Czkawka - skąd się bierze i jak się jej pozbyć? Kiedy czkawka wymaga leczenia?
Czkawka to napadowe, mimowolne skurcze przepony, powodujące w czasie wdechu przerwanie go poprzez zamknięcie głośni. Objawia się to ruchem klatki piersiowej i charakterystycznym odgłosem. Nie stanowi ona poważnej dolegliwości. Częstotliwość czkawki wynosi zwykle 2-60/minutę. Trwa zazwyczaj kilka minut i zwykle samoistnie ustępuje.
1. Przyczyny czkawki
Czkawka może być tylko zwykłą, chwilową przypadłością, ale również objawem podrażnienia przepony. Powstaje na drodze odruchowej, w wyniku podrażnienia zakończeń nerwu błędnego, przeponowego i włókien współczulnych unerwiających narządy klatki piersiowej, jamy brzusznej, a także pochodzące z ucha, nosa i gardła. Inną przyczyną może być pobudzenie ośrodka czkawki w ośrodkowym układzie nerwowym, w wyniku zaburzeń natury psychicznej lub metabolicznej.
W niektórych przypadkach czkawka może przejść w postać przewlekłą. Czkawka przewlekła utrzymuje się przez 48 godzin. Powoduje ona duży dyskomfort, znaczne zmęczenie, zaburzenie przyjmowania posiłków, utratę masy ciała, bezsenność i depresję.
Najważniejsze przyczyny czkawki przewlekłej to:
- choroby ośrodkowego układu nerwowego (zapalenia, choroby naczyniowe, guzy itp.),
- schorzenia metaboliczne (mocznica, hiponatremia, hipokalcemia, cukrzyca),
- choroby szyi i klatki piersiowej (np. zapalenie płuc i zapalenie opłucnej, zapalenie osierdzia, zawał mięśnia sercowego),
- choroby jamy brzusznej (np. ropień podprzeponowy, przepuklina rozworu przełykowego),
- operacje w obrębie klatki piersiowej i jamy brzusznej,
- toksyny, np. zatrucie alkoholowe, a także leki,
- ciąża.
Kobiety w ciąży mogą odczuwać czkawkę, która dopada jej jeszcze nienarodzone dziecko. W pierwszych 28 dniach życia może się ona pojawiać nawet kilka razy w ciągu doby. Spowodowane jest to niedojrzałym jeszcze układem nerwowym płodu. Z kolei czkawka występująca u niemowlaków podczas karmienia piersią wywołana jest podrażnieniem zakończeń nerwowych przepony, wynikającym z łykania powietrza przez niemowlaka.
2. Jak pozbyć się czkawki?
W przypadku jej wystąpienia może pomóc:
- doraźne wypicie 1/2–1 szklanki letniej, przegotowanej wody,
- wdychanie i wydychanie powietrza z papierowej torebki,
- łatwostrawna, niezbyt obfita dieta z wykluczeniem pokarmów suchych,
- napary z ziołowych mieszanek lub nalewek uspokajających,
- farmakologiczne środki uspokajające i równocześnie rozluźniające błonę mięśniową gładką.
2.1. Kiedy czkawka wymaga leczenia?
Bezwzględnie należy udać się do lekarza, jeżeli czkawce towarzyszą:
- silny ból brzucha,
- ostra biegunka,
- wzdęcia, odbijanie się,
- brak apetytu,
- wstręt do jedzenia mięsa,
- bóle w klatce piersiowej, a także duszność i plucie krwią,
- silne bóle głowy i zawroty głowy,
- zaburzenia widzenia.
Zobacz także:
Konsultacji medycznej wymagają także sytuacje, gdy:
- czkawka wystąpiła po przyjęciu nowego leku,
- czkawka u osoby dorosłej utrzymuje się dłużej niż 8 godzin, u dziecka – 3 godziny.
Jeżeli lekarz stwierdzi, że częsta czkawka jest wynikiem stresu, może zapisać leki uspokajające lub rozkurczające. Gdy sytuacje stresowe zostaną wyeliminowane, a napady czkawki nie ustąpią, należy szukać przyczyny gdzie indziej. W przypadku wykluczenia wszystkich innych możliwych przyczyn uznaje się czkawkę za schorzenie samoistne, z którym trzeba nauczyć się żyć. Czasami wykonuje się zabieg chirurgiczny, który polega na przecięciu nerwu przeponowego. Taką operację przeprowadza się jednak bardzo rzadko.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.