obu piersi, odkształceń na ich powierzchni oraz wykluczeniu wycieków z brodawek, a także ocenie spostrzeżeń zwłaszcza co do ich nienaturalnego kształtu lub ich wklęsłości. Każda z zauważonych nieprawidłowości wymaga konsultacji ze specjalistą. Palpacyjne badanie piersi polega na poszukiwaniu wyczuwalnych dłonią zmian w obrębie piersi i węzłów chłonnych. Wykonuje się je po ustąpieniu miesiączki. Rezultat badań klinicznych warunkuje dalsze postępowanie diagnostyczne.

2. Badanie piersi - obrazowe

Drugim typem badania piersi jest diagnostyka obrazowa. Pierwsze miejsce w tej grupie zajmuje mammografia. Jest to metoda stosunkowo czuła i dająca skuteczne rozpoznanie zmian patologicznych piersi. Pozwala ocenić stopień zagrożenia nowotworem. Mammografia jest rutynowym badaniem piersi u każdej kobiety, która ukończyła 40 rok życia i powinna być powtarzana co 2 lata lub corocznie, jeżeli lekarz ocenił prawdopodobiństwo zachorowania jako wyższe od zwyczajnego.

Kolejnym z obrazowych badań piersi jest ultrasonografia, która jest wprawdzie mniej czuła niż mammografia, ale znajduje optymalne zastosowanie u kobiet młodych, których struktura tkanek gruczołu jest gęstsza. Badanie to zaleca się również kobietom w ciąży i dziewczętom ze względu na całkowitą nieszkodliwość. Badanie to daje natychmiastowy obraz i skraca czas diagnozy obecności zmian nowotworowych.

Inne badania, jak galaktografia czy tomografia komputerowa, mają w diagnostyce nowotworów piersi znaczenie mniejsze, ale umożliwiają np. rozpoznanie brodawczaka – nowotworu przewodów mlecznych, występującego pod postacią pojedynczych zmian narastających do wnętrza przewodu. Specjaliści zalecają przeprowadzanie tych badań uzupełniająco. Obrazowe badania piersi stosowane są, poza rutynowym harmonogramem, w przypadku dostrzeżenia zmian w badaniu podstawowym.

3. Badanie piersi - mikroskopowe

W przypadku, gdy badanie piersi kliniczne lub obrazkowe wykryje obecność niepokojącej zmiany mogącej potencjalnie być nowotworem piersi bądź wymaga tego rezultat wywiadu, konieczne jest przeprowadzenie badania mikroskopowego.

4. Badanie piersi - genetyczne

Ważnym badaniem piersi jest diagnostyka mutacji genu BRCA 1 lub BRCA 2. Zalecane jest kobietom, w których rodzinie miały miejsce zachorowania na nowotwory złośliwe piersi, jajnika lub prostaty. Dziedziczenie mutacji prowadzi do zwiększenia ryzyka zachorowania na raka piersi nawet do poziomu 60 %.

5. Badanie piersi - markery nowotworowe

Przyszłością diagnostyki raka jest wykrywanie obecności markerów nowotworowych – swoistych substancji wydzielanych przez komórki rakowe. W wykrywaniu nowotworu piersi zastosowanie znajduje ocena występowania markera CA 15-3 oraz CA 125. Metoda ta jednak pozostaje nadal w fazie rozwojowej i stosowana jest raczej pomocniczo.

6. Badanie piersi - cytologiczne

Kolejnym z nich jest badanie cytologiczne. Polega na ocenie pobranych komórek guza w drodze biopsji cienkoigłowej. Jednak ze względu na małą reprezentatywność pobranego materiału, trafność diagnozy raka jest ograniczona.

7. Badanie piersi - histopatologiczne

Całkowitą pewność co do charakteru zaobserwowanej zmiany dostarcza natomiast histopatologiczne badanie piersi. Przeprowadza się je na podstawie wycinka guza uzyskanego w drodze biopsji gruboigłowej lub zabiegu chirurgicznego. Diagnoza obejmuje ocenę złośliwości wykrytej zmiany i tym samym przesądza o tym, czy nowotwór jest rakiem.

Obecny stan medycyny pozwala na wszechstronną i szybką ocenę nie tylko samego nowotworu, ale i predyspozycji do jego powstania i tym samym ryzyka zachorowania. Kluczem do skuteczności wszystkich wspomnianych metod badawczych jest jednak systematyczna kontrola specjalistyczna oraz sumienne stosowanie się do zaleceń lekarza, przy zachowaniu świadomości istniejącego zagrożenia zachorowania na choroby nowotworowe.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze