Grzybica fałdów skórnych i skóry gładkiej

Grzybica skóry gładkiej i grzybica fałdów skórnych to problem nieco częstszy, niż grzybica skóry owłosionej. Wywoływane są najczęściej przez trzy rodzaje dermatofitów oraz grzyby drożdżopodobne z rodzaju Candida. Grzybice te mają zazwyczaj nieskomplikowany przebieg i leczy się je głównie środkami miejscowymi. Mogą dotknąć zarówno dzieci jak i osoby dorosłe.

1. Podział grzybicy skóry gładkiej

Wśród grzybic skóry gładkiej możemy wyróżnić rodzaje:

• grzybicę drobnozarodnikową skóry gładkiej,
• grzybicę strzygącą skóry gładkiej,
• przewlekłą grzybicę skóry gładkiej,
• grzybicę goleni,
• grzybicę pachwin.

Odrębnie możemy wyróżnić również grzybicę fałdów skórnych, która określana jest jako wyprzenia drożdżakowe. Wykwity na skórze gładkiej powodowane są niezależnie lub w powiązaniu z grzybicą skóry owłosionej przez grzyby z rodzajów Microsporum i Trichophyton. W zależności od patogenności grzyba przenoszonego przez bezpośredni kontakt z chorym człowiekiem, zwierzęciem lub za pośrednictwem przedmiotów i w zależności od reakcji organizmu, grzybice te przebiegają bardziej powierzchownie lub głębiej w skórze, oraz z silniejszym lub mniej wyraźnym odczynem zapalnym.

2. Grzybica drobnozarodnikowa skóry gładkiej

Grzybica drobnozarodnikowa to bardzo zakaźne schorzenie skóry głowy owłosionej i skóry gładkiej spotykane głównie u dzieci. Do niedawna bardzo rzadko diagnozowana była w Polsce. Obecnie jest jednak coraz częstsza. Wśród objawów klinicznych na skórze gładkiej zaobserwować można ostro odgraniczone, zapalne, okrągłe lub owalne ogniska, z pęcherzykami lub grudkami wysiękowymi na obwodzie. Rozpoznanie opiera się na badaniu zmiany w świetle lampy Wooda (silna zielonkawa fluorescencja ognisk), dodatniego wyniku bezpośredniego badania mikologicznego oraz posiewach.

3. Grzybica strzygąca skóry gładkiej

Grzybica strzygąca skóry gładkiej występuje niezależnie od grzybicy strzygącej skóry owłosionej. Występuje niezależnie od wieku zarówno u kobiet, jak i mężczyzn. Po zakażeniu naskórka grzyby tworzą na nim kolonie i rozrastają się odśrodkowo. W wyniku tego procesu powstają okrągłe wykwity szerzące się obwodowo, a ustępujące i zanikające w części środkowej. W części obwodowej stwierdza się ponadto niewielki stan zapalny, zaczerwienienie i nieznaczny obrzęk. W części środkowej wytwarzają się czasem pęcherzyki na podłożu o cechach niewielkiego stanu zapalnego i złuszczania. Powierzchowna grzybica strzygąca może czasem przekształcić się w głęboką.

4. Przewlekła grzybica skóry gładkiej

Przewlekłe zakażenie grzybicze skóry gładkiej charakteryzuje się szczególnie przewlekłym przebiegiem. Atakuje zazwyczaj wyłącznie dorosłe kobiety. Ponadto do zakażeń dochodzi częściej u osób z:

• zaburzeniami odporności,
• zmianami hormonalnymi,
• zaburzeniami o charakterze naczyniowym.

Ogniska chorobowe mają sinoczerwoną barwę, nie zawsze są dobrze odgraniczone od otoczenia. Ich powierzchnia ma tendencję do otrębiastego łuszczenia się. Wykwity najczęściej występują na kończynach dolnych i na pośladkach. Typowe są towarzyszące im zaburzenia naczyniowe, takie tak żylaki czy żylna choroba zakrzepowo-zatorowa. Choć przewlekła grzybica skóry gładkiej ma wieloletni przebieg, jednak w efekcie zmiany ustępują bez pozostawienia śladu. Obserwuje się ponadto zwiększoną częstość występowania grzybicy paznokci wśród osób cierpiących na przewlekłą grzybicę skóry gładkiej.

