Cholinolityki - mechanizm działania, skutki uboczne, przeciwwskazania

Cholinolityki, znane jako leki chololinolityczne lub leki przeciwcholinergiczne znalazły zastosowanie w leczeniu astmy oskrzelowej oraz bradykardii zatokowej. Czy istnieją przeciwwskazania lub interakcje cholinolityków z innymi lekami? Jakie są różne rodzaje cholinolityków i jakie mają zastosowania?

1. Co to są cholinolityki?

Cholinolityki, zwane również lekami cholinolitycznymi lub lekami antycholinergicznymi stanowią dużą grupę substancji o różnorodnym zastosowaniu. Są antagonistami receptorów muskarynowych, co oznacza, ze mogą powodować rozkurcz mięśni gładkich oskrzeli, redukować wydzielanie śluzu w oskrzelach, a także rozkurczać mięśnie gładkie. Działanie cholinolityczne leków wpływa również na rozszerzenie źrenic u pacjentów.

2. Jak działają cholinolityki?

Cholinolityki, określane mianem leków przeciwcholinergicznych działają poprzez blokowanie działania neuroprzekaźnika znanego jako acetylocholina w synapsach nerwowych. Acetylocholina jest ważnym neuroprzekaźnikiem, który odgrywa kluczową rolę w przewodnictwie nerwowym w układzie cholinergicznym, który kontroluje wiele funkcji organizmu, takich jak regulacja mięśni, pracę serca, działanie gruczołów wydzielania wewnętrznego.

3. Najpopularniejsze leki cholinolityczne

Zobacz film: "#dziejesienazywo: Czy warto wykonywać badania profilaktyczne?"

Wśród najpopularniejszych leków cholinolitycznych warto wyróżnić:

• adifeninę – wskazaniem do jej stosowania jest kolka jelitowa, kolka nerkowa, kolka wątrobowa
• bromek ipratropiowy – przeznaczony dla pacjentów chorujących na astmę oskrzelową,
• skopolaminę – wykazuje on działanie przeciwwymiotne,
• pirenzepinę – stosowana u osób chorujących na wrzody żołądka i dwunastnicy, refluks przełykowy,
• atropina – najczęściej stosowana w gabinetach okulistycznych jako środek rozszerzający źrenicę. Ponieważ wykazuje działanie odtruwające, leczy się nią zatrucia wywołane parasympatykomimetykami (np. pestycydami fosforanoorganicznymi,
• triheksyfenidyl, prydynol, biperyden – wskazaniem do stosowania tych substancji jest choroba Parkinsona

4. W jakich przypadkach stosuje się cholinolityki?

Jakie są choroby lub schorzenia leczone cholinolitykami? Środki blokujące receptory muskarynowe, wskazane są do stosowania u pacjentów chorujących na:

• chorobę Parkinsona,
• nadreaktywność oskrzeli,
• zaburzenia żołądkowo-jelitowe,
• zatrucie sympatykomimetykami, np. pestycydami fosfoorganicznymi,
• bradykardia zatokowa,
• astma oskrzelowa,
• przewlekłe zapalenie oskrzeli,
• przewlekła obturacyjna choroba płuc,
• stan zapalny gruczołu krokowego,
• zapalenie cewki moczowej,
• zakażenie pęcherza moczowego,
• bezsenność,
• choroba wrzodowa,
• kolka jelitowa, kolka nerkowa, kolka wątrobowa.

5. Czy cholinolityki mają skutki uboczne i jakie są najczęstsze z nich?

Skutki uboczne leków cholinolityków to między innymi:

• rozszerzone źrenice,
• spowolnienie perystaltyki jelit,
• uczucie suchości w jamie ustnej,
• suchość błon śluzowych,
• omamy i halucynacje,
• pobudzenie psychomotoryczne
• podwyższona temperatura ciała, gorączka,

6. Czy cholinolityki są bezpieczne dla wszystkich pacjentów?

Cholinolityki nie są bezpieczne dla wszystkich pacjentów. Stosowanie tych środków jest przeciwwskazane w przypadku pacjentów chorujących na jaskrę (działanie cholinolityczne może powodować wzrost ciśnienia wewnątrzgałkowego). Kolejnym przeciwwskazaniem do stosowania tych leków jest przerost gruczołu krokowego. Cholinotyki nie są polecane pacjentom ze zwężeniem cewki moczowej.

7. Czy cholinolityki są dostępne bez recepty?

Leki przeciwcholinergiczne takie jak atropina, triheksyfenidyl, biperyden, skopolamina, adifenina, bromek ipratropium, pirenzepina dostępne są w aptekach wyłącznie za okazaniem recepty od lekarza.

8. Czy cholinolityki mają wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów lub obsługę maszyn?

Leki cholinolityczne mogą powodować niewyraźne widzenie, senność i uczucie zmęczenia. Po ich zastosowaniu niewskazane jest prowadzenie pojazdów osobowych i ciężarowych, a także maszyn rolniczych. Cholinotyki mogą wykazywać również niekorzystny wpływ na zdolność obsługiwania maszyn.

9. Interakcje cholinolityków z innymi lekam

Cholinolityków nie powinno się łączyć ze środkami o działaniu antyarytmicznym np. chinidyną, prokainamidem, propafenonem, a także środkami farmakologicznymi blokującymi receptory beta-adrenergiczne.

10. Czy istnieją naturalne alternatywy dla cholinolityków?

Działanie cholinolityczne wykazują rośliny należące do rodziny Solanaceae. Wymienioną wyżej atropinę znaleźć można na przykład w pokrzyku wilczej jagodzie, lulku czarnym, lalecznicy odurzającej, bieluniu dziędzierzawej. Rośliny te z jednej strony są niezwykle niebezpiecznymi truciznami, z drugiej strony wykorzystuje się je w procesie produkcji środków farmakologicznych.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.