Charakterystyczne cechy raka piersi
Polska należy do krajów o średniej zachorowalności na raka piersi. Rak piersi w naszym kraju stanowi około 20% wszystkich zachorowań na nowotwory złośliwe. W ciągu ostatnich kilku lat zachorowalność wzrosła o około 4-5%. Rak piersi jest najczęściej występującym nowotworem złośliwym u kobiet w Polsce, u mężczyzn stanowi rzadkość. Rak piersi jest w Polsce przyczyną największej liczby zgonów wywołanych przez nowotwory złośliwe występujące u kobiet, przy czym od kilku ostatnich dekad obserwowany jest w naszym kraju trend wzrostowy w zakresie umieralności z powodu raka piersi.
Polska należy do krajów o średniej zachorowalności na raka piersi. Rak piersi w naszym kraju stanowi około 20% wszystkich zachorowań na nowotwory złośliwe. W ciągu ostatnich kilku lat zachorowalność wzrosła o około 4-5%. Rak piersi jest najczęściej występującym nowotworem złośliwym u kobiet w Polsce, u mężczyzn stanowi rzadkość. Rak piersi jest w Polsce przyczyną największej liczby zgonów wywołanych przez nowotwory złośliwe występujące u kobiet, przy czym od kilku ostatnich dekad obserwowany jest w naszym kraju trend wzrostowy w zakresie umieralności z powodu raka piersi.
1. Czynniki ryzyka wystąpienia raka sutka
- Rak piersi stwierdzony w wywiadzie;
- Obciążenia rodzinne;
- Czynniki dziedziczne - głównie efekty mutacji w genach BRCA1 i BRCA2;
- Wiek - istotny wzrost zachorowań występuje po 50 roku życia;
- Pierwsza miesiączka poniżej 12 roku życia;
- Menopauza powyżej 55 roku życia;
- Długotrwałe przyjmowanie tabletek antykoncepcyjnych;
- Długotrwałe stosowanie hormonalnej terapii zastępczej;
- Narażenie na promieniowanie jonizujące;
- Nadmierna podaż tłuszczu zwierzęcego w diecie;
- Regularne spożywanie alkoholu;
- Palenie tytoniu;
- Występowanie niektórych łagodnych zmian w piersiach.
2. Objawy raka piersi
- Guz - najczęstszy objaw;
- Wyciek z brodawki;
- Wciągnięcie brodawki;
- Owrzodzenie;
- Wciągnięcie skóry;
- Naciek skóry lub owrzodzenie;
- Guzki satelitarne - drobne guzki zlokalizowane w skórze, będące przerzutami raka piersi;
- Objaw „skórki pomarańczy”;
- Ból - objaw późnego raka piersi.
3. Diagnostyka zmian w gruczołach sutkowych
- Sonomammografia (badanie ultrasonograficzne sutków) - podstawową rolą tego badania jest określenie charakteru zmiany, czy są to zmiany lite czy torbiele, co daje odpowiedź na pytanie czy to zmiany złośliwe czy łagodne. Jest to metoda zalecana u młodych kobiet (do 35 roku życia), kobiet w ciąży oraz kobiet stosujących hormonalną terapię zastępczą;
- Mammografia - podstawową cechą radiologiczną nowotworu złośliwego jest obecność guzka lub mikrozwapnień. Jest to metoda wykorzystywana do badań przesiewowych u kobiet powyżej 40 roku życia;
- Badania cytologiczne obejmują ocenę komórek pobranych ze zmian zlokalizowanych w sutku. Służą głównie do wykrywania i oceny charakteru zmiany nowotworowej;
- Badania histopatologiczne obejmują ocenę mikroskopową wycinków z pobranych tkanek metodą biopsji gruboigłowej. Ich celem jest ustalenie typu histopatologicznego guza, stopnia zaawansowania oraz stopnia histologicznej złośliwości.
4. Raki nienaciekające
Są to postacie raka, w których doszło do złośliwej transformacji nabłonka przewodów lub zrazików. Proces ten jest ograniczony do nabłonków oraz warstwy mioepitelialnej, bez niszczenia błony podstawnej. Klinicznie raki nienaciekające mogą się objawiać jako wyczuwalne palpacyjnie guzki. Nie dają one przerzutów. Problemem w przypadku tych nowotworów jest możliwość powstawania wznów po nieradykalnym wycięciu ognisk nowotworowych. Wznowa miejscowa może mieć charakter naciekający.
Rak przewodowy nienaciekający (DCIS): częstość jego wykrywania wzrasta z wiekiem. Objawia się jako guzek piersi lub jest widoczny w postaci skupisk mikrozwapnień w badaniu mammograficznym, w niektórych przypadkach objawem może być wydzielina z brodawki piersi. Sposób leczenia jest uzależniony od stopnia złośliwości. W pierwszym stopniu leczenie polega na miejscowym usunięciu zmiany, w stopniu drugim ograniczony zabieg chirurgiczny uzupełnia się napromienianiem, a w stopniu trzecim wykonuje się amputację piersi.
