Kłącze perzu – właściwości, działanie i zastosowanie
Kłącze perzu to surowiec leczniczy, którego właściwości były znane już w czasach starożytnych. Pochodzi ono od wieloletniej i pospolitej rośliny, uważanej za wyjątkowo uciążliwy chwast. Mowa o perzu właściwym. Co warto o nim wiedzieć?
1. Co to jest kłącze perzu?
Kłącze perzu (Graminis rhizoma) to surowiec leczniczy pochodzący z perzu, który jest uznawany za uciążliwy i trudny do wytępienia chwast polny. Perz właściwy (Elymus repens), znany też jako perz pełzający to bylina należąca do rodziny wiechlinowatych.
Ta pospolita, wieloletnia roślina rozłogowa występująca powszechnie na całej półkuli północnej. Jak wygląda kłącze perzu? Jest walcowate, jasnożółte i lśniące, puste w międzywęźlach i pełne w węzłach.
Ma grubość do 3 mm i długość nawet 1 m. Jego smak jest słodkawy. Nie posiada zapachu. Na powierzchni kłącza można zobaczyć łuskowate liście lub resztki korzeni przybyszowych. Sama roślina z wyglądu przypomina trawę (stąd nazywany bywa psią trawą).
2. Właściwości korzenia perzu
Kłącze perzu zawiera węglowodany: monosacharydy (fruktozę, glukozę, alkohole cukrowe) oraz polisacharydy, które są najważniejszymi składnikami frakcji węglowodanowej, głównie trytycynę i śluz.
Znaczenie terapeutyczne ma także olejek eteryczny. Z innych ważniejszych składników perzu warto wymienić również witaminę C oraz inozytol, który bywa nazywany witaminą B8 oraz sole mineralne (zwłaszcza potas i żelazo).
W kłączu perzu znajdują się również flawonoidy: rutyna, baikaleina i hiperozyd, a także kwas krzemowy i krzemiany, kwasy organiczne (między innymi kwas glikolowy i jabłkowy), przypuszczalnie saponiny, steroidy oraz lektyny, związki mineralne: żelazo i cynk. Ponadto występują w nim kwasy fenolowe. Jednym z najważniejszych z fruktanów w kłączach perzu jest inulina.
3. Działanie i zastosowanie lecznicze perzu
Kłącze perzu było wykorzystywane w medycynie ludowej od wieków. Stosowano go zarówno w formie naparów, jak i lewatywy z odwaru z kłączy. Z kłącza perzu wypiekano chleb (dodawano do mąki chlebowej), warzono piwo i parzono herbatę.
Kłącze perzu wykazuje działanie przeczyszczające, moczopędne i bakteriobójcze, przeciwgorączkowe, żółciopędne. To dlatego zaleca się je do stosowania na:
- czyraki, ropnie i wrzody,
- obstrukcję,
- kaszel,
- gruźlicę,
- zapalenie stawów,
- zapalenie pęcherza moczowego lub cewki moczowej,
- przy drażliwym pęcherzu,
- zapaleniu i łagodnym przeroście gruczołu krokowego,
- podrażnieniu lub stanie zapalnym dróg moczowych,
- choroby skórne, trądzik,
- choroby reumatyczne,
- cukrzycę (obniża poziom tłuszczów i cholesterolu we krwi),
- otyłość (kłącze perzu posiada łagodne właściwości przeczyszczające i regulujące pracę przewodu pokarmowego),
- nadciśnienie tętnicze,
- choroby nerek,
- schorzenia wątroby,
- schorzenia wynikające z niewłaściwej przemiany materii,
- schorzenia, w których jest wskazane zwiększone wydalanie szkodliwych produktów przemiany materii, np. w chorobie gośćcowej, skazie moczanowej, niektórych chorobach skórnych (np. trądzik pospolity, wypryski),
- zatrucia pokarmowe,
- przebyte zakażenia, kuracje antybiotykami i chemioterapeutykami.
Największe zastosowanie znajduje w leczeniu chorób przemiany materii, jako tzw. zioło czyszczące krew. Z uwagi na obecność fruktanów kłącze perzu może być stosowane jako substancja prebiotyczna oraz jako źródło fruktozy dla diabetyków.
4. Kłącze perzu na włosy i skórę
Kłącze perzu posiada nie tylko wiele cennych właściwości leczniczych, ale i pozytywnie wpływa na stan skóry, włosów oraz paznokci. Kłącze perzu, dzięki zawartości krzemionki, która działa ochronnie na skórę, można dodawać do maseczek (w formie sproszkowanej). Roślina wzmacnia barierę ochronną, zwiększa elastyczność skóry. Doceni ją skóra tłusta i cera trądzikowa, a także włosy i paznokcie.
5. Jak zbierać kłącze perzu?
Perz właściwy zbiera się jesienią lub wiosną. Zebrane kłącza oddziela się od zielonych części rośliny i myje. Kolejnym etapem jest suszenie w temperaturze pokojowej, w cieniu oraz w przewiewie. Następnie kroi się je na odcinki o długości 0,5-1,0 cm.
Kłącze perzu najczęściej stosuje się doustnie w postaci naparu. Aby go przygotować, należy wsypać do garnka 2 łyżki rozdrobnionych kłączy i zalać je szklanką wrzącej wody, parzyć pod przykryciem przez 15 minut.
Można tez całość doprowadzić do wrzenia i gotować na małym ogniu pod przykryciem przez około 10 minut. Dorośli mogą pić 3 razy dziennie po 1 filiżance ciepłego, świeżego naparu.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.