Gentamycyna - czas leczenia, zastosowanie, działania niepożądane

Gentamycyna jest antybiotykiem aminoglikozydowym o działaniu bakteriobójczym. Mechanizm działania tej substancji polega na blokowaniu syntezy białek bakteryjnych. Wykazuje aktywność wobec takich bakterii tlenowych jak: Klebsiella pneumoniae, Klebsiella Oxytoca, Salmonella, Streptococcus pyogenes czy Campylobacter, Brucella, Pasteurella. Co warto wiedzieć o gentamycynie? Ile powinno trwać leczenie tym antybiotykiem?

1. Co to jest gentamycyna?

Gentamycyna to antybiotyk aminoglikozydowy o działaniu bakteriobójczym, wykazujący aktywność jedynie wobec bakterii tlenowych, zwłaszcza pałeczek Gram-ujemnych takich jak:

• Klebsiella pneumoniae,
• Klebsiella Oxytoca,
• Salmonella,
• Streptococcus pyogenes,
• Shigella,
• Providencia,
• Serratia,
• Citrobacter,
• Haemophilus influenzae,
• Enterobacter aerogenes,
• Escherichia coli,
• Pseudomonas aeruginosa,
• Yersinia enterocolitica,
• Yersinia pseudotuberculosis.

Zobacz film: "Antybiotyk"

Gentamycyna może być stosowana również na infekcje wywołane Gram-dodatnimi bakteriami tlenowymi np. Listeria monocytogenes, Staphylococcus aureus.

Nie działa na beztlenowce, riketsje, grzyby i wirusy. Działanie bakteriobójcze gentamycyny zależy od jej stężenia w ognisku zakażenia. Wchłania się słabo z przewodu pokarmowego, natomiast szybko po podaniu domięśniowym, osiągając po 1/2h maksymalne stężenie we krwi. Oporność na gentamycynę rozwija się powoli i polega na degradującym działaniu enzymów bakteryjnych.

2. Gentamycyna – wskazania do stosowania

Jakie są wskazania do stosowania gentamycyny? Okazuje się, że lek ten stosowany jest w:

• ciężkich zakażeniach układowych wywołanych przez szczepy wrażliwe,
• zakażeniach chirurgicznych jamy otrzewnej w skojarzeniu z metronidazolem,
• zakażeniach układu moczowego i dróg oddechowych,
• zapaleniu wsierdzia,
• zakażeniach kości, skóry i tkanek miękkich, m.in. u chorych z oparzeniami, odleżynami i przeszczepami skóry
• w początkowym leczeniu ciężkich zakażeń o nie ustalonej etiologii w skojarzeniu z penicylinami.

3. Czas leczenie gentamycyną

Gentamycynę zwykle podaje się przez 7 do 10 dni. Dokładny czas leczenia Gentamycyną ustala lekarz, w zależności od stanu chorobowego pacjenta.

4. Zastosowanie gentamycyny

Gentamycyna stanowi składnik kropli do oczu, maści do stosowania na skórę, maści do oczu, ale również roztworów do wstrzykiwań oraz infuzji. Substancja ta jako antybiotyk aminoglikozydowy wykazuje działanie bakteriobójcze. Wykazuje aktywność wobec bakterii tlenowych, zarówno Gram-ujemnych, jak i gram dodatnich.

4.1. Gentamycyna – zastrzyki

Zastrzyki gentamycynowe zazwyczaj podaje się pacjentom, którzy borykają się z nawracającymi lub powikłanymi infekcjami dróg moczowych, szpitalnymi zakażeniami dolnych dróg oddechowych, np. ciężkim zapaleniem płuc, infekcjami wewnątrzbrzusznymi, np. stanem zapalnym otrzewnej, ropniami, stanem zapalnym dróg żółciowych.

Dodatkowo, zastrzyki z gentamycyną znajdują zastosowanie w leczeniu zakażeń skóry oraz tkanek miękkich, ciężkich ran oparzeniowych, ran pourazowych lub pozabiegowych.

Zastrzyki z substancją czynną gentamycyną mogą być również stosowane u pacjentów z zapaleniem wsierdzia o podłożu bakteryjnym, posocznicą, bakteriemią. Podaje się je również noworodkom zmagającym się z ciężkim zakażeniem.

