Nadciśnienie ma nawet 12 mln Polaków. "Może zakończyć się nagłym zgonem"

Nadciśnienie może już dotyczyć co trzeciego dorosłego Polaka. Niestety, wielu chorych nie zdaje sobie z tego sprawy. W związku z tym nie podejmują żadnych kroków, by je leczyć.

– To obecnie plaga. Patrząc na skalę, nawet tę, którą obserwuję u swoich pacjentów, trudno to inaczej określić. Niska świadomość i lekceważenie ryzyka oraz konsekwencji tej choroby to tendencja, która zamiast spadać, wyraźnie się nasila. Dlatego nadciśnienie stało się główną przyczyną zgonów z powodu chorób sercowo-naczyniowych – wskazuje w rozmowie z WP abcZdrowie kardiolog dr n. med. Beata Poprawa.

– Jeśli w porę go nie wykryjemy i nie zareagujemy, ruszy lawina powikłań, które będą nieodwracalne. To może być udar mózgu, zawał serca czy niewydolność nerek – zaznacza lekarka.

Zobacz także: Alarmujące wyniki badań. "Każdy dzień zbliżał go do zawału albo udaru"

Bardzo poważnym zagrożeniem jest także demencja, choć o tym mało się mówi. – Nieleczone nadciśnienie tętnicze w młodszym wieku prawie dwukrotnie zwiększa ryzyko demencji po 60. roku życia – ostrzega dr Poprawa.

Lekarka tłumaczy, że dochodzi wówczas do uszkodzenia tętnic mózgowych. Przez to komórki mózgowe nie są prawidłowo odżywiane, co może prowadzić do ich degeneracji i nieodwracalnego uszkodzenia.

– Wielu takich pacjentów, którzy mieli nieleczone nadciśnienie, trafia potem do DPS-ów, bo przez rozległe i nieodwracalne zmiany otępienne są dosłownie odcięci od życia. Degradacja tętnic mózgowych prowadzi do ubytku komórek mózgowych – wyjaśnia dr Poprawa.

– Do naszego szpitala trafiają też coraz częściej młodzi ludzie, u których doszło do zawału serca czy udaru mózgu. Kiedy szukamy przyczyny takiego zdarzenia, okazuje się, że bardzo często było to nieleczone latami nadciśnienie. Przeważnie problem był ukryty, a pacjent dowiedział się o nim dopiero, kiedy w stanie zagrożenia życia trafił do szpitala – zaznacza dr Poprawa.

– Niestety, to właśnie u młodych ludzi, nawet już po trzydziestce, udar i zawał mogą mieć najbardziej gwałtowny przebieg, który może zakończyć się nagłym zgonem – przyznaje lekarka.

Paradoksalnie to starszy organizm jest w stanie lepiej poradzić sobie w takich sytuacjach. Wraz z wiekiem wykształca on mechanizm obronny w postaci mikrokrążenia obocznego.

– To dodatkowa sieć naczyń włosowatych, która w sytuacji nagłego zamknięcia jednej z głównych tętnic może dodatkowo dotlenić zagrożony niedotlenieniem mięsień sercowy. Młody człowiek może nie mieć tego mechanizmu ochronnego, bo organizm nie zdążył jeszcze stworzyć takiego dodatkowego krążenia – wyjaśnia kardiolog.

Lekarka dodaje, że nieleczone nadciśnienie może również prowadzić do innych poważnych problemów zdrowotnych. Są to m.in.:

• niewydolność nerek, w tym tak skrajna, że wymaga dializ,

• problemy ze wzrokiem, w tym nawet ślepota,

• zaburzenia potencji.

Problem w tym, że nadciśnienie może przebiegać bardzo podstępnie i długo nie dawać żadnych objawów. Kiedy pojawiają się konkretne symptomy, jak ból głowy, kołatanie serca czy ból w klatce piersiowej, oznacza to, że pojawiły się już powikłania.

– Na to nakładają się mity związane z tą chorobą, a także mierzeniem ciśnienia, które jest jednym z fundamentów skutecznej profilaktyki, szczególnie u osób mających rodzinne obciążenia. Po pierwsze, Polacy nadal błędnie utożsamiają młody wiek z brakiem zagrożenia. Nagminnie słyszę w gabinecie, że 30-40 lat to nie wiek na takie choroby, więc po co się badać. Tymczasem jest wręcz odwrotnie – zaznacza dr Poprawa.

