Niepokój - aspekt poznawczy, aspekt behawioralny, aspekt fizjologiczny, aspekt interpersonalny

Niepokój wpływa na podstawowe elementy twojego życia emocjonalnego - na to, co myślisz, robisz, czujesz i jak się odnosisz do innych. Aby lepiej zrozumieć ten wpływ, przyjrzyjmy się każdemu aspektów niepokoju: poznawczemu, behawioralnemu, fizjologicznemu i interpersonalnemu.

Aspekt poznawczy to myśli, jakie przychodzą ci do głowy, kiedy odczuwasz niepokój. Poznanie to po prostu myślenie. Jak mówi przywołana wcześniej definicja niepokoju, w umyśle osoby, która odczuwa niepokój, dominują negatywne, katastroficzne myśli na temat przyszłości.

Na przykład osoba martwiąca się o swoje zdrowie może myśleć: „A jeśli dostanę raka? Będę umierać w bólu, okropną śmiercią. Rodzina będzie bardzo cierpieć, patrząc, jak odchodzę. To będzie straszne. Nie zniosę tego. Same rachunki za leczenie doprowadzą mnie do bankructwa. Będę się fatalnie czuć po chemioterapii. A jeśli już mam raka? Może już jestem chora, a nic o tym nie wiem? To straszne! Nie umiem sobie z tym poradzić”.

Aspekt behawioralny to twoja reakcja na niepokój. Zwykle są to dwa rodzaje reakcji. Po pierwsze, próba zredukowania lęku za pomocą jakichś działań, na przykład szukanie otuchy u sprawdzonego przyjaciela lub ucieczka w zachowania kompulsywne, takie jak wielokrotne sprawdzanie czegoś lub powtarzanie określonych czynności.

Po drugie, unikanie. Oznacza ono trzymanie się z daleka od źródeł lęku lub niepokoju. Może przybierać takie formy jak granie na zwłokę i odwlekanie momentu, w którym trzeba będzie przystąpić do wykonywania jakiegoś stresującego zadania, unikanie spotkania z przyjacielem, z którym jesteś skłócony, lub schodzenie z drogi szefowi, jeśli się boisz, że chce cię zwolnić.

Przewlekły niepokój jest stresujący i może wywoływać różnego rodzaju objawy fizyczne. Do objawów najczęściej spotykanych u osób cierpiących na nadmierny niepokój należą napięcie mięśni, trudności z koncentracją, nerwowość, przemęczenie i bezsenność. Lękowi mogą także towarzyszyć inne symptomy, takie jak drżenie rąk i nóg, pocenie się, uderzenia gorąca, zawroty głowy, duszność, mdłości, biegunka czy częste oddawanie moczu.

Odczuwany przez ciebie niepokój wpływa nie tylko na ciebie, ale także na twoje relacje z innymi ludźmi. Problem ten został podjęty w badaniach Amerykańskiego Stowarzyszenia ds. Zaburzeń Lękowych (Anxiety Disorders Association of America). Stwierdzono w nich, że osoby wykazujące nadmierny niepokój częściej unikają kontaktów społecznych i intymnych sytuacji z partnerem, a także częściej wdają się w kłótnie i są nieobecne w pracy.

Wydaje się, że niepokój wpływa negatywnie na wszelkiego rodzaju relacje, ale badania stowarzyszenia pokazały, iż w największym stopniu zaburza relacje z partnerem i przyjaźnie.

Fragment książki Kevina L. Cyoerkoe i Pameli S. Wiecartz pt. „Zwalcz niepokój”, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.