Guz przestrzeni zaotrzewnowej – objawy, przyczyny, leczenie i rokowania
Guz przestrzeni zaotrzewnowej, objawy i pojawiające się niecharakterystyczne dolegliwości, rozpoznaje się najczęściej, gdy choroba jest zaawansowana. Ich dokuczliwość zależy bowiem nie tylko od położenia, ale i wielkości guza. Jak rozpoznać patologię? Na czym polega leczenie?
1. Guz przestrzeni zaotrzewnowej – objawy
Guz przestrzeni zaotrzewnowej – objawy, tak jak i dolegliwości – wywołuje bardzo różne. Symptomy są przy tym niecharakterystyczne, stąd mogą występować na wiele innych chorób. Wiele zależy od wielkości guza i jego lokalizacji.
Warto pamiętać, że w początkowej fazie wzrostu nowotwory przestrzeni zaotrzewnowej często nie powodują żadnych objawów. Guz przestrzeni zaotrzewnowej jest zmianą, w przypadku której dolegliwości pojawiają się dopiero wskutek ucisku lub pomieszczenia się narządów sąsiednich. Dzieje się tak z czasem, w miarę rozwoju choroby.
I tak wskutek wzrostu guza mogą się pojawić takie objawy jak obrzęki nóg (wskutek ucisku na żyłę główną) czy zmniejszenie wielkości pęcherza, zaburzenia oddawania moczu (w konsekwencji ucisku na pęcherz moczowy). Objawem zwłóknienia przestrzeni zaotrzewnowej może być tępy ból pleców i jamy brzusznej, utrata masy ciała, obrzęki kończyn dolnych i zaburzenia w oddawaniu moczu.
2. Co to jest przestrzeń zaotrzewnowa?
Przestrzeń zaotrzewnowa (łac. spatium retroperitoneale) to obszar zamknięty pomiędzy otrzewną ścienną a tylną, mięśniowo-kostną ścianą brzucha zawierający jelita zlokalizowany w jamie brzusznej.
Jakie są ograniczenia przestrzeni zaotrzewnowej? Od przodu stanowi je otrzewna ścienna, od tyłu – przednia powierzchnia tylnej ściany brzucha, od góry – przepona, od boków – boczne brzegi okrężnicy wstępującej i zstępującej, zaś od dołu przestrzeń podotrzewnowa.
W przestrzeni zaotrzewnowej położone są takie narządy jak:
- trzustka, częściowo dwunastnica, wstępnica, zstępnica (części jelita grubego), niemal cała odbytnica,
- duże naczynia krwionośne (żyła główna dolna, tętnice i żyły biodrowe, aorta brzuszna),
- nerki, nadnercza, moczowody,
- górna część pochwy u kobiet.
W przestrzeni zaotrzewnowej mogą się rozwijać choroby zarówno dotyczące narządów znajdujących się jej obrębie, jak i schorzenia, które nie są związane z tymi narządami.
Typowo na omawianym obszarze rozwijają się nie tylko guzy nowotworowe przestrzeni zaotrzewnowej, ale i ropnie przestrzeni zaotrzewnowej oraz zwłóknienia przestrzeni zaotrzewnowej. W przestrzeni zaotrzewnowej lokalizują się guzy pochodzące z ektodermy, endodermy i mezodermy lub ze wszystkich trzech listków zarodkowych. Najczęściej występują:
- tłuszczaki, mięsaki i włókniaki,
- potworniaki, torbiele, guzy mieszane,
- zwojak zarodkowy, guz przyzwojowy i nerwiak,
- raki. Guzy zaotrzewnowe mają w większości przypadków charakter złośliwy.
3. Jak wygląda guz przestrzeni zaotrzewnowej?
W przeważającej większości przypadków guzy przestrzeni zaotrzewnowej to mięsaki, czyli nowotwory złośliwe. Zdecydowanie rzadziej rozpoznaje się inne nowotwory, zwłaszcza przerzuty nowotworów o innych lokalizacjach.
Często zdarza się, że chorzy zgłaszają się do lekarza dopiero z dużymi guzami zaotrzewnowymi (co wskazuje to na zaawansowane stadium choroby), ponieważ:
- pod dotykiem stwierdzają obecność guza,
- zauważają zmianę przez skórę brzucha,
- obserwują powiększenie się obwodu brzucha (zwłaszcza niesymetryczne).
4. Diagnostyka, leczenie i rokowania
Lekarz, by ustalić rozpoznanie choroby przestrzeni zaotrzewnowej, zbiera wywiad i bada pacjenta. Zleca też badania dodatkowe.
W diagnostyce guza przestrzeni zaotrzewnowej decydujące znaczenie diagnostyczne mają badania obrazowe: tomografia komputerowa, ultrasonografia, urografia i angiografia. Niekiedy guzy rozpoznaje się dopiero podczas operacji.
Podstawą leczenia jest operacyjne usunięcie guza w całości. Niestety interwencje chirurgiczne są obarczone wysokim ryzykiem powikłań. Wycięcie mięsaków przestrzeni zaotrzewnowej często jest procedurą bardzo skomplikowaną i rozległą. Zdarza się, że wymaga wycięcia zajętych przez nowotwór struktur.
Jeśli chodzi o rokowanie, w przypadku zaawansowanego stadium choroby jest ono złe. Niektóre złośliwe guzy, ale i guzy łagodne, z powodu wielkości i naciekania sąsiednich narządów czy dużych naczyń, mogą być nieoperacyjne.
Ponadto mięsaki zaotrzewnowe mają tendencję do odrastania, czyli do tworzenia wznowy nowotworu. Z tego powodu po zakończonym leczeniu guza przestrzeni zaotrzewnowej pacjent musi być poddawany regularnym badaniom lekarskim w celu kontroli, czy nie doszło do wznowy procesu nowotworowego.
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.