Hepcydyna - właściwości, działanie, rola w organizmie. Niedobór i nadmiar hepcydyny
Hepcydyna to związek należący do grupy białkowej. Odpowiada za regulowanie gospodarki żelazowej w organizmie. Jeśli jest go zbybt mało lub za dużo, może to wywoływać szereg dolegliwości, w tym także uszkodzenie narządów wewnętrznych i przewlekłych chorób. Jak działa hepcydyna i jak zadbać o jej prawidłowy poziom w organizmie?
1. Co to jest hepcydyna?
Hepcydyna to hormon białkowy, którego zadaniem jest regulacja poziomu żelaza we krwi. Odpowiada za niszczenie białka zwanego ferroportyną, które wpływa na procesy metaboliczne żelaza. Odbywa się to głównie w dwunastnicy, choć także w komórkach wątrobowych, nerkowych, a także w śledzionie.
Ferroportyna usuwa żelazo z komórek i przenosi je do krwioobiegu, dzięki czemu reguluje poziom tego pierwiastka w organizmie. Na skutek działania hepcydyny zmniejsza się ilość żelaza wchłanianego w jelitach i hamuje się uwalnianie go z makrofagów, czyli elementów układu odpornościowego.
Wysoki poziom żelaza w organizmie aktywuje syntezę hepcydyny, która stara się obniżyć jego stężenie, jednak nie jest to jedyny czynnik, który aktywuje działanie tego hormonu. Wpływ na to mają także:
- niektóre patogeny, np. bakterie lub grzyby
- cytokiny, które działają prozapalnie.
Istnieją także czynniki, które mogą hamować działanie hepcydyny, są to przede wszystkim mutacje genowe oraz niedobór tlenu w tkankach (czyli tze. hipoksję).
Rekomendowane przez naszych ekspertów
2. Zbyt duże stężenie hepcydyny
Jeśli dochodzi do nadprodukcji i nadmiaru hepcydyny w organizmie, może dojść do niebezpiecznego w skutkach spadku poziomu żelaza we krwi. Wiąże się to przede wszystkim z takimi schorzeniami, jak:
- niedokrwistość związana z chorobami przewlekłymi,
- anemia,
- reumatoidalne zapalenie stawów,
- chłoniaki i szpiczaki,
- nowotwory okrężnicy,
- zapalenie jelit,
- osteoporoza,
- malaria.
Taka sytuacja wymaga podjęcia odpowiedniego leczenia.
3. Niedobór hepcydyny
Równie niebezpieczne dla zdrowia jest zbyt niskie stężenie hepcydyny. Odwrotnie niż w przypadku nadmiaru, niedobór tego hormonu skutkuje znacznie podwyższonym poziomem żelaza w organizmie, choć nie zawsze tak się dzieje. Czasem poziom żelaza pozostaje na właściwym poziomie lub nawet jest nieco niższy, niż wskazują na to normy.
Na skutek zwiększonego stężenia hepcydyny, żelazo wchłania się o wiele efektywniej z pokarmu i bardzo szybko odkłada się w tkankach i narządach (głównie w wątrobie i sercu). Stopniowo przyczynia się do uszkodzenia i niewydolności tych organów.
Niedobór hepcydyny wiąże się z takimi chorobami, jak:
- wirusowe zapalenie wątroby typu C,
- talasemia,
- hemochromatoza.
4. Wskazania do zbadania poziomu hepcydyny
Lekarz może zalecić nam wykonanie badania poziomu hepcydyny w sytuacji, w której podejrzewa anemię, niedokrwistość lub dostrzega w wynikach badań krwi nieprawidłowości w stężeniu żelaza, których przyczyna nie jest do końca jasna.
Badanie wygląda jak zwykła morfologia - krew pobierana jest z żyły łokciowej, a wyniki dostępne już po 1 lub 2 dniach roboczych (w zależności od laboratorium). Można także sprawdzić poziom hepcydyny na podstawie badania moczu.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.
