Co podwyższa cukier we krwi?

Przyczyn podwyższonego poziomu cukru we krwi może być wiele. Warto mieć tego świadomość, ponieważ zbyt wysoki poziom glukozy może być niebezpieczny dla zdrowia. Długotrwałe, podwyższone stężenie glukozy we krwi może stanowić poważne zagrożenie zwłaszcza dla osób cierpiących na cukrzycę.

Na podwyższenie cukru we krwi najczęściej wpływa:

• dieta: nadmierne spożycie węglowodanów oraz przyjmowanie zbyt obfitych, nieregularnych, posiłków.
• choroba, infekcja,
• zażywane leki, stosowanie sterydów,
• niedostateczny wysiłek fizyczny, nadmierne i zbyt intensywne treningi,
• silny stres, napięcie emocjonalne.

Warto pamiętać, że prawidłowe stężenie glukozy we krwi na czczo powinno wynosić od 70 do 99 mg/dL. Wyższe wartości mogą być przejściowe, nie zawsze też wiążą się z chorobą. Stan czasowego podwyższenia poziomu cukru we krwi to hiperglikemia.

W ciągu dnia stężenie glukozy we krwi rośnie i maleje. To proces naturalny i prawidłowy. Problem pojawia się, gdy utrzymuje się przez dłuższy czas. Wówczas rozpoznaje się stan przedcukrzycowy lub cukrzycę, które wymagają wdrożenia odpowiedniego leczenia. Zbyt długo utrzymująca się hiperglikemia prowadzi do stopniowego uszkodzenia narządów wewnętrznych.

Kiedy organizm traci kontrolę nad regulacją poziomu cukru we krwi (np. u chorych na cukrzycę), nagły oraz znaczny wzrost stężenia glukozy może prowadzić do rozwoju kwasicy ketonowej, co stanowi zagrożenie dla życia.

Niepokojącymi sygnałami i objawami hiperglikemii, które powinny skłonić do wizyty u lekarza, są:

• przewlekłe zmęczenie, senność,
• bóle głowy,
• trudności z koncentracją,
• niewyraźne widzenie,
• polidypsja (wzmożone pragnienie),
• polifagia (nadmierne łaknienie),
• poliuria (wielomocz).

Cukier we krwi najczęściej podwyższa nadmierne spożycie węglowodanów oraz przyjmowanie zbyt obfitych, nieregularnych posiłków. Poziom glukozy podwyższają przede wszystkim:

• produkty z jasnej mąki, takie jak drożdżówki, bułki maślane, chleb pszenny, białe bułki, makaron z białej mąki, biały ryż, drobne kasze (np. kasza manna),
• lody, kremy, torty, wyroby cukiernicze, czekolada, batony czekoladowe i cukierki,
• warzywa: groszek, kukurydza konserwowa, bób, rzepa, pieczone i gotowane ziemniaki,
• owoce: banany, arbuzy, melony, ananasy z puszki, owoce konserwowe, kandyzowane, suszone i w syropie,
• dżemy, powidła i marmolady,
• soki owocowe, słodkie napoje gazowane.

Na poziom cukru wpływa również aktywność fizyczna, ściślej mówiąc jej brak. Gdy jedzenie jest spożywane często w dużej ilości, a przy tym organizm nie zażywa ruchu, glukoza nie ma możliwości, by zamienić się na glikogen, czyli źródło energii. W niektórych sytuacjach do nagłego zwiększania poziomu cukru we krwi może prowadzić także zbyt intensywna aktywność fizyczna.

Najlepszy jest ruch umiarkowany i podejmowany regularnie. To szczególnie ważne w przypadku u osób z cukrzycą lub stanem przedcukrzycowym. Specjaliści zalecają im co najmniej 40 minut aktywności typu: szybki marsz, jazda na rowerze, pływanie czy bieganie, 3 razy w tygodniu.

Poziom cukru może wzrastać wskutek przyjmowanie niektórych leków. To na przykład:

• glikokortykosteroidy stosowane do leczenia stanów zapalnych,
• niektóre leki przeciwpsychotyczne, zwłaszcza olanzapiny i klozapiny, stosowane w celu leczenia schizofrenii,
• niektóre β-adrenolityki stosowane w nadciśnieniu tętniczym,
• leki stosowane w transplantologii, wdrażane w celu uniknięcia odrzucenia przeszczepu, np. cyklosporyna, syrolimus i takrolimus.

Nie bez znaczenia jest przyjmowanie sterydów i środków wpływających na szybszy wzrost masy mięśniowej

Podwyższony poziom cukru może być także konsekwencją infekcji bądź różnych chorób, być następstwem infekcji lub zakażenia. Glukoza wzrasta również pod wpływem stresu i silnego napięcia emocjonalnego. Zjawisko nazywa się hiperglikemią stresową. Dzieje się tak, gdyż hormony stresu wpływają na wydzielanie insuliny i wrażliwość organizmu na jej działanie.