Kolchicyna – właściwości, zastosowanie i skutki uboczne

Kolchicyna jest silnie toksycznym, organicznym związkiem chemicznym należącym do grupy alkaloidów. Otrzymuje się ją z nasion zimowita jesiennego. To również lek stosowany w leczeniu dny moczanowej. Co warto wiedzieć?

1. Co to jest kolchicyna?

Kolchicyna to organiczny związek chemiczny z grupy alkaloidów o silnie toksycznym działaniu, który pozyskuje się z nasion zimowita jesiennego (Colchicum autumnale). Jej wzór sumaryczny to C22H25NO6. Kolchicyna to również lek wskazany do stosowania w terapii ostrych napadów dny moczanowej (inaczej artretyzm, skaza moczanowa, podagra). To choroba charakteryzująca się nawracającymi epizodami ostrego zapalenia stawów.

2. Zastosowanie i dawkowanie kolchicyny

Kolchicyna jest jednym z najstarszych leków wykorzystywanych w leczeniu dny moczanowej, obecnie zaś - ze względu na wysokie ryzyko działań niepożądanych i toksyczność – traktuje się ją jako lek drugiego rzutu. Stosuje się ją głównie w leczeniu ostrych napadów dny moczanowej, rzadziej w profilaktyce.

Zobacz film: "Zatrute piwo. Zmarły już trzy osoby"

W dawkach terapeutycznych kolchicyna wykazuje działanie:

• przeciwzapalne,
• zmniejszające wytwarzanie kwasu moczowego,
• antymikrotubularne - poprzez uniemożliwienie wytworzenia mikrotubul wrzeciona kariokinetycznego zatrzymuje podział komórki na etapie metafazy.

Dawkowanie kolchicyny zależy od stanu pacjenta i rodzaju leczonego schorzenia. Przebieg terapii ustala lekarz. Bardzo ważne jest, by nie przekraczać sumarycznej dawki kolchicyny w jednym cyklu leczniczym.

Kolchicyna lek jest także wykorzystywana do leczenia rodzinnej gorączki śródziemnomorskiej. Wraz z NLPZ jest lekiem z wyboru w zapaleniu osierdzia.

3. Właściwości i działanie kolchicyny

Mechanizm działania leku do tej pory nie został w pełni wyjaśniony. Ale kolchicyna jest przedmiotem zainteresowania naukowców nie tylko z tego powodu. Prowadzone są badania nad jej wpływem na zapobieganie rozwojowi cukrzycy typu 2 oraz nad wykorzystaniem kolchicyny w leczeniu COVID-19

Kolchicyna ma tendencję do zalegania w tkankach, jest też toksyczna. To dlatego stosuje się ją ostrożnie, a i rzadko w leczeniu przewlekłym.

Warto wiedzieć, że toksyczne są nawet dawki lecznicze, a dłuższe stosowanie, wskutek odkładania się trucizny w tkankach organizmu, prowadzi do łysienia, agranulocytozy i innych zaburzeń w obrazie krwi czy zahamowania spermatogenezy.

Dawka śmiertelna kolchicyny wynosi 1 mg/kg masy ciała. Jednorazowa dawka lecznicza to maksymalnie 1,5 mg, dobowa zaś < 5 mg. Substancja osiąga maksymalny poziom we krwi zwykle już po godzinie od jej zażycia. Trucizna z organizmu wydala się słabo, a i niecałkowicie. Wchłanianie kolchicyny z przewodu pokarmowego określa się jako dobre.

Cena leków zawierających kolchicynę wynosi około 30 zł. Wszystkie preparaty dostępne są na receptę.

4. Skutki uboczne

Ponieważ ze stosowaniem kolchicyny wiąże się wiele skutków ubocznych, przed jej przyjęciem należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą, a podczas terapii zachować ostrożność.

Najczęstsze działania niepożądane związane z działaniem kolchicyny to:

• dolegliwości w strony układu pokarmowego, takie jak: ból brzucha, nudności, biegunka, wymioty,
• niewydolność szpiku kostnego,
• agranulocytoza,
• małopłytkowość, niedokrwistość hemolityczna, niedokrwistość aplastyczna,
• neuromiopatia,
• zawroty głowy,
• świąd i pieczenie skóry,
• plamica,
• miopatia,
• łysienie.

Przedawkowanie leku wywołuje z kolei nie tylko bóle brzucha, biegunkę czy wymioty, ale i krwotoczne zapalenie błony śluzowej żołądka i jelit, drgawki, majaczenie, zaburzenia pracy nerek, uszkodzenia mięśni, kardiomiopatię, osłabienie mięśniowe. Przedawkowanie preparatu może doprowadzić do zgonu.

5. Przeciwwskazania i środki ostrożności

Istnieją również przeciwwskazania do stosowania kolchicyny. Nie mogą jej zażywać:

• kobiety ciężarne,
• kobiety karmiące piersią,
• pacjenci poniżej 18. roku życia,
• osoby starsze,
• osoby osłabione,
• osoby, u których występuje nadwrażliwość na którykolwiek składnik leku (zwłaszcza na kolchicynę),
• chorzy na poważne zaburzenia: serca, żołądka, jelit, wątroby, nerek.

Stosując preparaty z kolchicyną należy także zachować środki ostrożności. Co jest ważne? Należy pamiętać, że związek ten wchodzi w interakcję z innymi lekami i preparatami, co może prowadzić zarówno do osłabienia ich działania, jak i oddziaływania wzmożonego.

Prawdopodobne jest również pojawienie się różnych objawów niepożądanych. Ponadto po zażyciu kolchicyny nie należy prowadzić pojazdów mechanicznych ani obsługiwać maszyn.

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.