Badanie urodynamiczne z pomiarem przepływu moczu - charakterystyka, wskazania, przebieg
Badanie urodynamiczne z pomiarem przepływu moczu ma na celu sprawdzenie, jak skutecznie pęcherz moczowy gromadzi mocz i się go pozbywa. Dzięki temu badaniu możliwe jest znalezienie przyczyny problemów z pęcherzem, na przykład nietrzymania moczu. Nietrzymanie moczu ma miejsce, gdy mocz mimowolnie wycieka z pęcherza. Jeżeli zdarza się to podczas kichania, kasłania, śmiania się lub wysiłku fizycznego, jest to tak zwane wysiłkowe nietrzymanie moczu. Z kolei jeśli potrzeba oddania moczu jest nagła i bardzo silna, ale dana osoba nie jest w stanie dostać się na czas do toalety, mówimy o nietrzymaniu moczu z powodu parcia naglącego. U niektórych osób występują obydwa rodzaje tej dolegliwości.
1. Charakterystyka badania urodynamicznego
Badanie urodynamiczne pozwala zweryfikować, w jaki sposób nasz pęcherz moczowy gromadzi mocz i w jaki sposób się go pozbywa. Za pomocą badania urodynamicznego można określić rodzaj zaburzenia, które prowadzi do nieprawidłowego funkcjonowania pęcherza moczowego oraz cewki moczowej. Wskazaniem do wykonania badania są: łagodne rozrosty prostaty, problemy z nietrzymaniem moczu, wysiłkowe nietrzymanie moczu, zaleganie moczu po mikcji, częstomocz, problemy z zatrzymaniem moczu. Badanie urodynamiczne wykonywane jest z użyciem fotela urologiczno-ginekologicznego. Początkiem badania urodynamicznego jest pomiar przepływu moczu. Pacjent, który poddał się badaniu, oddaje mocz do specjalnego naczynia. W trakcie badania specjalista musi zweryfikować czas oddawania moczu. Ocenie poddawane zostaje również zaleganie moczu po mikcji.
2. Badanie urodynamiczne z pomiarem przepływu moczu (uroflowmetria)
Badanie urodynamiczne z pomiarem przepływu moczu (inaczej uroflowmetria) to badanie diagnostyczne w zaburzeniach oddawania moczu. Można dzięki niemu ocenić funkcjonowanie mięśni odpowiedzialnych za oddawanie moczu. Do mięśni tych należą: zwieracz cewki moczowej, szyjka pęcherza oraz mięsień wypieracz pęcherza. Oprócz tego, badanie pozwala zmierzyć pojemność pęcherza moczowego, a także czas odczuwania jego pełności. Badanie moczu tego typu wykonuje się w przypadku pojawienia się takich objawów, jak częstomocz, parcia naglące, zatrzymanie oddawania moczu, osłabienie jego strumienia, przerywane oddawanie, zaleganie lub nietrzymanie moczu. Wskazaniem do badania są również uchyłki pęcherza moczowego.
Badanie przeprowadza się przy użyciu elektromiografu, który rejestruje czynność elektryczną mięśni oraz manometru, mierzącego ciśnienie w pęcherzu moczowym. Nieodłącznym elementem badania jest pomiar strumienia moczu w jednostce czasu, a także sprawdzenie ilości moczu zalegającego (pozostającego w pęcherzu po oddaniu).
3. Przebieg badania urodynamicznego z pomiarem przepływu moczu
Badanie urodynamiczne z pomiarem przepływu moczu przeprowadza się zwykle wtedy, gdy lekarz nie jest w stanie ustalić przyczyny problemów z pęcherzem. Test pozwala zmierzyć, jak długo trwa opróżnianie pęcherza, czy przepływ moczu jest równomierny, czy też przerywany. Ponadto badanie urodynamiczne pomaga ocenić, w jakim stopniu pęcherz napina się, by doszło do wycieku moczu, a także jakie napięcie występuje w pęcherzu i cewce moczowej.