Dodaje, że jeśli nadciśnienie zostanie wykryte na wczesnym etapie, w młodym wieku, jest szansa, że pacjent nie będzie musiał brać leków. – Początkowo jesteśmy w stanie obniżyć podwyższone ciśnienie tętnicze, stosując jedynie modyfikację stylu życia: dietę, aktywność fizyczną, odpowiednią ilość snu, rezygnację z używek. Jeśli problem wykrywamy później, sama zmiana naszego trybu życia nie wystarczy. Pacjent jest już właściwie skazany na leki – wskazuje ekspertka.

Tymczasem nawet pacjenci, którzy mierzą ciśnienie, nie zawsze są właściwie leczeni. – Niestety, błędy przy mierzeniu ciśnienia są powszechne, a pacjenci według własnego widzimisię interpretują wyniki. W efekcie nie idą do lekarza, bo nie widzą takiej potrzeby. Wiele osób uważa, że "górne" ciśnienie na poziomie 140-150 mmHg to żadne zagrożenie, podczas gdy według nowych norm sygnałem alarmowym jest już tzw. ciśnienie podwyższone w przedziale skurczowego 120-140 mmHg i rozkurczowego między 70 a 90 mmHg – podkreśla kardiolog.

– Powszechne jest też usprawiedliwianie wysokiego ciśnienia stresem w pracy, który według nich nie ma długofalowego znaczenia, czy obawami przed lekarzem. Mówi się o syndromie "białego fartucha". Pacjenci twierdzą, że skacze im ciśnienie, kiedy widzą lekarza lub denerwują się wizytą w przychodni. Tymczasem takich "skoków" nigdy nie wolno lekceważyć – dodaje ekspertka.

Dr Poprawa podkreśla, że ciśnienie należy mierzyć na obu rękach i pod uwagę brać wynik, który wskazuje na wyższą wartość. Wiele osób robi jednak odwrotnie, uspokajając się w ten sposób. – Pomiar na obu rękach jest konieczny, bo np. w jednej ręce możemy mieć bardziej zaawansowane zmiany miażdżycowe, co fałszywie może obniżyć pomiar – wyjaśnia kardiolog.

Co ważne, ciśnienie należy mierzyć, kiedy jesteśmy spokojni i zrelaksowani. Nie należy robić tego w hałasie, tuż po posiłku, wysiłku fizycznym, po zapaleniu papierosa czy nawet z pełnym pęcherzem. To wszystko może wpływać na zafałszowanie wyniku.

Należy też zadbać o odpowiednio dobrany ciśnieniomierz. Chodzi m.in. o rozmiar mankietu, który powinien być szerszy dla osób o grubszych ramionach. Zbyt wąski może fałszywie zaniżyć wartość pomiaru.

Na podstawowe zasady zwróciła też ostatnio uwagę we wpisie na Instagramie kardiolog dr n. med. Joanna Bidiuk.

– Wciąż spora część pacjentów pozostaje niezdiagnozowana, bo nie wykonuje regularnych pomiarów lub lekceważy pierwsze niecharakterystyczne objawy – podkreśla dr n. med. Tomasz Deptuch, kardiolog American Heart of Poland.

Przyczyny nadciśnienia są złożone, ale w dużej mierze zależą od stylu życia. Do najważniejszych czynników ryzyka należą:

• palenie papierosów,

• nadmierne spożywanie alkoholu,

• dieta bogata w tłuszcze nasycone,

• nadmiar soli,

• brak aktywności fizycznej,

• otyłość,

• przewlekły stres.

Nie bez znaczenia są również predyspozycje genetyczne i zmiany hormonalne.

– W codziennej praktyce kardiologicznej widzimy, że zmiana nawyków ma ogromny wpływ na wartości ciśnienia. Pacjenci, którzy zaczynają się więcej ruszać, ograniczają sól i zrzucają zbędne kilogramy, często zauważają poprawę już po kilku tygodniach – wskazuje dr Deptuch.

Zaznacza, że modyfikacja stylu życia przynosi ogromne korzyści na każdym etapie rozwoju choroby nadciśnieniowej. – Nigdy nie jest na nią za późno. Nawet u osób z wieloletnim nadciśnieniem pozwala obniżyć wartości ciśnienia tętniczego, zmniejszyć dawki leków niezbędne do kontroli choroby, a co najważniejsze – zredukować ryzyko zawału czy udaru – podsumowuje lekarz.

Katarzyna Prus, dziennikarka Wirtualnej Polski

Źródła

1. WP abcZdrowie
2. Instagram