Grzybica pieluszkowa - czym jest, przyczyny, objawy, leczenie

Grzybica pieluszkowa u niemowląt to dermatoza skórna wywołana przez mikroskopijne grzyby, które do wzrostu wymagają keratyny, białka będącego budulcem włosów, paznokci czy naskórka.

Pieluszkowe zapalenie skóry o podłożu grzybiczym pojawia się u maluszków wtedy, gdy podrażniony długotrwałym noszeniem pieluch naskórek zostanie zainfekowany przez chorobotwórcze dermatofity. Skaleczenia, otarcia czy podrażnienia powodują naruszenie bariery ochronnej naskórka, które ułatwiają przedostanie się patogenu do organizmu.

Czynniki które decydują o rozwoju grzybicy pieluszkowej u niemowląt to również:

• maceracja naskórka (długotrwałe działanie środowiska wodnego czy wilgoci, ale również kropli potu zaburza funkcję ochronną skóry, co sprawia, że staje się ona bardziej podatna na uszkodzenia),
• duża wilgotność i ciepło,
• zaniedbywanie regularnej higieny skóry,
• nieregularne zmienianie pieluszek,
• ekspozycja na mocz i kał (zabrudzona kałem pieluszka może zawierać chorobotwórcze drobnoustroje, z kolei nadmiar moczu na skórze może wzmagać namnażanie się dermatofitów),
• rozwolnienia i kupki dziecka o kwaśnym pH (mogą działać drażniąco na naskórek),
• alergia na substancje dodawane do pieluch, kosmetyki dla niemowląt,
• długotrwałe stosowanie niektórych środków farmakologicznych np. antybiotyków.

Czynnikiem etiologicznym grzybicy pachwin u najmłodszych dzieci są zazwyczaj grzyby:

• T. rubrum,
• Epidermophyton floccosum.

W przebiegu tego rodzaju zakażenia, na naskórku stwierdza się ogniska ostro zapalne, sączące, często pokryte białawym nalotem. Oprócz wykwitów na skórze zaobserwować można także ogniska satelitarne na obwodzie z grudkami i krostami.

Jeśli chodzi o typowe objawy skórne grzybicy pachwin, na naskórku dziecka mogą pojawić się rozległe ogniska rumieniowo-zapalne, szerzące się obwodowo, z wyraźnie zaznaczonym nasileniem wykwitów na obwodzie w postaci grudek, pęcherzyków i krost. Wykwity, choć zazwyczaj obustronne i symetryczne są nierówno odgraniczone.

Skóra w stanie zapalnym może przybierać odcień różowo-czerwono-brązowy, łuszczyć się, a czasem na obszarze zmiany pojawia się centralne przejaśnienie z pęcherzykowo - grudkowatą granicą. Najczęściej dotknięte są pachwiny oraz przyległe do nich obszary ud. Warto jednak zauważyć, że zmiany mogą rozprzestrzeniać się na skórę na podbrzuszu, pośladkach czy w rejonie krzyżowo-lędźwiowym. Zwykle jest to proces długotrwały.

Grzybica pieluszkowa to dolegliwość, która wymaga odpowiedniego leczenia. Rodzice powinni jednak w pierwszej kolejności pójść ze swoją pociechą do dermatologa, aby uzyskać odpowiednią diagnozę. Podawanie dzieciom leków na własną rękę może bowiem przynieść znacznie więcej szkody niż pożytku. Do postawienia rozpoznania zakażenia dermatofitami konieczne jest wykonanie badania mykologicznego.

W przypadku grzybiczego zakażenia skóry specjalista może zalecić stosowanie miejscowych preparatów przeciwgrzybiczych, takich jak:

• klotrimazol,
• mikonazol,
• nystatyna.

Te substancje pomagają zwalczyć grzybicę skórną. Dodatkowo, ważne jest utrzymanie skóry dziecka w suchym i czystym stanie. Po każdej zmianie pieluchy, rodzic powinien delikatnie oczyścić skórę dziecka.

W trakcie leczenia powinno się unikać drażniących detergentów, środków myjących czy zapachowych produktów pielęgnacyjnych dla dzieci. Zalecane jest stosowanie wyłącznie tych preparatów, które nie podrażnią delikatnej skóry malucha. Należy również pamiętać o regularnej zmianie pieluszek. Pieluchy pełne moczu i kału mogą sprzyjać rozwojowi dermatofitów.

Grzybicę pieluszkową należy różnicować z takimi problemami zdrowotnymi jak:

• odparzenia,
• łojotokowe zapalene skóry,
• łuszczyca,
• alergiczne kontaktowe zapalenie skóry,
• liszaj płaski.

Źródła

1. Jabłońska S., Majewski S., Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010, ISBN 978-83-200-4154-5
2. Szepietowski J. Grzybice skóry i paznokci, Medycyna Praktyczna, Kraków 2001, ISBN 83-88092-48-0
3. Elewski B. Grzybicze zakażenia skóry, Alfa Medica Press, Bielsko-Biała 2000, ISBN 83-86019-86-1
4. Ackermann G. Antybiotyki i środki przeciwgrzybicze, MedPharm, Wrocław 2010, ISBN 978-83-60466-90-2