Przed badaniem pacjent może zostać poproszony o prowadzenie dziennika, w którym przez trzy dni przed wizytą u lekarza będzie notował ilość przyjmowanych płynów oraz ilość wydalanego moczu. Tego typu notatki są pomocne w postawieniu diagnozy. Osoby, które przyjmują leki z powodu swojego problemu z pęcherzem są zwykle proszone o odstawienie ich przed badaniem urodynamicznym.
Badanie urodynamiczne zazwyczaj przeprowadzane jest rano. W przeddzień badania wieczorem powinno się zastosować środki przeczyszczające lub poddać się lewatywie. Przed badaniem można jeść i pić wszystko tak jak zwykle. Lekarz może jednak zalecić przyjście na wizytę z pełnym pęcherzem. Przed przystąpieniem do badania należy wykonać również badanie ogólne moczu, posiew moczu, badanie funkcji nerek, pomiar stężenia kreatyniny w surowicy, a także badanie USG jamy brzusznej. Dodatkowe badanie moczu na obecność infekcji pozwala wykluczyć lub potwierdzić przebiegającą infekcję. Infekcja układu moczowego jest przeciwwskazaniem do wykonania badania urodynamicznego z pomiarem przepływu moczu. W niektórych przypadkach należy również zbadać pacjenta pod kątem trwałych zmian układu moczowego (urografia, cystoureterografia mikcyjna).
Badany musi zdjąć ubrania od pasa w dół i położyć się fotelu urologiczno-ginekologicznym. Pielęgniarka umieszcza jedną lub dwie rurki (cewniki) w pęcherzu poprzez cewkę moczową. Cewnik umieszcza się również w odbycie – można poczuć dyskomfort, ale nie jest to zwykle bolesne. Niekiedy pielęgniarka aplikuje miejscowy żel znieczulający na skórę wokół wejścia do cewki moczowej przed umieszczeniem cewnika. Na jednym końcu cewnika znajduje się sensor, który dokonuje pomiaru ciśnienia wewnątrz napełniającego się pęcherza. Z kolei cewnik w odbycie mierzy ciśnienie w brzuchu. Za ich pomocą rejestruje się zmianę ciśnienia w pęcherzu moczowym i jamie brzusznej. Oprócz tego, do odbytu osoby badanej wprowadza się elektrodę gąbkową, dzięki której wykonuje się badanie elektromiograficzne mięśni zwieraczy cewki moczowej.
Po napełnieniu pęcherza badany jest poproszony o podniesienie się i kaszlnięcie. Następnie ma opróżnić pęcherz do specjalnej umywalki, która mierzy przepływ moczu. Po badaniu pielęgniarka wyjmuje cewniki. Czasami podczas badania urodynamicznego wykonuje się prześwietlenie pęcherza. Po badaniu należy wypijać 6-8 szklanek wody lub innych przejrzystych płynów przez dwa dni, by zmniejszyć ryzyko infekcji.
4. Ryzyko związane z badaniem urodynamicznym
Badanie urodynamiczne jest standardowo wykonywane i w większości przypadków jest bezpieczne. Może jednak dojść do pewnych skutków ubocznych oraz komplikacji. Jeśli w trakcie badania wykonuje się zdjęcie rentgenowskie, badany ma kontakt z promieniowaniem. Poziom promieniowania jest stosunkowo niski, ale mimo to nie należy poddawać się badaniu urodynamicznemu, będąc w ciąży.
Skutki uboczne badania mają związek z umieszczeniem cewników, są jednak tylko tymczasowe. W miejscu nałożenia cewnika może pojawić się dyskomfort oraz lekkie szczypanie podczas oddawania moczu. W wyniku badania może dojść również do infekcji układu moczowego. Poważniejsze komplikacje to uszkodzenie cewki moczowej oraz perforacja pęcherza moczowego, jednak dochodzi do nich niezwykle rzadko.
Badanie urodynamiczne z pomiarem przepływu moczu nie jest badaniem przyjemnym, jednak ma ono duże znaczenie w diagnostyce zaburzeń mikcji. Badanie to jest stosunkowo bezpieczne, dzięki czemu może być przeprowadzane u kobiet w ciąży. Jedynym przeciwwskazaniem do jego przeprowadzenia są infekcje dróg moczowych.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.