Glukozuria – przyczyny, objawy i leczenie
Glukozuria, czyli obecność cukru w moczu, najczęściej jest wynikiem nieprawidłowym, wskazującym na różne zaburzenia. Te mogą być związane zarówno z nieprawidłowym poziomem cukru we krwi, jak i pracą nerek. Wyjątek stanowi niewielka ilość cukru w moczu w ciąży. Co warto wiedzieć?
1. Co to jest glukozuria?
Glukozuria, inaczej cukromocz, to pojęcie, które oznacza obecność glukozy w moczu. Specjaliści wyróżnili trzy kategorie cukromoczu. To:
- cukromocz łagodny (typ A – będący skutkiem obniżenia progu nerkowego i obniżenia maksymalnej resorpcji glukozy, typ B – związany z obniżonym progiem nerkowym i prawidłową resorpcją glukozy, typ C – wynikający z braku resorpcji glukozy),
- cukromocz w przebiegu cukrzycy i cukrzycy ciężarnych,
- cukromocz w przebiegu dysfunkcji kanalików nerkowych (zespół Fanconiego).
2. Przyczyny glukozurii
Jakie są przyczyny glukozurii, skoro wiadomo, że u osoby zdrowej cukier w moczu nie występuje (za prawidłowy uznaje się wynik ujemny badania glukozy w moczu). Wyjątek stanowią ciężarne. Glukozuria w ciąży nie musi być związana z patologią, nie zawsze wskazuje na nieprawidłowości.
W pozostałych przypadkach cukier w moczu najczęściej jest efektem zbyt wysokiego poziomu cukru we krwi, czyli cukrzycy. Inną przyczyną cukromoczu może być uszkodzenie kanalików nerkowych, guz przysadki mózgowej, obecność leków i działanie hormonów.
Cukier w moczu u cukrzyka
Cukrzyca to choroba, istotą której są zaburzenia regulacji stężenia glukozy we krwi, co skutkuje podwyższeniem jej poziomu. Przyczyną patologii może być zarówno niedobór insuliny, jak i oporność tkanek na jej działanie.
Ustalono także czynniki, które mogą predysponować do pojawienia się problemów w tym zakresie. To głównie nieprawidłowa dieta, siedzący tryb życia czy otyłość. Nie bez znaczenia są skłonności genetyczne.
Glukozuria w przypadku cukrzycy ma związek z tym, że hiperglikemia (przecukrzenie) sprawia, że nadmiar glukozy z krwi przedostaje się do moczu.
Glukozuria nerkowa
Poziom cukru w moczu zależny jest od stężenia glukozy we krwi, ale i od pracy nerek. Wystąpienie cukromoczu w tym kontekście może być związane z:
- niedostatecznym odzyskiwaniem glukozy z moczu pierwotnego z powodu zbyt dużego jej stężenia we krwi i za dużą filtracją w nerkach,
- uszkodzeniem komórek kanalików nerkowych.
Glukozuria nerkowa może być dziedziczona jako cecha autosomalna recesywna lub dominująca. Według specjalistów zwykle odpowiada za nią mutacja genu dla tzw. kotransportera sodowo-glukozowego 2 (SGLT2). Glukozuria nerkowa nabyta (wtórna) to najczęściej konsekwencja toksycznego uszkodzenia cewek nerkowych.
Glukozuria nerkowa może być jedynym zaburzeniem czynności cewek nerkowych lub mogą jednocześnie występować inne zaburzenia (np. zespół Fanconiego).
3. Glukozuria – normy
Glukozuria – przy jakiej glikemii się pojawia? Zaobserwowano, że choć zwykle dzieje się to przy wartości 180 mg/dl, to to, przy jakiej glikemii cukier przenika do moczu, jest kwestią indywidualną.
Duży wzrost poziomu glukozy we krwi powoduje przekroczenie tzw. progu nerkowego dla glukozy. Warto pamiętać, że:
- w warunkach prawidłowych próg nerkowy glikemii wynosi 150–180 mg/dl.
- u ciężarnych prawidłowych próg nerkowy glikemii jest mniejszy niż 150 mg/dl, stąd możliwa jest tak zwana fizjologiczna glukozuria ciężarnych.
- w cukrzycowej chorobie nerek próg nerkowy glikemii zwiększa się do 300 mg/dl.
Glukozuria może wystąpić pomimo prawidłowej glikemii (stężenie glukozy we krwi nie jest zwiększone). To skutek zaburzeń czynności kanalików proksymalnych nerek (glukozuria nerkowa). Nieprawidłowość ma związek z wchłanianiem glukozy w cewkach nerkowych, co prowadzi do obecności glukozy w moczu.
4. Diagnostyka i leczenie glukozurii
Glukozuria jest rozpoznawana w badaniu ogólnym moczu (cukier w moczu to jeden z parametrów oznaczanych w badaniu ogólnym moczu), będącym jednym z podstawowych badań diagnostycznych. Ma szczególną wartość w przypadku diagnostyki stanów przebiegających z podwyższeniem stężenia glukozy we krwi (cukrzyca i stany przedcukrzycowe) lub uszkodzeniem komórek kanalików nerkowych.
Obecność glukozurii jest wskazaniem do oznaczenia glukozy w surowicy krwi. Może być to bowiem objaw cukrzycy (choć przejściowa glikozuria obserwowana jest także po spożyciu dużej ilości cukrów prostych w krótkim czasie i poddanych silnemu stresowi).
Glukozuria nerkowa nie wymaga leczenia, jeśli nie jest związana z żadną inną chorobą. W sytuacji, gdy cukromocz jest związany z innymi chorobami, leczenie jest konieczne, a rokowanie zależne od chorób towarzyszących.
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.