Bezsenność u dzieci – przyczyny, leczenie, skutki

Bezsenność u dzieci charakteryzuje się trudnościami w zasypianiu lub utrzymaniu snu. Tego rodzaju problemy nie powinny być bagatelizowane, zwłaszcza jeśli utrzymują się długotrwale. Mogą bowiem upośledzać funkcjonowanie najmłodszych w ciągu dnia, zaburzać ich rozwój fizyczny i psychiczny. Jak rozpoznać i leczyć bezsenność u dzieci?

1. Co to jest bezsenność?

Bezsenność definiowana jest jako niedobór snu w stosunku do potrzeb pacjenta. Może ona wynikać z przedwczesnego wybudzania, z trudności z zasypianiem lub utrzymaniem snu. Problemy te mogą pojawiać się niezależnie od warunków do spania.

Istnieje kilka kryteriów podziału bezsenności. I tak, z uwagi na źródło jej pochodzenia wyróżnia się bezsenność pierwotną i wtórną. Z kolei ze względu na czas trwania objawów bezsenność dzieli się na krótkotrwałą, przewlekłą i przygodną.

Zobacz film: "Prawidłowy przyrost masy ciała w ciąży"

U dzieci najczęściej obserwuje się natomiast bezsenność behawioralną, która dodatkowo podzielona jest na dwa typy – bezsenność behawioralną z braku dyscypliny i bezsenność behawioralną warunkową.

2. Przyczyny bezsenności u dzieci

Bezsenność i problemy ze snem mogą mieć zróżnicowane przyczyny.

Przejściowe zaburzenia snu u dzieci mogą mieć związek:

• z czasowym zakłóceniem rytmu codziennych czynności,
• podróżowaniem,
• nieregularnymi porami zasypiania i budzenia,
• okresowymi dolegliwościami (np. bóle wzrostowe),
• trudnymi wydarzeniami,
• ze stresem.

Czasem problemy ze snem są też konsekwencją nieodpowiednich nawyków, jak:

• zbyt późne drzemki,
• nadmierna stymulacja (zbyt długie oglądanie telewizji, granie w gry),
• głód,
• przejadanie się przed snem, spożywanie dużej ilości słodyczy,
• hałas w pomieszczeniu,
• niezmieniona pieluszka (u najmłodszych dzieci).

Inne możliwe przyczyny bezsenności u dzieci:

• lęki wieku dziecięcego i koszmary senne,
• niektóre choroby somatyczne,
• przyjmowanie niektórych leków,
• nieodpowiednia temperatura pomieszczenia (zbyt ciepło/zimno),
• bezdech senny, dolegliwości ze strony układu oddechowego, niedrożność górnych dróg oddechowych,
• kolki, ząbkowanie, bóle brzuszka, zaparcia (u niemowląt),
• zaburzenia neurorozwojowe (neurologiczne zaburzenia snu u dzieci),
• przyjmowanie substancji psychoaktywnych (u nastolatków).

3. Problemy ze snem u dziecka – objawy

Bezsenność i zaburzenia snu u niemowląt i dzieci mogą objawiać się poprzez:

• stawianie oporu przed snem,
• częste wstawanie w nocy, problemy z ponownym zaśnięciem,
• trudności z obudzeniem się,
• lęk przed zasypianiem, lęk przed ciemnością,
• problemy z zasypianiem bez rodzica,
• bardzo wczesne wstawanie,
• wzmożoną drażliwość, płaczliwość, częste narzekanie i marudzenie w ciągu dnia,
• problemy ze skupieniem uwagi, pamięcią,
• gorsze funkcjonowanie społeczne,
• przemęczenie, nadmierną senność w ciągu dnia, częste ziewanie,
• spóźnienia, pogorszenie wyników w nauce,
• wahania nastroju.

4. Jak leczyć bezsenność u dzieci?

Leczenie bezsenności u dzieci uzależnione jest od przyczyny problemu, a o sposobie terapii decyduje lekarz.

W wielu przypadkach wystarcza wprowadzenie odpowiedniej rutyny przed snem, wprowadzenie wyciszających rytuałów, zadbanie o odpowiednie warunki snu.

Zaleca się ograniczenie spożywania tłustych, ciężkostrawnych i słodkich potraw przed snem, korzystania z urządzeń elektronicznych, czy oglądania telewizji. Ważna jest także odpowiednia temperatura i właściwe, subtelne oświetlenie w sypialni, wyeliminowanie drzemek w ciągu dnia, ograniczenie stresu oraz przestrzeganie regularnej pory zasypiania.

Czasem jednak leczenie bezsenności u dzieci wymaga także wdrożenia odpowiedniej strategii terapeutycznej, sprowadzającej się do farmakoterapii lub terapii poznawczo-behawioralnej.

5. Skutki bezsenności u dzieci

Zdrowy i odpowiednio długi sen jest niezbędny dla dobrego stanu zdrowia i samopoczucia, zwłaszcza w przypadku najmłodszych. Sen wpływa bowiem na koncentrację dziecka, jego uwagę, nastrój, zdolności poznawcze, a nawet prawidłowe funkcjonowanie odporności.

Zbyt krótki sen wpływa negatywnie nie tylko na samopoczucie dziecka w nocy, ale też na jego funkcjonowanie całodobowe. Zaburzenia snu u 3-latka i dzieci w innym wieku prowadzą do gorszego samopoczucia fizycznego oraz emocjonalnego.

Skutki bezsenności u dzieci to m.in.:

• obniżona koncentracja, problemy w skupieniu uwagi (co przekłada się często na gorsze wyniki w nauce),
• trudności z kontrolowaniem nastroju, nadpobudliwość i impulsywność,
• nadmierna senność i zmęczenie w ciągu dnia,
• problemy behawioralne,
• niski poziom energii, obniżona wydajność,
• mniejsza odporność, pogorszenie stanu zdrowia,
• większe ryzyko nadwagi i otyłości.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.