Rak zrazikowy nienaciekający (LCIS): najczęściej jest wykrywany przypadkowo u kobiet przed menopauzą. Stanowi zaledwie kilka procent wszystkich raków piersi. Cechuje się skłonnością do występowania wieloogniskowego i wieloośrodkowego (około 70% przypadków) oraz obustronnego (około 70%). Leczenie polega na miejscowym usunięciu zmiany.
5. Raki naciekające
Są to postacie raka, w których doszło do naruszenia ciągłości błony podstawnej nabłonka i naciekania podścieliska. W związku z tym, że w podścielisku znajdują się naczynia krwionośne i limfatyczne, raki inwazyjne mają zdolność dawania przerzutów.
6. Międzynarodowy system klasyfikacji TNM
Najczęściej używanym systemem oceny stopnia rozwoju i rozprzestrzenienia się raka sutka jest międzynarodowy system TNM. Klasyfikacja ta łączy informacje o pierwotnej zmianie nowotworowej, pobliskich węzłach chłonnych oraz o przerzutach do odległych organów i części ciała. Poszczególnym połączeniom przypisuje się różne stadia zaawansowania.
7. Przerzuty w raku piersi
Rak piersi szerzy się drogą chłonną i krwionośną. Naczynia chłonne piersi tworzą sieć naczyń powierzchownych i głębokich. Przerzuty tą drogą w pierwszym etapie zajmują regionalne węzły, są to węzły pachowe i przymostkowe.
Węzły chłonne pachowe gromadzą chłonkę głównie z kwadrantów bocznych piersi i z tzw. ogona Spence’a (wypustka gruczołowa w kierunku dołu pachowego). Węzły tej okolicy można podzielić na trzy piętra, a przerzuty pojawiają się w nich stopniowo, początkowo w piętrach niższych ku piętrom wyższym. Są dostępne w badaniu klinicznym.
Węzły chłonne przymostkowe położone są wzdłuż tętnicy piersiowej wewnętrznej w II, III i IV przestrzeni międzyżebrowej. Do nich spływa chłonka z kwadrantów przyśrodkowych piersi. Węzły tej okolicy nie są dostępne w badaniu klinicznym, aby je ocenić należy wykonać badania dodatkowe, takie jak limfoscyntygrafia.
Istotne znaczenie w szerzeniu się raka piersi ma tzw. droga Rottera - droga chłonna międzymięśniowa. Tą drogą spływa chłonka z kwadrantów górnych oraz centralnej części piersi. Chłonka spływa bezpośrednio do węzłów chłonnych pachowych drugiego i trzeciego stopnia z pominięciem piętra pierwszego.
Stwierdzenie przerzutów w węzłach chłonnych nadobojczykowych może wskazywać na późny etap rozwoju choroby.
Inną drogą szerzenia się nowotworu piersi jest droga naczyń krwionośnych. Ogniska przerzutowe mogą się lokalizować niemal we wszystkich narządach. Dla raka piersi najbardziej typowe miejsca to: układ kostny, płuca, wątroba, ośrodkowy układ nerwowy.
8. Leczenie raka piersi
Leczenie chorych na raka sutka jest skojarzone. Obejmuje metody leczenia miejscowego (chirurgię i radioterapię), oraz metody leczenia ogólnoustrojowego (chemioterapię i hormonoterapię). Sposób leczenia zależy od wielu czynników, najważniejsze to: stopień zaawansowania klinicznego nowotworu, stan regionalnych węzłów chłonnych, stopień złośliwości histologicznej, stan hormonalny, wiek chorej.
Operacja oszczędzająca jest możliwa do wykonania gdy guz w swoim największym wymiarze nie przekracza 3 cm, a węzły pachowe są niewyczuwalne. Zabieg ten polega na usunięciu guza z marginesem tkanki zdrowej oraz usunięciu węzłów chłonnych pachowych. Po wykonaniu zabiegu pacjentka jest kierowana na serie napromieniań. Zaletą tego typu operacji jest dobry efekt kosmetyczny.
Pacjentki, u których z różnych względów nie można wykonać zabiegu oszczędzającego są kierowane na tzw. zabiegi radykalne, czyli amputację piersi. Każda kobieta, u której wykonano amputację piersi i u której nie stwierdza się przeciwwskazań, powinna zostać poinformowana o możliwości przeprowadzenia zabiegu rekonstrukcji piersi. Wskazania do tego zabiegu są wskazaniami natury psychologicznej.
Radioterapia zastosowana po zabiegach chirurgicznych zmniejsza częstość nawrotów miejscowych.
W zaawansowanych zmianach nowotworowych stosuje się tzw. chemioterapię neoadiuwantową mającą na celu zmniejszenie masy guza, co ma umożliwić przeprowadzenie zabiegu operacyjnego.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.