4.2. Gentamycyna – krople do oczu

Antybiotyk gentamycyna w formie kropli do oczu przepisywany jest zwykle pacjentom borykającym się z ostrym bądź przewlekłym bakteryjnym stanem zapalnym spojówek, krawędzi powiek czy woreczka łzowego, bakteryjnym stanem zapalnym i owrzodzeniem rogówki.

Krople do oczu z gentamycyną stosuje się również zapobiegawczo przed i po operacjach chirurgicznych na gałce ocznej.

4.3. Gentamycyna – maść

Gentamycyna jako maść na rany często przepisywana jest pacjentom chorującym na zapalenie skóry, przebiegające z wysiękiem powikłanym wtórną infekcją bakteryjną.

5. Działania niepożądane leku oraz skutki uboczne

Jak każdy lek, Gentamycyna może powodować działania niepożądane:

• znikome, przemijające zwiększenie aktywności enzymów wątrobowych (transaminazy asparaginianowej i alaninowej), stężenia bilirubiny, niekiedy zmniejszenie zawartości sodu, potasu, wapnia, magnezu;
• niewielki, przemijający brak niektórych rodzajów krwinek białych, zwiększenie liczby niektórych granulocytów, zmniejszenie liczby płytek krwi, anemia spowodowana rozpadem krwinek;
• drżenie mięśni, drętwienie, drgawki, mrowienie opisywano bardzo rzadko;
• utrata słuchu, brzęczenie, szum lub uczucie pełności w uszach, niezdarność w poruszaniu się, zawroty głowy, nudności i wymioty, zaburzenia równowagi. Najczęściej występuje u pacjentów z ciężką niewydolnością nerek (zwłaszcza, jeśli konieczna jest dializa) oraz u pacjentów otrzymujących duże dawki leku i (lub) leczonych przez dłuższy czas;
• zaburzenia czynności nerek mogą pojawić się po kilku dniach leczenia, głównie u pacjentów otrzymujących duże dawki leku i ze stwierdzonymi w wywiadzie zaburzeniami czynności nerek - zwykle ustępuje po odstawieniu leku;
• ból i podrażnienie w miejscu wstrzyknięcia;
• reakcje uczuleniowe obserwowano bardzo rzadko w pojedynczych przypadkach. Gorączka, reakcja anafilaktyczna (ciężka reakcja alergiczna). Wysypka, pokrzywka, świąd.

6. Przeciwwskazania do stosowania gentamycyny

Przeciwwskazaniem do stosowania antybiotyku w postaci roztworu do infuzji jest uczulenie na substancję czynną zawartą w preparacie tj. gentamycyna, nadwrażliwość na inne aminoglikozydy lub na inne substancje czynne wchodzące w skład leku. Ampułki gentamycyny do wstrzykiwań nie są wskazane do stosowania również u pacjentów z miastenią.

Maść z gentamycyną nie powinna być aplikowana w obrębie błon śluzowych, okolic intymnych oraz odbytu. Nie powinno się jej też nakładać na owłosioną skórę głowy czy usta. Terapia miejscowa z użyciem maści gentamycynowej nie jest wskazana u pacjentów z nadwrażliwością na gentamycynę, gruźlicą skóry, wirusowym zakażeniem skóry, np. opryszczką czy ospą, trądzikiem pospolitym, trądzikiem różowatym, zakażeniem skóry o podłożu grzybiczym, infekcją wywołaną przez bakterie oporne na antybiotyk.

Gentamycyny pod postacią kropli lub maści do oczu nie powinno stosować się z kolei u pacjentów z nadwrażliwością na ten antybiotyk. Wśród innych przeciwwskazań do stosowania tego typu preparatów lekarze wymieniają grzybicze oraz wirusowe infekcje oka.

7. Dawkowanie gentamycyny

Jak wygląda dawkowanie gentamycyny? W przypadku stosowania domięśniowego oraz dożylnego, dawkowanie wygląda następująco. Dawka jednorazowa wynosi zazwyczaj 0,08 g. Maksymalnie w ciągu jednej doby pacjentom podaje się 5 mg leku na 1 kg masy ciała.

U pacjentów z infekcjami bakteryjnymi oka, a także u osób po operacjach oczu zazwyczaj podaje się 1 kroplę do chorego oka. Kolejną dawkę podaje się dopiero po 4 lub 6 godzinach. Terapia oczu nie powinna trwać dłużej niż 2 tygodnie.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.