5. Grzybica goleni

Grzybica goleni to schorzenie spowodowane przez Trichophyton rubrum. Jest to postać grzybicy o wieloletnim przebiegu, spotykana prawie wyłącznie u kobiet z upośledzonym ukrwieniem kończyn dolnych. Rozpoczyna się zwykle od zmian rumieniowych. T. rubrum wniknąwszy do mieszka włosowego lub do samego włosa powoduje jego ułamanie przy powierzchni skóry. Powstała grudka przywłośna wykazuje cechy histologiczne ziarniny. Rozpoznania dokonuje się na podstawie:

• obecności przewlekle utrzymujących się grudek przywłośnych z ułamanymi włosami,
• współobecności innych postaci grzybicy na kończynach dolnych u kobiet, na przykład grzybicy stóp,
• wyniku posiewu.

Grzybicę goleni różnicuje się z zakażeniami bakteryjnymi oraz tuberkulidami. Rozstrzygają posiewy mikologiczne, bakteriologiczne i ewentualnie odczyn tuberkulinowy.

6. Grzybica pachwin

Grzybica pachwin stanowi częste schorzenie grzybicze pachwin i górnych części ud. Występuje prawie wyłącznie u mężczyzn. Zakażenie to często współistnieje z grzybicą stóp. Czynnikami sprzyjającymi jej występowaniu są:

• wzmożona potliwość,
• noszenie obcisłej bielizny,
• uprawianie sportów kontaktowych,
• duża wilgotność powietrza.

Czynnikiem etiologicznym grzybicy pachwin są zazwyczaj grzyby:

• T. rubrum,
• Epidermophyton floccosum.

Typowe objawy skórne grzybicy pachwin to rozległe ogniska rumieniowo-zapalne, szerzące się obwodowo, z wyraźnie zaznaczonym nasileniem wykwitów na obwodzie w postaci grudek, pęcherzyków i krost. Wykwity, choć zazwyczaj obustronne i symetryczne są nierówno odgraniczone. Zajęta skóra zmieniona jest rumieniowo, łuszczy się oraz ma barwę czerwono - brązową. Niekiedy w zmianie występuje centralne przejaśnienie z pęcherzykowo - grudkową granicą. Zmiany dotyczą głównie pachwin i przylegających powierzchni ud. Mogą się jednak szerzyć na skórę podbrzusza, pośladków i okolicę krzyżowo-lędźwiową. Przebieg jest zazwyczaj przewlekły. Grzybicę tą należy różnicować z:

• odparzeniem,
• łojotokowym zapaleniem skóry,
• łuszczycą,
• pierwotnym zapaleniem skóry z podrażnienia,
• alergicznym kontaktowym zapaleniem skóry.

7. Wyprzenia drożdżakowe

Zmiany dotyczą okolic fałdów skóry, czyli:

• pach,
• pachwin,
• pośladków,
• pępka,
• okolic podsutkowych,
• fałdów brzusznych u osób otyłych,
• okolicy pieluszkowej u niemowląt.

Duża wilgotność, ciepło i liczne otarcia naskórka to czynniki, które decydują o rozwoju drożdżyc w tych okolicach. Na skórze stwierdza się ogniska ostro zapalne, sączące, często pokryte białawym nalotem. Wykwitom tym towarzyszą niejednokrotnie ogniska satelitarne na obwodzie z grudkami i krostami.

8. Leczenie grzybicy skóry

Stosowanie preparatów działających ogólnie, mimo ich korzystnego działania, stanowi w przypadku grzybic skóry gładkiej jedynie leczenie pomocnicze. Nie jest ono w stanie zastąpić leczenia miejscowego, które okazuje się bardzo skuteczne wobec powierzchownych ognisk, nawet jeśli są one liczne. W przypadku grzybic głębokich obowiązuje leczenie takie jak w przypadku grzybicy strzygącej głębokiej skóry owłosionej głowy. Podawanie leków ogólnoustrojowo, często przedłużone do 2-3 miesięcy, wskazane jest w przewlekłych grzybicach, powodowanych przez T. rubrum na obszarze goleni i rozsianych na inne okolice. Leczenie grzybic fałdów skórnych obejmuje również leczenie miejscowe oraz w przypadku rozsianych zmian wieloogniskowych leczenie ogólne.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.